یکه‌تازی چین در تولید گندم جهان

هند و روسیه در تعقیب اژدهای سرخ

«جهان‌صنعت»- پس از برنج و ذرت، گندم سومین غلات تولیدشده در سراسر جهان و دومین غلات تولیدشده برای مصرف انسان است و با توجه به اهمیت گندم در سیستم غذایی جهانی، هرگونه تاثیری بر تولیدکنندگان عمده مانند خشکسالی، جنگ یا رویدادهای دیگر، می‌تواند کل جهان را تحت تاثیر قرار دهد. کدام کشورها بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گندم هستند؟ این گرافیک تفکیک تولید جهانی گندم را در بازه زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ به تفکیک کشور به
تصویر می‌کشد.
چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده گندم در جهان است و در بازه زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ بیش از ۴/۲‌میلیارد تن گندم تولید کرده که حدود ۱۷‌درصد از کل تولید را تشکیل می‌دهد. مناطق وسیع کشت، خاک حاصلخیز و استفاده از تکنولوژی‌های نوین کشاورزی، از جمله عوامل کلیدی موفقیت چین در این زمینه محسوب می‌شود. گندم تولیدی چین نه‌تنها نیاز داخلی این کشور برآورده می‌کند، بلکه به عنوان یک کالای صادراتی راهی بازارهای جهانی نیز می‌شود. با این شرایط این کشور سهم قابل‌توجهی از سفره خانوارها در سراسر جهان را به خود اختصاص داده است. روسیه بزرگ‌ترین صادرکننده گندم در جهان است و حجم صادرات آن به ارزش بیش از ۳/۷میلیارد دلار در سال‌۲۰۲۱ است اما جنگ روسیه و اوکراین اختلالات گسترده‌ای در بازار جهانی گندم و صنایع مجاور ایجاد کرده است.
۱۰ کشور برتر تولید‌کننده گندم در ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰
براساس داده‌های سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، در حالی که بیش از ۸۰ کشور مختلف در سراسر جهان گندم تولید می‌کنند، اکثریت تولید جهانی گندم تنها از چند کشور معدودی به‌دست می‌آید. در ادامه نگاهی به ۱۰کشور برتر تولید‌کننده گندم در سراسر جهان، براساس عملکرد کل بر حسب تن از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ آورده شده است.
چین بزرگ‌ترین تولیدکننده گندم جهان در دودهه گذشته بیش از ۴/۲‌میلیارد تن گندم تولید کرده است که تقریبا ۱۷‌درصد از کل تولید را از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ تشکیل می‌دهد. اکثر گندم چین در داخل کشور برای کمک به تامین تقاضای فزاینده غذایی این کشور استفاده می‌شود. چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده گندم در جهان است‌. در سال ۲۰۲۱/۲۰۲۰، این کشور تقریبا ۱۹درصد از مصرف جهانی گندم را به خود اختصاص داد.
دومین کشور بزرگ تولید‌کننده گندم هند است. در دودهه گذشته، هند ۵/۱۲درصد گندم جهان را تولید کرده است. هند نیز مانند چین، بیشتر گندم خود را به دلیل تقاضای قابل‌توجه مواد غذایی در سراسر کشور حفظ می‌کند. روسیه سومین تولیدکننده بزرگ گندم در جهان، همچنین بزرگ‌ترین صادرکننده گندم در جهان است. این کشور در سال ۲۰۲۱ بیش از ۳/۷‌میلیارد دلار گندم صادر کرد که تقریبا ۱/۱۳‌درصد از کل صادرات گندم در آن سال را به خود اختصاص داد.
تاثیر روسیه و اوکراین بر بازار جهانی گندم
از آنجایی که روسیه و اوکراین هر دو تولیدکنندگان مهم گندم در جهان هستند، درگیری مداوم بین دو کشور باعث اختلالات گسترده در بازار جهانی گندم شده است. این درگیری بر صنایع مجاور نیز تاثیر گذاشته است. به عنوان مثال، روسیه یکی از تامین‌کنندگان عمده کود در جهان است و این درگیری منجربه کمبود جهانی کود شده است که می‌تواند منجربه کمبود مواد غذایی در سراسر جهان شود.
