گردشگری، چاه نفتی که باید برایش هزینه کرد

گروه فرهنگ- روز گذشته در مراسم تودیع و معارفه معاون گردشگری، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به یکی از نواقص کاری‌اش در دو ماهی که این مسوولیت را قبول کرده است،‌ اعتراف کرد و به ابهام‌زدایی از سوءتفاهم‌ها و برداشت‌های نادرستی که در چند ماه گذشته از برخی سخنانش شده بود،‌ پرداخت.
محمدعلی نجفی در این مراسم بخش گردشگری را در این سازمان «سوپربخش» یا «ابربخش» نامید و گفت: این بخش به مجموعه‌ای از هماهنگی‌ها و برنامه‌ریزی‌های مشترک با تقریبا تمام سازمان‌ها نیاز دارد تا به جایگاه اصلی خود برسد و انتظاری را که از آن می‌رود برآورده کند.
وی ادامه داد: برخی به گردشگری به‌مثابه چاه نفت نگاه می‌کنند. حتی اگر این دیدگاه درست باشد، باید بدانیم برای چاه نفت اول باید هزینه شود تا بتوان از آن برداشت کرد. متاسفانه درباره بخش گردشگری به میزان لازم سرمایه‌گذاری از نظر مادی و فکری نشده است، باید ضعف‌ها و تخلف‌های گذشته را در مدت‌زمان کوتاهی جبران کنیم.
نجفی همچنین اظهار کرد: در دوماه و چند روزی که به این سازمان آمده‌ام، یک نقص کاری داشته‌ام و آن این بود که در این مدت نتوانستم به اندازه کافی با همکاران فعال در معاونت گردشگری صحبت کنم و نظرهای آنها را بشنوم. البته آقای جهانیان، معاون پیشین گردشگری گزارش‌هایی را می‌داد و در ارتباط نزدیک با ما بود. مشاور گردشگری هم گزارش‌هایی را ارایه کرد که البته آقای جهانیان بخشی از این گزارش‌ها را تایید نکرد. بعد از استقرار آقای رحمانی‌موحد، معاون جدید گردشگری قول می‌دهم در یکی دو جلسه، به‌صورت مفصل در خدمت کارشناسان و همکاران بخش گردشگری باشم.
معاون رییس‌جمهور در ادامه سخنانش با اشاره به سوءبرداشت‌هایی که از بعضی سخنانش شده است، بیان کرد: صحبت‌هایی درباره کل بخش گردشگری داشتم که بعضا باعث سوءتفاهم شد، مثلا گفته‌ام بخش گردشگری (مراکز خدماتی‌، پذیرایی و اقامتی) کم‌سواد است ولی منظورم توهین به این بخش‌ها نبود، منظورم این بود که متوسط سواد کارکنان این بخش از سطح متوسط سواد بین‌المللی خیلی پایین‌تر است. متاسفانه در کشور ما، به آموزش و آماده کردن کارکنان گردشگری از نظر حرفه‌ای خیلی بها داده نشده است و حداقل برخوردهای صمیمانه دیده نمی‌شود.
وی تاکید کرد: کم‌سوادی توهین به کسی نبوده بلکه منظور، لزوم ارتقا دادن آموزش است.
در همین حال، اکبر غمخوار، عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی که معمولا در بیشتر همایش‌ها به‌عنوان نماینده بخش خصوصی فعال در حوزه آژانس‌های گردشگری معرفی می‌شود، گفت: سازمان هم کم‌سواد است.
نجفی این جمله او را تایید کرد و افزود: از خود من تا سطوح پایین‌تر، این کم‌سوادی وجود دارد البته سواد کارکنان سازمان قابل دفاع است، شاید آنها آن‌طور که باید به کار گرفته نشده‌اند.
رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همچنین با اشاره به برداشت‌های نادرستی که از بحث‌های اخیرش در یک برنامه تلویزیون شده است‌، گفت: در آن برنامه اشاره کردم که هتل‌های خارجی، منابع درآمدی مانند فروش مشروبات دارند که ما براساس ضوابط و شرع از آن محروم هستیم. نتیجه من از آن بحث این بود که باید امتیازهای دیگری را مانند صدور مجوزهای تراکم تجاری به هتل‌ها بدهیم تا این کم‌درآمدی در بخش هتلداری جبران شود اما عده‌ای برداشت کردند که این حرف‌ها مقدمه آزاد کردن فروش مشروبات الکلی در هتل‌هاست، یعنی از آن مقدمه و نتیجه به نتیجه دیگری رسیدند.
نجفی در ادامه سخنانش، چند دستور کار را برای معاونت گردشگری تعیین کرد و افزود: باید شورای بخش خصوصی گردشگری شامل نمایندگان و فعالان این بخش برای تصمیم‌سازی تشکیل شود اما فکر می‌کنم با توجه به وجود جریان‌ها و گروه‌های متعدد، این کار مشکلی باشد چراکه در بین این گروه‌ها، اختلاف‌هایی وجود دارد و انتخاب یک نماینده از میان آنها، کار دشواری است.
