کُندی بارگیری تعرفه ارزان کشتیرانی را خنثی کرد

«جهان‌صنعت»- دبیر اتاق ایران و ویتنام گفت: کشتیرانی جمهوری اسلامی تعرفه ترجیحی دارد و قیمت‌های پایین‌تری برای حمل کالا ارائه می‌دهد اما چون سرعت بارگیری کُند است، روی این حساب صادرکنندگان مجبورند سراغ کشتیرانی‌های خارجی بروند.
ساجد نیک‌مهر بیان کرد: در حال حاضر از نظر تعداد کشتی‌ها و وضعیت ناوگان در دریای خزر و منطقه خلیج‌فارس ضعف داریم. تعداد کشتی در بنادر شمالی و جنوبی کم و محدود است. او افزود: مساله مهم دیگری که داریم، موضوع بنادر و زیرساخت‌های موجود در بنادر است. در حال حاضر سرعت تخلیه و بارگیری‌ها در بندر به‌شدت کُند است. خیلی از زیرساخت‌هایمان مستهلک شده و نوسازی نشده است. به این دلیل نقل‌وانتقال کالا را خیلی سریع نمی‌توان انجام داد.
نیک‌مهر ادامه داد: یک‌سری زیرساخت‌های واسطه‌ای هم مثل خط ریلی وجود دارد که باید تا بنادر کشیده شود. حمل‌و‌نقل ریلی هزینه فعالان اقتصادی را کاهش می‌دهد. ریل زیرساختی است که باعث می‌شود بتوانیم کالاهای کشورهای دیگر را از کشورمان جابه‌جا کنیم.
دبیر اتاق ایران و ویتنام توضیح داد: به کمک سیستم ریلی مناسب می‌توانیم موضوعات صادرات مجدد و ترانزیتی درون کشور را که به شدت کُند است، بهبود بدهیم. او یادآور شد: متاسفانه به‌خاطر نوسانات ارزی، تعرفه‌های ثابتی هم در حوزه ترانزیت نداریم.
نیک‌مهر درباره دلایل کُندی بارگیری گفت: زیرساخت‌های بنادر ما برای موضوعاتی که مرتبط با حمل است تضعیف شده‌اند و این باعث شده که فرصت‌های زیادی را از دست بدهیم. برای مثال در دوره‌ای که بین اوکراین و روسیه درگیری پیش آمد، شرایط ویژه‌ای برای صادرات به روسیه داشتیم اما زیرساخت‌هایمان پاسخگو نبود.
او ادامه داد: در دریای خزر تعداد کشتی‌هایی که در آن زمان داشتیم، چه به‌صورت رو-رو و چه کانتینری، محدود بود. این در حالی است که در حوزه سرامیک تقاضا در روسیه بسیار بالا بود. قیمت کالای ایرانی پایین بود اما هزینه حمل به واسطه محدودیت ظرفیت ترانزیتی خیلی بالا رفته بود؛ به این ترتیب یک ظرفیت مهمی را در حوزه ترانزیتی و صادرات از دست دادیم. کارشناس کمیسیون صادرات اتاق ایران با بیان اینکه در خلیج‌فارس شاهد تردد کشتی‌های بین‌المللی هستیم، توضیح داد: از آنجا که در زیرساخت‌های بندر امام(ره)، بندر چابهار و خرمشهر محدودیت‌هایی داریم و در انتقال و بارگیری با مشکل مواجهیم، روندها در بنادر جنوبی کشور کُند شده است.
او امیدوار است در سال جدید نگاه ویژه‌تری به موضوع بنادر به‌وجود آید زیرا مدیران سازمان بنادر، کشتیرانی و شرکت‌هایی که در زیرمجموعه این سازمان کار می‌کنند، در تلاش هستند زیرساخت‌های بندری را تقویت کنند اما متاسفانه فاصله ما تا نقطه‌ای که بتوانیم کالا را با هزینه رقابتی به کشورهای دیگر صادر کنیم، خیلی زیاد است.
دبیر اتاق ایران و ویتنام درباره هزینه‌های حمل در ایران بیان کرد: هزینه‌های حمل ما بالاتر از کشورهای دیگر نیست اما رویه‌ها در ایران کُندتر است. کشتیرانی جمهوری اسلامی تعرفه ترجیحی دارد و قیمت‌های پایین‌تری برای حمل کالا ارائه می‌دهد اما چون سرعت بارگیری کُند است، روی این حساب صادرکنندگان مجبورند سراغ کشتیرانی‌های خارجی بروند.
او افزود: دلیل مراجعه به خارجی‌ها این است که بنادر ما از نظر زیرساختی ضعیف است و زمان زیادی صرف بارگیری می‌شود. در نتیجه هزینه دموراژ و هزینه‌های مبتلابه برای صادرکننده بالا می‌رود، وگرنه هزینه‌های حمل ایران با دیگر کشورها در حوزه بنادر جنوب، تفاوتی نمی‌کند.
نیک‌مهر با اشاره به مشکلات موجود در حوزه صادرات محصولات فسادپذیر گفت: زیرساخت‌های ما در حوزه کانتینر یخچالی ضعیف است. در این حوزه کمبود ظرفیت وجود دارد. خیلی از کشورها استانداردهای قوی‌تری اعمال کرده‌اند و در غیاب کانتینر یخچالی فرصت‌های صادراتی ما از دست رفته است.
او توضیح داد: در گذشته شیلات ایران محصولات خود را با لنج صادر می‌کرد اما امروز دیگر کشورهای مقصد، پذیرای این مساله نیستند. استانداردهایی دارند و می‌گویند که محصول حتما باید با کانتینر یخچالی منتقل شود.
دبیر اتاق ایران و ویتنام افزود: زمانی امارات به‌راحتی کالای ایران را می‌پذیرفت اما اکنون استانداردهایش بالاتر است و این مشکلات زیر‌ساختی در خیلی موارد باعث شد که اسرائیل به رقیب اصلی ما در کشور امارت تبدیل شود. این در حالی است که ما می‌خواستیم پای این کشور را از منطقه ببریم اما به‌خاطر ضعف زیرساختی عقب ماندیم.
نیک‌مهر درباره راه بهبود زمان بارگیری در بنادر ایران بیان کرد: برای حل مشکل کُند بودن بارگیری نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین داریم. اکنون بنادر ما نیاز به جرثقیل جدید دارند. باید سیستم تخلیه و بارگیری را تسریع کرده و زیرساخت‌ها را تقویت کنیم.
او اضافه کرد: در یکسری موضوعات مثل خرید کشتی شرکت‌های خصوصی ورود کردند و توانسته‌اند کارهای ترانزیتی را با شرایط تحریمی تطبیق دهند.
کارشناس کمیسیون صادرات اتاق ایران ادامه داد: در حال حاضر بنادر در اختیار سازمان بنادر است بنابراین دولت باید برای ورود سرمایه‌گذار برنامه‌ریزی کند.
نیک‌مهر ادامه داد: دولت باید منافع بخش‌خصوصی را به درستی ببیند و چشم‌انداز را درست طراحی کند. چه‌بسا یک جاهایی اجازه راه‌اندازی بنادر خصوصی را صادر کند که بخش‌خصوصی بتواند در این حوزه سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌ها را تقویت کند.