کی‌یف در انتظار فرمان آتش

عرفان ناظریه- با گذشت بیش از دو سال و نیم از ستیز روسیه و اوکراین و شکل‌گیری معادلات و مناسبات نو و پیچیده (هم برای روسیه و هم برای اوکراین) در این کارزار، هر کدام از طرفین به دنبال فرا گرفتن و به‌کارگیری روند‌ها و تسلیحات نو در این میدان هستند. در واقع و به تعبیری دیگر، پیشروی‌های زمینی و همچنین حملات صورت گرفته علیه دارایی‌ها و ارزش‌های حیاتی و زیرساختی دو کشور در خاک دیگری و از همین روی، نگرانی مسکو و کی‌یف از بازنده شدن در برابر یکدیگر، اصلی‌ترین انگیزه‌ای است که آنها را به سوی پیشبرد رویکرد یاد شده سوق می‌دهد. در همین راستا، یکی از جستارهای ضمنی پیرامون پرسمان پیش‌گفته، تقلا و تلاش اوکراین برای دریافت مجوز شلیک جنگ‌افزارها و پرتابه‌های دوربرد به سوی روسیه است؛ زمینه‌ای که دولت‌های غربی را در دوگانه‌ای سخت قرار داده و گمانه در برابر رفتار پرخطر و پیش‌بینی‌ناپذیر سران کرملین در قبال چنین اقدامی (در عین اینکه خواستار ناتوان کردن مسکو در این نبرد هستند) آنها را به کنشگری پرواگرانه و هوشیارانه در این امر وادار کرده است.
چرایی ارزشمندی پرتابه‌های دوربرد برای اوکراین
در همین راستا گفتنی است توانمندی‌ها و مزیت‌های روسیه در حوزه نظامی و دست برتر آن برای هدف قرار دادن مواضع اوکراینی‌ها در این دو ‌سال، کی‌یف را وا داشت تا برای تحمیل ضربه‌های سهمگین و پرهزینه بر پیکره روس‌ها به سوی دریافت مجوز برای شلیک موشک‌های دوربرد غربی به سوی مسکو و دیگر شهرهای روسیه پیش رود. در واقع هرچند که هم‌اکنون پهپادهایی که اوکراین در اختیار دارد، ابزار مناسبی برای حمله به مواضع روسی است (مانند حمله هفته گذشته کی‌یف به 9شهر روسیه) اما هنوز هم نمی‌تواند جای موشک‌هایی همچون Storm Shadow را برای نیروهای اوکراینی پر کند.
غربی‌ها در این باره چه موضعی دارند؟
همان‌گونه که پیشتر اشاره شد، هرچند کشورهای غربی و در راس آنها ایالات‌متحده و قدرت‌های برتر اروپایی خواهان زمینگیر کردن روسیه در میدان اوکراین هستند و سعی می‌کنند در این زمینه از ابزار و راهکارهای مختلف بهره بگیرند، اما در عین حال بابت رفتار احتمالی و پرشدت پوتین و الیگارش‌های زیردست او در قبال دادن چراغ سبز در خصوص چنین موضوعی، نگران نیز هستند.
با این حال، نشریه تایمز مستقر در لندن گزارش داد که برخی نیروهای سیاسی داخلی در این کشور از دولت استارمر می‌خواهند تا در خصوص عدم صدور مجوز استفاده از سلاح‌های دوربرد (موشک‌های سایه طوفان) توسط اوکراین تجدید نظر کند.
این نشریه انگلیسی در گزارش خود ادامه می‌دهد که از سوی دیگر ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین اخیرا اصرارهای خود برای دریافت مجوز را شدت بخشیده و طی نوشته‌ای در این باره، به مقامات واشنگتن و لندن گفته است که بر ترس خود غلبه کنید و نسبت به این مساله، قاطعیت نشان دهید. وی در ادامه نوشته خود عنوان می‌کند که «اخیرا پنج تن از وزیران دفاع سابق به همراه بوریس جانسون، نخست‌وزیر اسبق انگلیس از کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر فعلی این کشور خواستند به طور یک‌جانبه به حملات دوربرد اوکراین به خاک روسیه مجوز دهد. آنها هشدار دادند که تاخیر در اتخاذ این تصمیم تنها باعث جسورتر شدن ولادیمیر پوتین،‌ رییس‌جمهوری روسیه خواهد شد».
