گسترش مدار نفوذ روسیه

با پیروزی ولادیمیر زلنسکی کمدین ۴۱ ساله در انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین، امیدها به بهبود رابطه اوکراین با روسیه پس از پنج سال مناسبات تنش‌آلود که تا مرز درگیری نظامی تمام‌عیار بین دو کشور پیش رفته بود، بالا رفته است.
دیروز در مرحله دوم انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، یک شگفتی رقم خورد و یک کمدین تازه‌کار در عرصه سیاست سکان عالی‌ترین مقام سیاسی اوکراین را در دست گرفت. ولادیمیر زلنسکی با کسب ۷۳ درصد آرا در انتخابات اوکراین پیروزی قاطعی کسب کرد و رقیب او پترو پروشنکو با کسب ۲۴ درصد آرا، پیروزی رقیب را پذیرفت و به این ترتیب انقلابی آرام از طریق صندوق آرا در اوکراین رقم خورد.
زلنسکی در زمان انتخابات تلاش کرد از طریق جلب آرای شهروندان روس‌تبار در مناطق شرق اوکراین، پیروزی خود را در انتخابات تضمین کند و با کسب حدود سه‌چهارم از آرای رای‌دهندگان در مرحله دوم انتخابات، به نظر می‌رسد او در این استراتژی خود موفق بوده است.
با وجودی که زلنسکی فاقد تجربه سیاسی است و در حالی که در کارزار انتخابات هیچ برنامه مدونی برای دوران ریاست‌جمهوری خود نداده‌، اما اقبال مردم شرق و غرب اوکراین به او امیدها را برای آغاز دورانی جدید و کم‌تنش‌تر در عرصه سیاست داخلی و خارجی اوکراین، بیشتر کرده است.
نتیجه انتخابات اخیر اوکراین با استقبال مسکو مواجه شده و زلنسکی نیز که هوشمندانه از کارت بازی مسکو در انتخابات بهره گرفته بود در نخستین سخنان خود پس از اعلام پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری با وعده آتش‌بس و صلح با جدایی‌طلبان شرق اوکراین، کار خود را آغاز کرد.
این وعده برای روسیه که حامی خارجی جدایی‌طلبان در شرق اوکراین بوده، دلگرم‌کننده است و نشان می‌دهد دولت اوکراین پس از آنکه با پشت‌گرمی کشورهای غربی بیش از پنج سال را با روابط تنش‌آلود با همسایه بزرگ خود یعنی روسیه گذرانده بود، حالا امیدوار است با بهبود رابطه، از سطح تنش در روابط دوجانبه با روسیه بکاهد.
پروشنکو شکست در انتخابات را پذیرفت، اما از زدن نیش و کنایه به رقیب انتخاباتی خود کوتاهی نکرد و در توئیتی کنایه‌آمیز نوشت: با پیروزی زلنسکی در کاخ کرملین جشن برپا خواهد شد.
پروشنکو همچنین وعده داده به رییس‌جمهوری جدید در مرحله واگذاری قدرت کمک کند. این سیاستمدار ۵۳ ساله تاکید کرده که از سیاست کناره نخواهد گرفت. او نوشت: روس‌ها بر این باورند که با این رییس‌جمهوری تازه‌کار و ناشی در سیاست، اوکراین دوباره و به سرعت به مدار نفوذ روسیه بازخواهد گشت. گفتنی است به دلیل نداشتن پیشینه سیاسی زلنسکی و نیز طرح شعارهای جنجالی در دوران کارزار انتخاباتی، برخی رسانه‌ها در غرب به او لقب «ترامپ اوکراین» داده بودند، هر چند از نظر میزان ثروت، این ‌پترو پروشنکو‌ بود که به واسطه سرمایه‌دار بودن، با ترامپ قابل قیاس بود اما به دلیل تازه‌کاری در سیاست و کسب پیروزی غیرمنتظره بر رقبای کهنه‌کار سیاسی، این زلنسکی جوان و تازه‌کار است که بیشتر به ترامپ شباهت دارد.
دونالد تاسک، رییس شورای اتحادیه اروپا در توئیترش نوشت این اتحادیه مصمم است حمایت خود را از اوکراین ادامه دهد. او روز انتخابات را روز تعیین‌کننده برای اوکراین خواند و انتخابات آزاد و جابه‌جایی مسالمت‌آمیز قدرت در این کشور را نشانه‌ای از یک دموکراسی قوی اوکراینی دانست. ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو پیروزی سیاستمدار نوظهور اوکراین را تبریک گفته است. او اوکراین را همکار ارزشمند ناتو نامیده و گفته است: ما خوشحالیم که همکاری خود را ادامه دهیم.
کارشناسان، جابه‌جایی دموکراتیک قدرت در کشورهای شوروی سابق را بسیار نادر دانسته‌اند. به باور آنها در این منطقه انتخاب فردی خارج از دایره قدرت به ریاست‌جمهوری قابل تصور نیست.
گفتنی است پیروزی زلنسکی به این دلیل نبود که او نامزد محبوب و مورد توجه مردم اوکراین بوده، او خودش هم این را می‌داند. زلنسکی جمعه گذشته در یک مناظره تلویزیونی خطاب به رقیبش پروشنکو گفت: من نتیجه اشتباهات و وعده وعیدهای شما هستم. من رقیب شما نیستم، مجازات شمایم.
بدون اشتباهات پروشنکو در مقام ریاست‌جمهوری، زلنسکی نمی‌توانست تا این حد جلو بیاید. در سال ۲۰۱۴ پروشنکو که پس از «انقلاب میدان» به ریاست‌جمهوری انتخاب شده بود قول داد جنگ در دون‌باس را ظرف دو هفته خاتمه دهد. این جنگ تا امروز ادامه دارد. پروشنکو همچنین وعده مقابله با فساد را داده بود، اما تنها کاری که کرد تاسیس دفتر تحقیقات ضد‌فساد بود. دادگاه مبارزه با فساد نیز تا امروز نتیجه تحقیقات این دفتر را دریافت نکرده است. اصلاحات در سیستم قضایی نیز که پروشنکو وعده آن را داده بود، اتفاق نیفتاده و فساد در شهرهای بزرگ اوکراین همچنان رواج دارد و پروشنکو هم کاری برای مقابله با آن انجام نمی‌دهد.
واکنش روسیه
نخست‌وزیر روسیه پیروزی ولادیمیر زلنسکی در انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین را فرصتی مناسب برای بهبود روابط میان مسکو و کی‌یف قلمداد کرد.
دیمیتری مدودف در نخستین واکنش یک مقام دولتی روسیه به انتخاب ولادیمیر زلنسکی، کمدین مشهور اوکراینی که به تازگی پا به سیاست گذاشته است با انتشار مطلبی روی شبکه اجتماعی فیس‌بوک تصریح کرد: این یک شانس خوب برای بهبود روابط (اوکراین) با کشور ماست.
مدودف در عین حال تصریح کرده است که قصد رویاپردازی در‌باره ولادیمیر زلنسکی را ندارد اما اطمینان دارد که رییس‌جمهوری جدید اوکراین بدون هیچ شک و تردیدی همان موضعی را در قبال روسیه خواهد گرفت که پیشتر در طول مبارزات انتخاباتی از آن بهره برده بود. به اذعان نخست‌وزیر روسیه نتیجه انتخابات در اوکراین از خواستی روشن و صریح برای اتخاذ رویکردی جدید پرده برداشته است که می‌تواند به حل مسائل و مشکلات این کشور کمک شایانی کند.