گمرک بازار را خراب کرد

نسترن یوسف‌بکیان- وضعیت بد تولید به جایی رسیده که حتی تولیدکنندگان حاضرند اجناس خود را زیر قیمت بازار به فروش برسانند تا چک‌های خود را پاس کنند‌. این در حالی است که اوضاع جیب مردم هم دست کمی از شرایط ناگوار فعالان اقتصادی ندارد و آنها نیز به سختی روزگار می‌گذرانند‌. در این میان مسوولان کماکان چهره زشت اقتصادی کشور را که نتیجه سیاست‌های اشتباه خود آنان است، نپذیرفته‌اند و برای آن فکر چاره نیستند‌.
البته دولت هر روز از سیاست‌هایی خبر می‌دهد که در حرف، آرامش بازار و رفاه اقتصادی مردم را دربر خواهد داشت اما واقعیت این است که با شروع دولت دوازدهم هم نه‌تنها وضعیت تولید، صنعت و همچنین صادرات بهبود پیدا نکرد بلکه به واسطه سیاست‌های در پیش گرفته شده، قیمت دلار افزایش یافته و عمق رکود بیشتر شده است‌. از این رو فعالان بازار و تولیدکنندگان بیش از گذشته نسبت به روزهای پیش رو نگران هستند و معتقدند از این پس اوضاع بازار بدتر خواهد شد‌. این در حالی است که صادرات هم از اول سال‌جاری تاکنون وضعیت خوبی نداشته و حتی تراز تجاری در شش‌ماهه اول سال ۹۶ هم منفی شد چراکه واردات همچنان از صادرات پیشی گرفته است‌.
رکود بازار، افزایش قاچاق، ورود بی‌سابقه برندهای نامعتبر خارجی به بازار ایران و همچنین افزایش واردات در حالی است که به گفته رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی و مصنوعی و لوازم کفش، واردات به صورت CKD این روزها بلای جان تولید داخل شده به‌طوری‌که برخی از تولیدکنندگان برای کاهش هزینه‌های خود، به واردات به صورت CKD (قطعات کاملا مجزا) روی آورده‌اند‌. این در حالی است که علاوه بر این موضوع، واردات کالاهای نهایی از چین و ترکیه نیز باعث شده حتی با وجود برابری کیفیت و قیمت کالاهایی مثل چرم مصنوعی ایران با انواع خارجی آن، به اجناس خارجی بیشتر بها داده شود چراکه هنوز مردم به جنس و کالای ایرانی اعتماد کافی ندارند‌.
مردم توان خرید چرم طبیعی را ندارند
بر همین اساس نگاهی به بازارهای مختلف نشان می‌دهد که اوضاع تولید حتی در زمینه‌هایی مثل چرم که بهترین نوع آن در داخل کشور وجود دارد، خوب نیست و رکود در سال‌جاری نسبت به سال ۹۵ بیشتر شده است‌. همچنین برخی از بازاریان معتقدند این اوضاع تا شروع سال جدید هم ادامه‌دار خواهد بود‌. در همین خصوص رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی و مصنوعی و لوازم کفش به «جهان‌صنعت» گفت: بسیاری از واحدهای تولید چرم از اول سال تاکنون ورشکسته شده‌اند‌. همچنین برخی دیگر از تولیدکنندگان آنچنان با مشکل روبه‌رو هستند که حتی حاضرند اجناس و کالاهای خود را زیر قیمت بازار به فروش برسانند تا چک‌های خود را پاس کنند‌.
سعید حیاتی در مورد تغییر قیمت چرم در سال‌جاری اظهار کرد: قدرت خرید مردم چنان کاهش یافته که بازار به هیچ عنوان کشش افزایش قیمت را ندارد‌. بنابراین وقتی مردم نمی‌توانند کالای چرم خریداری کنند، ما هم نمی‌توانیم قیمت را بالا ببریم‌. البته این در حالی است که از چرم مصنوعی خارجی که از لحاظ بهداشتی مناسب نیست و همچنین دوام لازم را ندارد، بیشتر استقبال می‌شود چراکه مردم توان خرید چرم طبیعی را ندارند‌.
کلک گمرکی با واردات به صورت CKD
رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی در ادامه با انتقاد از بوروکراسی‌های شدید اداری در کشور گفت: در حال حاضر نه‌تنها صنف ما بلکه تمام صنف‌ها درگیر مشکل جدیدی به نام واردات به صورت CKD هستند‌.