تایمز اعلام می‌کند، با اینکه فشارهای داخلی و خارجی در این خصوص افزایش یافته، ولی ساکن خانه شماره 10 خیابان داونینگ، بدون اجازه و هماهنگی با کاخ سفید در این باره، دست به فراگیری تصمیمی جدید و متفاوت نخواهد زد زیرا لندن برای تضمین اصابت موشک‌ها به اهداف مورد نظر، نیازی حیاتی به سامانه‌های هدایتی واشنگتن دارد. دیوید لمی، وزیر امور خارجه انگلیس نیز در مصاحبه با شبکه بی‌بی‌سی اعلام داشت که متحدان غربی باید یک استراتژی مشترک را در این زمینه اتخاذ و دنبال کنند. وی در تکمیل صحبت‌های خود اظهار کرد: «این مهم است به عنوان متحدانی که پشتیبان اوکراین هستیم یک استراتژی مشترک برای پیروزی در ضمن حرکت به جلو داشته باشیم. اکنون در حال بحث و رایزنی با ایالات‌متحده و دیگر متحدان کلیدی هستیم. البته عازم مجمع عمومی سازمان ملل نیز بوده و قرار است در آنجا در عرض کمتر از ۱۲روز همگی با زلنسکی دیدار کنیم.»
از سوی دیگر ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو طی اظهاراتی و با اشاره به اینکه پیروزی پوتین در نبرد اوکراین اصلی‌ترین تهدید برای ناتو و اعضای آن است، اذعان داشت که با این حال هر کشوری باید خودش تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد به اوکراین اجازه استفاده از تسلیحات دوربردش را بدهد یا خیر؟
مسکو چه پیامی در این خصوص مخابره کرده است؟
سران کرملین در این خصوص ساکت ننشسته و اعلام داشتند که دادن چنین مجوزی به معنای درگیری مستقیم کشورهای غربی (عضو ناتو) با روسیه است. از همین روی دیمیتری مدودف، معاون رییس شورای امنیت ملی روسیه شنبه گذشته اعلام کرد که مسکو در پاسخ به استفاده ارتش اوکراین از موشک‌های دوربرد غربی برای حمله به عمق خاک روسیه، می‌تواند کی‌یف را با تسلیحات غیراتمی نابود کند. از سوی دیگر، دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین هم روز جمعه 23‌شهریور اعلام کرد که بیانیه ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه درباره پیامدهای ناشی از حملات تسلیحاتی غرب به عمق روسیه، بسیار واضح و بدون ابهام است. در واقع منظور او از این صحبت‌ها، اظهارات رییس‌جمهوری روسیه در پنجشنبه گذشته است که گفت دخالت مستقیم غرب در مناقشه اوکراین، ماهیت آن را تغییر می‌دهد و بدین‌ ترتیب روسیه مجبور خواهد شد بر اساس تهدیدهایی که از این طریق برای این کشور ایجاد می‌شود، تصمیم بگیرد.
معمای امنیت غرب
به هر حال موضوع نشان دادن چراغ سبز به اوکراین برای استفاده از تسلیحات دوربرد غربی، کماکان یکی از چالش‌های امنیتی- نظامی این دولت‌ها در سیاست‌های آنها بوده و هنوز هم در این خصوص ابهامات فراوانی وجود دارد. در واقع هرچند که در بهار گذشته، اوکراین توانست تا با استفاده از برخی تسلیحات غربی، مواضع روسی در پشت مرزهای خود را مورد هدف قرار دهد، اما از آن زمان تا به امروز، هنوز هم درخصوص استفاده از موشک‌های دوربرد اتفاق خاصی نیفتاده است؛ مساله‌ای که می‌توان گفت با ایجاد یک معمای امنیت در پیش روی ناتو و اعضای آن، تصمیم‌گیری در این باره را برای آنها سخت و دشوار کرده است، معمایی که یک سر آن می‌تواند نزدیک کردن غرب به خواسته‌های آن در نبرد اوکراین باشد و سوی دیگر آن واکنش یا پاسخی بدیع از طرف مسکو که به کل هم معادلات فعلی را بر هم زده و هم اینکه دستاوردهای فعلی غربی‌ها را نیز از بین ببرد.