گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران برگزار شد

«جهان‌صنعت»- بیست‌ویکمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران با حضور وزیر میراث فرهنگی، مدیرکل موزه ملی، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، باستان‌شناسان و پژوهشگران در موزه ملی ایران برگزار شد.
جبرئیل نوکنده رییس موزه ملی ایران در این گردهمایی با اشاره به آنکه بیش از نیم قرن از برگزاری گردهمایی باستان‌شناسی ایران می‌گذرد، گفت: میزبان نمایشگاهی از یافته‌های کاوش‌های اخیر خواهیم بود و تا ۲۵ فروردین ادامه دارد که ۴۰۰ اثر از ۱۲ محوطه باستانی از دوره پارینه‌سنگی تاکنون را در بر می‌گیرد.
او ادامه داد: کشفیات باستان‌شناسی علاوه‌بر تولید علم، بستر پژوهشی را برای باستان‌شناسان فراهم می‌کند.
سجاد علی‌بیگی دبیر علمی گردهمایی و رییس پژوهشکده باستان‌شناسی گفت: اگر شرایط اینگونه پیش برود، قطعا بخشی از آثار باستانی و تاریخی به تاراج خواهد رفت. در حال حاضر بیشترین کاوش‌های باستان‌شناسی در پاسخگویی به استعلامات است و پژوهش‌های عمیق در این حوزه در کار نیست. از میان ۱۱۹ فعالیت میدانی در سال ۱۴۰۱ در مجموع ۳۰ گزارش برای ارائه آماده شده است. در سال ۱۴۰۳ مجموعه مقالات منتشر خواهد شد.
نوروز رجبی (مشاور رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) نیز گفت: الزامات قانونی برای حفاظت از میراث وجود دارد، اما تاکنون اجرایی نشده که در نهایت در دوره جدید تدوین و در ۲۳ مهرماه ۱۴۰۲ ابلاغ شد. فرآیند اجرایی نیز در ۲۶ دی‌ماه در ۵ماده، ۲۴بند و ۴۱تبصره مصوب شد تا دیگر سلیقه‌ای عمل نشود. فقط یک گام باقی مانده تا هیات‌وزیران درخصوص فعالیت‌های عمرانی و لزوم عملیاتی کردن پیوست میراث را به مرحله اجرا بگذارند.
مصطفی ده‌پهلوان رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در گردهمایی باستان‌شناسان گفت: از میان ۱۲۰ مقاله ۳۰ عنوان برای ارائه انتخاب شده است که طی ۳ روز انجام خواهد شد. امیدوارم مسیر و چالش‌های آن نیز احصا شود‌.
وی ادامه داد: وقتی پیشینه پژوهش‌های باستان‌شناسی را مرور می‌کردم به تحولاتی که در این بازه شکل گرفت فکر کردم. امروزه شیوه‌های مختلف آزمایشگاهی داریم و نیازمند آسیب‌شناسی پژوهش‌های باستان‌شناسی هستیم.
ده‌پهلوان درخصوص ایده‌آل‌های باستان‌شناسی گفت: آشنایی دانشجویان با جامعه، کیفی‌سازی مطالعات و تشکیل آرشیو برای یافته‌های گذشته، بقایای صدهزار گوری که تاکنون باز کردیم کجا هستند. نیازمند بانک‌های اطلاعاتی در دسترس هستیم. بانک مرجع در حوزه زیستی و… نداریم. با اقتصاد باستان‌شناسی خیلی فاصله داریم و باید بستر‌سازی کنیم.
عزت‌الله ضرغامی (وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی) گفت: باستان‌شناسی هم علم و دانش است و هم هنر، مهارت و فرهنگ. ریشه همه اینها عشق و انگیزه خاصی بوده که محرک باستان‌شناس است. علم به بشریت است و باستان‌شناس تاریخ را اسکن می‌کند. قرآن به همین آثار باقیمانده از گذشتگان اشاره دارد.
وزیر میراث فرهنگی و گردشگری گفت: باید اطلاع‌رسانی کنیم و از اهمیت باستان‌شناسی از طریق رسانه‌ها بگوییم. هر جای کشور را می‌کنیم سفال و کوزه بیرون می‌آید. هنوز نمی‌توانیم فنس بکشیم. امروزه کلاس‌های آموزشی مبارزه با قاچاق اشیای تاریخی و باستانی برقرار است، اما هنوز با ادای حق اصلی باستان‌شناسی فاصله داریم.
ضرغامی تاکید کرد: باستان‌شناسان ما در دنیا نخبه هستند و شناخته شده‌اند و باید در صدر بنشینند. آنها خط مقدم میراث فرهنگی ما هستند.
در این نشست حکمت‌الله ملاصالحی (استاد پیشکسوت گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران) گفت: وقتی وارد رشته باستان‌شناسی شدم هرگز فکر نمی‌کردم این رشته مرا با مرگ و سرچشمه همه چیز درگیر کند. بعدها فهمیدم که هسته باستان‌شناسی شناخت‌کردار انسان است و به ریشه و مسائل بنیادین توجه دارد.
ملاصالحی تاکید کرد: باستان‌شناسی دانشی پیچیده است. اینکه آگاهی از اهمیت و حساسیت رشته‌ای که عمر خود را صرف آن کردیم داشته باشیم. اخلاق حرفه‌ای داشته باشیم حتی در سیاست. تقدم داشتن سرشت و ماهیت معرفتی باستان‌شناسی نیز مهم است. هر محوطه باستان‌شناختی یک جهان تاریخ زنده است. هر کاوش باستان‌شناختی یک رویداد است. رویدادهایی که روی هم متوقف و منجمد شده‌اند. هر محوطه بی‌بدیل است و اگر از بین برود برگی از تاریخ ما از بین رفته است. هیچ جای قرآن از این داشته‌ها به عنوان دفینه یاد نکرده، بلکه گفته که موجب شناخت است. وقتی یک تپه با کلنگ باستان‌شناس کاوش می‌شود، تخریب اجتناب‌ناپذیر است، اما تخریبی آگاهانه است که با چپاول و تخریب‌های حفاران تفاوت دارد.
او یادآور شد: گزارش‌های بی‌بدیل باستان‌شناسی مرجع هستند که منبع شناخت خواهند بود. باستان‌شناسی یک دانش ساده و متعارف و معمولی نیست.