وی ادامه داد: ایجاد شورای برنامه‌ریزی گردشگری، دومین کاری است که باید روی آن متمرکز شویم تا سازوکاری مشخص شود. در کنار آن نیز باید سند ملی را برای توسعه گردشگری تهیه کرد.
نجفی معتقد است: تشکیلات و سازمانی که اکنون در معاونت گردشگری وجود دارد، یعنی یک معاونت با پنج اداره کل، پاسخگوی نیازهای این معاونت نیست و با یک مطالعه ابتدایی و خام می‌بینیم که سیستم اداره کل گردشگری مناسب نیست و بوروکراتیک و سنتی است. لازم است مشاورانی را انتخاب کنیم تا با نگاهی جدید به سازماندهی معاونت گردشگری بپردازند و طرحی را پیشنهاد دهند. فکر می‌کنم لازم است پروژه‌هایی تعریف شود و مدیران پروژه‌ای داشته باشیم، مثلا اشاره شده که اداره کل طبیعت‌گردی داریم اما آیا طبیعت‌گردی برای ما مهم است یا گردشگری سلامت، فرهنگی‌ و ورزشی‌؟
وی سپس با اشاره به وضعیت گردشگری سلامت در کشور و همچنین تهیه گزارش مقایسه‌ای از وضعیت گردشگری سلامت ایران و ترکیه گفت: متوجه شدم دسترسی به امکانات گردشگری سلامت از طریق سایت‌های اینترنتی ممکن است در حالی که سایت‌های موجود در ایران کاملا بی‌ارتباط با موضوع گردشگری سلامت هستند. در واقع، شرایط کاملا عقب‌مانده‌ای نسبت به رقبا داریم.
نجفی ساماندهی پژوهشکده‌ گردشگری را نیز مورد تاکید قرار داد و افزود: در حال حاضر انفصالی بین معاونت گردشگری و پژوهشکده مرتبط با آن وجود دارد. نمی‌دانم آنچه در این پژوهشکده درباره‌ آن پژوهش می‌شود‌، اصلا نیازهای معاونت گردشگری را تامین می‌کند؟ متاسفانه ارتباط این دو بخش کاملا از هم گسسته است،‌ این شرایط به از بین رفتن منابع مالی و انسانی منجر می‌شود.
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به ضرورت ارتباط با دانشگاه‌هایی که رشته‌های مربوط به گردشگری دارند، اظهار کرد: نبودن این ارتباط، به ما و دانشگاه‌ها ضربه زده است، بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته‌های گردشگری هیچ امیدی برای ورود به این حوزه‌های کاری ندارند. البته برگزاری دوره‌ای مانند دکتری گردشگری اقدام خوبی است ولی من کلا نسبت به راه‌اندازی دوره‌های دکتری که به‌تازگی انجام شده از نظر محتوایی، چندان
خوشبین نیستم.
نجفی در این‌باره تاکید کرد: باید در قالب طرح یا آیین‌نامه‌ای، ارتباط با دانشگاه‌ها تعریف شود.
رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همچنین بر لزوم توسعه آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه گردشگری تاکید کرد و افزود: در این بخش، بسیار ضعیف هستیم. اطلاعات مردم خیلی کم است و فرهنگ مردمی ما نیز همین‌طور. هرچند مردم ما به مهمان‌نوازی معروف هستند اما آنچه امروز در جامعه ایران به چشم می‌خورد، این‌گونه نیست، مثلا چندی پیش، سفیر عربستان در ایران فهرستی از مشکلات گردشگران این کشور با اصناف مشهد ارایه کرد، اتفاق‌هایی که زیر گوش امام رضا (ع) رخ می‌دهد!
وی در ادامه بر ضرورت توسعه و تقویت نظارت‌ها تاکید کرد و گفت: باید قبول کنیم سازمان به‌تنهایی نمی‌تواند نظارت کند بلکه باید اصناف را به کار گیرد و سطح نظارت‌ها را ارتقا دهد.
نجفی درباره آمارگیری‌ها در حوزه گردشگری نیز یادآوری کرد: هنوز فکر می‌کنم نسبت به درستی آمار در اختیار، به‌صورت صددرصد مطمئن نباشیم و باید سیستم جدیدی برای آمارگیری گردشگری طراحی شود.
وی با اشاره به حکم مشاوری که برای جهانیان صادر کرده است،‌ گفت: باید دو، سه پروژه مشخص تعریف شود تا ایشان عهده‌دار چند کار مشخص و قابل ارزیابی در این سازمان باشد. همچنین امیدوارم آقای رحمانی‌موحد با توجه به ارتباطی که با دستگاه‌های خارجی دارد، تحولی در این بخش ایجاد کند.