حیاتی اظهار کرد: به عنوان مثال قطعات استفاده‌شده در کیف و همچنین کفش مانند رویه و کف کفش به صورت جداگانه و تک‌تک وارد کشور می‌شود تا هزینه‌های گمرکی آن کاهش یابد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر مشکلات موجود بر سر راه تولید باعث شده تولیدکنندگان به دنبال راه فرار باشند، افزود: با واردات قطعات پیش‌ساخته به صورت
CKD= Complete Knock Down، هزینه‌های گمرکی ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش پیدا می‌کند‌. این درحالی است که با تعداد کمی کارگر، می‌توان تولید کرد.
حیاتی با بیان اینکه چرم در رویه کفش استفاده می‌شود، خاطرنشان کرد: به دلیل اینکه در حال حاضر نسبت به سال گذشته، واردات به صورت CKD (قطعات کاملا مجزا)، معمول شده و افزایش یافته است، تقاضایی برای خرید چرم از واحدهای چرم وجود ندارد‌. این در حالی است که در بخش کامپیوتر و موبایل نیز صحبت‌هایی در مورد CKD مطرح می‌شود‌.
رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی اظهار کرد: در سال‌جاری بسیاری از واحدهای تولیدی چرم تعطیل شده‌اند چراکه هزینه‌های تولید بسیار بالا رفته و رکود در بازار نسبت به سال ۹۵ بیشتر شده است‌.
وی با بیان اینکه نقصی در تولید نداریم، گفت: با وجود اینکه بهترین چرم در ایران وجود دارد و همچنین در زمینه یراق‌آلات و موادی از این قبیل مشکلی نداریم اما این مواد از کشورهایی مثل چین وارد کشور می‌شود چراکه با این کار هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند‌.
حیاتی اظهار کرد: در حال حاضر بازار عرضه و تقاضا به هم خورده است و تولیدکنندگان دیگر توان رقابت ندارند‌. همچنین وضعیت رکود نیز نسبت به قبل بدتر شده و با توجه به اینکه قدرت خرید مردم روز به روز کاهش پیدا می‌کند، تقاضایی برای خرید چرم وجود ندارد‌.
کنترل از دست بانک مرکزی در رفته
رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی با انتقاد از عملکرد بانک‌ها افزود: بانک‌ها به جای اینکه با دادن تسهیلات با بهره پایین از تولیدکنندگان حمایت کنند، پیش پای تولیدکنندگان سنگ می‌اندازند‌.
وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی در وهله نخست باید نوسان خودش را کنترل کند، گفت: سیستم بانکی باید اداره‌کننده نظام پولی باشد و نرخ ارز و ارزش پول را حفظ کند‌. این در حالی است که کنترل این موضوعات از دست بانک مرکزی در رفته است و نرخ ارز هنوز تک‌نرخی نشده است‌.
حیاتی افزود: بانک‌ها به عنوان شاهرگ حیاتی در اقتصاد باید منابع مالی مورد نیاز را به واحدهای تولیدی تزریق کنند‌. همچنین لازم است در شرایط فعلی بانک‌ها با بهره‌گیری از دانش روز خارجی، خودشان را با بانک‌های جهانی هماهنگ کنند‌.
وی با تاکید بر اینکه بانک‌ها هسته مرکزی اقتصاد هستند، ادامه داد: سیستم پولی باید تقویت شود و بانک مرکزی مستقل از دولت باشد‌. نگاهی به وضعیت هشت دهه اخیر نیز نشان می‌دهد در هر برهه که بانک مرکزی ما مستقل از دولت بوده است، خوب عمل کرده‌. این در حالی است که سال‌هاست دولت برای حل مشکلات و چالش‌های خود به منابع بانک مرکزی دست‌انداخته است‌. از این رو، مقدار زیادی بدهکاری به بانک مرکزی به بار آورده است‌.
رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی اظهار کرد: بانک مرکزی باید ارزش پول را حفظ کند و اجازه ندهد خزانه خالی شود‌. همچنین لازم است سیاست‌های پولی و بانکی نیز اصلاح شود تا وضعیت تولید سر و سامان پیدا کند‌.
وی با بیان اینکه مشکل ما در زمینه چرم این است که بیشتر چکی کار می‌کنیم و خبری از پول نقد در این صنف نیست، گفت: این روزها چک‌های برگشتی آنقدر زیاد شده که حتی آمار آن از دست بانک مرکزی هم خارج شده اگرچه اخیرا سیستم بانکی در تلاش برای ایجاد شرایط سختگیرانه در این خصوص است و به نظر می‌رسد که از این پس خود بانک‌ها جوابگوی چک‌های برگشتی خواهند بود‌.