ارزیابی تولید گندم در ۲۰۲۴-۲۰۲۳
حال به بررسی سهم کشورها از تولیدگندم در سال ۲۰۲۴-۲۰۲۳ می‌پردازیم. ارزیابی تولید گندم در جهان نشان می‌دهد در بازه زمانی مورد بررسی، باز هم چین بیشترین سهم از تولید گندم را به خود اختصاص داده است. تولید جهانی گندم در مناطق مختلف متمرکز است و هر کشوری سهمی از تولید این کالای اساسی در اختیار دارد. در این میان چین در سال‌های اخیر به عنوان غول تولیدکننده گندم در جهان شناخته شده و جایگاه خود را در صدر جدول حفظ کرده است. براساس داد‌های انجمن غلات، این کشور با تولید سالانه بیش از ۱۴۰میلیون تن گندم، نقش بسزایی در تامین نیازهای غذایی جهان ایفا می‌کند.
علاوه‌بر چین، کشورهای دیگری مانند هند، روسیه، ایالات‌متحده آمریکا و کانادا نیز در زمره تولیدکنندگان بزرگ گندم در جهان به‌شمار می‌روند. هر کدام از این کشورها با اتکا به شرایط اقلیمی و امکانات خود، در تلاش برای تامین سهمی از این کالای استراتژیک هستند.
ارزیابی‌ صورت‌گرفته همچنین نشان‌دهنده آن است که هند به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ گندم در جهان، نقشی اساسی در تامین امنیت غذایی این کشور و منطقه دارد. این کشور با تولید سالانه ۵/۱۱۳‌میلیون تن گندم، پس از چین در رده دوم برترین تولیدکنندگان این محصول استراتژیک قرار دارد. مناطق وسیع کشت گندم در شمال هند، به همراه خاک حاصلخیز و آب‌وهوای مناسب، شرایط ایده‌آلی را برای تولید این محصول فراهم کرده‌اند. استفاده از روش‌های کشاورزی مدرن و بذرهای اصلاح‌شده نیز در افزایش بهره‌وری و کیفیت گندم تولیدی در هند نقش بسزایی داشته است.
گندم تولیدی در هند، علاوه‌بر تامین نیاز داخلی این کشور، به بازارهای جهانی نیز صادر می‌شود. هند یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان گندم در جهان به‌شمار می‌رود و نقش مهمی در تامین امنیت غذایی کشورهای مختلف ایفا می‌کند. دولت هند از طریق سیاست‌های حمایتی و یارانه‌ای، به دنبال تقویت بخش کشاورزی و افزایش تولید گندم در این کشور است. هدف از این سیاست‌ها، تامین نیاز داخلی به گندم به‌طور کامل و خودکفایی در این محصول است.
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که روسیه در بازه زمانی مورد بررسی توانسته عنوان سومین تولیدکننده بزرگ گندم جهان را از آن خود کرده و نقشی کلیدی در تامین امنیت غذایی منطقه ایفا ‌کند. این کشور با تولید سالانه ۸۵‌میلیون تن گندم، پس از چین و هند در رده سوم برترین تولیدکنندگان این محصول استراتژیک قرار دارد.
شرایط آب‌وهوایی سرد در روسیه، در نگاه اول ممکن است مانعی برای تولید گندم به نظر برسد. با این حال، خاک حاصلخیز و پهنه‌های وسیع زمین‌های قابل کشت در این کشور، شرایط را برای کشت گندم در مقیاس وسیع فراهم کرده است. استفاده از روش‌های کشاورزی مدرن، بذرهای اصلاح شده و ماشین‌آلات پیشرفته نیز در افزایش بهره‌وری و کیفیت گندم تولیدی در روسیه نقش بسزایی داشته است.