از اصل رقابت‌پذیری، بیشتر فاصله می‌گیریم
حیاتی در پاسخ به این سوال که افزایش قیمت دلار در روزهای اخیر چه پیامدهایی برای صنف شما داشته است، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه بسیاری از مواد اولیه مثل رنگ، منگنه‌جات و نخ‌ها خارجی هستند، بنابراین هزینه واردات مواد اولیه برای ما افزایش پیدا می‌کند و در نهایت ما هر روز بیشتر از اصل رقابت‌پذیری فاصله می‌گیریم‌.
وی همچنین با بیان اینکه ما در تولید چرم گوسفندی و سالامبور مشکلی نداریم، ادامه داد: با افزایش قیمت دلار، در زمینه چرم گاوی قیمت‌ها بالا می‌رود.
رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی در پاسخ به سوالی در مورد اینکه بعد از برجام، در زمینه واردات دستگاه‌های پیشرفته چه اقداماتی انجام شده است، گفت: تولیدکنندگان همچنان در زمینه تامین مالی با مشکل روبه‌رو هستند بنابراین اگرچه ماشین‌آلات و تجهیزات موجود در کارخانه‌ها قدیمی است اما کسی پول خرید تجهیزات نو را ندارد‌.
بها دادن به فروشگاه‌های خارجی
رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی در رابطه با واردات غیرقانونی کالا به کشور نیز اظهار کرد: از یک سو، کیف و کفش و همچنین پوشاک در حجم زیاد از طریق قاچاق وارد کشور و باعث ضربه به تولیدکنندگان داخلی شده است، از سوی دیگر به فروشگاه‌های خارجی بیش از ایرانی‌ها بها داده می‌شود‌.
وی ادامه داد: از این رو بسیاری از برندهای خارجی در بهترین مناطق تهران و با زرق و برق و مغازه‌های لوکس، توجه مشتریان را به خود جلب می‌کنند‌. این در حالی است که حتی متروهای ما نیز به محلی برای تبلیغ این برندها تبدیل شده‌اند.
حیاتی با بیان اینکه حتی نمایشگاه‌ها را برای تولیدکنندگان ایران غیراصولی برگزار می‌کنند، افزود: بسیاری از کالاهای خارجی هم از راه‌های قانونی وارد کشور می‌شود‌. این در حالی است که انتظار دارند تولیدکننده بتواند جنسش را در چنین شرایط نابرابری به فروش برساند‌.
وی افزود: در حال حاضر شرایط برای واردات و همچنین حضور برندهای خارجی در کشور تسهیل شده در حالی که شرایط تولیدکنندگان روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شود‌. این در حالی است که در سال‌های نه چندان دور، دست‌کم واردات برخی کالاها به کشور ممنوع بود تا تولید داخلی کمی جان بگیرد‌.
راهکارهای کمک به تولید داخلی
رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در شرایط فعلی چطور می‌توان از سرمایه‌های خارجی به نفع تولید داخلی استفاده کرد، گفت: پیشنهاد ما این است که به جای ایجاد نمایندگی کالاهای خارجی در ایران، خارجی‌ها در شهرک‌های صنعتی ما سرمایه‌گذاری کنند‌.
وی ادامه داد: در حال حاضر باید خارجی‌ها با همکاری طرف‌های ایرانی در ایران کارخانه تاسیس کنند تا در نهایت بتوان صادرات مشترک نیز انجام داد یا اینکه در برگزاری نمایشگاه‌ها شراکت صورت گیرد‌.
حیاتی در واکنش به این سوال که برای تقویت تولید داخل چه راهکارهایی را سراغ دارید، بیان کرد: ما باید سیاست‌های اقتصادی خود را بدون تکیه بر نفت پایه‌ریزی کنیم همانطور که کشورهایی مثل ترکیه، مالزی و ..‌. که نفت ندارند، توانستند بدون وجود نفت، اقتصاد موفقی داشته باشند‌. همچنین لازم است تا مدیریت صادرات تقویت شود‌.
وی با بیان اینکه مشکلات مالیاتی تولیدکنندگان را دچار لطمه کرده است، ادامه داد: تخفیف‌های مالیاتی و همچنین در نظر گرفتن مشوق‌هایی در این راستا می‌تواند به تولیدکنندگان کمک کند‌.
رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی اظهار کرد: در این میان اگر سیاست‌های اقتصادی اصلاح شود و در راستای افزایش امنیت اقتصادی گام برداشته شود، می‌توان این امید را داشت که تولید بیشتر از این با مشکل مواجه نشود‌. این در حالی است که بانک مرکزی نیز باید در جهت اعطای کمک‌های مالی به تولید، نقش خود را به خوبی ایفا کند‌.
حیاتی افزود: همچنین ضرورت دارد تا برای تولید صادرات‌محور، مشاوره‌های لازم به تولیدکنندگان داده شود تا در نهایت کالایی در کشور تولید شود که از لحاظ قیمت، کیفیت و شکل ظاهری، قابلیت حضور در بازارهای جهانی را داشته باشد‌.
صادرات قابل توجهی نداشتیم
رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه از اول سال تاکنون چه میزان صادرات داشته‌اید، گفت: واقعیت این است که به جز صادرات دمپایی به عراق و افغانستان و همچنین مقداری کفش دست‌دوز که رقم قابل توجهی نبود، صادرات دیگری نداشتیم چراکه دیگر نمی‌توان طبق روال گذشته در حوزه صادرات کار انجام داد‌. به عنوان مثال نمی‌توان کفش را به صورت فله‌ای به روسیه صادر کرد چراکه این کشور صادرات به این شکل را قبول نمی‌کند‌. همچنین شرکت‌های بیمه‌ای در روسیه حاضر نیستند بار ما را به کشور مقصد بیمه کنند‌. با این حال برای صادرات به روسیه، مذاکراتی در حال انجام است‌.
حیاتی افزود: در زمینه افزایش صادرات، لازم است تا کارخانه‌های تولید چرم مدرن شوند و از تجهیزات و دستگاه‌های پیشرفته در تولید استفاده کنند‌. همچنین باید مدیریت صادرات به درستی انجام شود تا اطلاعات لازم در مورد بازارهای خارجی از طریق رایزنان تجاری در اختیار ایران و همچنین تولیدکنندگان قرار گیرد‌.
وی با تاکید بر اهمیت صنعت بسته‌بندی و همچنین برندسازی اظهار کرد: هنوز در این زمینه توفیق لازم را به دست نیاورده‌ایم و نسبت به سال گذشته در این خصوص بهبودی حاصل نشده است چراکه شرایط مالیاتی، پوست تولیدکنندگان را کنده است و اجازه نفس کشیدن به آنها نمی‌دهد‌. در این میان مقدار زیادی چک برگشتی روی دست چرم‌فروشی‌ها باقی مانده است‌ بنابراین دیگر جایی برای توجه به صنعت بسته‌بندی و برندسازی باقی نمانده بلکه تولیدکنندگان برای خرج و مخارج روزانه خود نیز با مشکل مواجه هستند‌.
رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی گفت: ترکیه، تولیدکنندگان ایرانی را زمین‌گیر کرده و در حال حاضر واردات به صورت نیم‌ساخت، بلای جان تولیدکنندگان شده است‌. این در حالی است که در نهایت خاک و آب کشور ما آلوده می‌شود و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد در صورتی که منفعت نصیب خارجی‌ها می‌شود‌.
با وزیر صنعت جلسه‌ای نداشتیم
حیاتی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اوضاع نابسامان تولید تا چه زمانی ادامه خواهد یافت، بیان کرد: سیاست‌های اقتصادی در دست تولیدکنندگان نیست و این وزارت صنعت و دولتمردان هستند که باید در این خصوص کارهای لازم را انجام دهند‌. این در حالی است که ما هنوز وزیر صنعت را در جلسه‌ای رو در رو ملاقات نکرده‌ایم اما طی چندین جلسه با رضا رحمانی، معاون وزیر صنعت در مورد حل موانع و مشکلات تولید مذاکراتی داشتیم‌. بنابراین قرار شد برای خروج از رکود هم از سوی اتحادیه‌ها پیشنهادات لازم داده شود‌.
وی همچنین گفت: تفاهمنامه‌ای از سوی مجلس و رییس اتاق اصناف ایران نیز در مورد کمک به تولید امضا شده که براساس آن قرار است اصناف برای صحبت در مورد مشکلات فعلی و آینده پیش رو در زمینه‌های مختلف صنفی فراخوانده شوند‌.
nastaran16yousefi@gmail.com