بررسی روند تولید گندم در دنیا نشان می‌دهد استرالیا با تولید سالانه ۶۴ میلیون تن گندم در رتبه چهارم قرار دارد و ایالات‌متحده آمریکا هم با تولید سالانه ۴۷میلیون و ۳۳۰هزار تن گندم توانسته رتبه پنجم را به خود اختصاص دهد. مناطق کشت بزرگ و تکنیک‌های کشاورزی مدرن، ایالات‌متحده را قادر می‌سازد تا در تولید گندم عملکرد موثر داشته باشد.
از سوی دیگر در این مدت کانادا با تولید سالانه ۳۵‌میلیون تن گندم در رتبه ششم قرار دارد. شرایط آب و هوایی سرد در کانادا، در نگاه اول ممکن است مانعی برای تولید گندم به نظر برسد. با این حال، مناطق وسیع کاشت گندم در دشت‌های غربی این کشور، به همراه خاک حاصلخیز و روش‌های کشاورزی مدرن، شرایط را برای کشت گندم در مقیاس وسیع فراهم کرده است. استفاده از بذرهای اصلاح‌شده و تکنولوژی‌های نوین نیز در افزایش بهره‌وری و کیفیت گندم تولیدی در کانادا نقش بسزایی داشته است.
چشم بازار جهانی به گندم روسیه
روسیه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان گندم در جهان، نقشی کلیدی در تعیین قیمت‌ها در بازار جهانی ایفا می‌کند و هرگونه نوسان در عرضه گندم این کشور می‌تواند تلاطم قابل‌توجهی در بازار ایجاد کند. با این شرایط کارشناسان باور دارند که آینده قیمت گندم در گروه میزان تولید و صادرات روسیه است که آن نیز به شرایط آب‌وهوایی بستگی دارد.
تحلیل‌های صورت‌گرفته حکایت از آن دارد که قیمت گندم به میزان صادرات روسیه و آن نیز به شرایط آب‌وهوایی آینده بستگی دارد، اما نشانه‌های اولیه حاکی است که برداشت و صادرات محصول روسیه با مشکل روبه‌رو است. مرکز تحلیلی ‌(SovEcon) – یک شرکت مهم در بخش تحقیقات بازار کشاورزی دریای سیاه- اخیرا پیش‌بینی صادرات گندم روسیه را ۴/۳میلیون تن کاهش داده و به ۶/۸۹میلیون تن رساند. براساس گزارش انجمن غلات، آندری سیزوف، رییس مرکز تحلیلی ‌SovEcon، معتقد است زمستان مطلوب در روسیه، زمینه را برای برداشت بزرگ گندم در این کشور فراهم کرد و بارش‌های مناسب در زمستان، رشدونمو گندم را به‌طور چشمگیری تقویت و امید به افزایش تولید را در میان کشاورزان و فعالان بازار گندم زنده کرد اما او در ادامه به شرایط جوی دو ماه گذشته روسیه هم اشاره کرده و معتقد است که شرایط آب‌وهوایی از جمله گرمای غیرعادی، خشکسالی و یخبندان‌های اخیر بر تولید این کشور اثرگذار بوده است. براساس داده‌های اعلام‌شده، روسیه سال گذشته ۸/۹۲‌میلیون تن برداشت کرد، در حالی که میانگین پنج‌ساله ۷/۸۶‌میلیون تن است.
به گفته سیزوف، دلیل اصلی کاهش پیش‌بینی‌شده، شرایط خشک پایدار در جنوب روسیه بوده که تنها ۲۰ تا ۴۰‌درصد از بارندگی معمول خود را در ماه‌های اخیر دریافت کرده است. بارش باران برای آن منطقه پیش‌بینی می‌شود، اما بعید است که به‌طور قابل‌توجهی کسری را جبران کند.
رییس مرکز تحلیلی SovEcon در ادامه به این نکته اشاره می‌کند که جنوب روسیه تقریبا ۴۰درصد از کل تولید گندم این کشور را تامین می‌کند اما این شرایط به‌ویژه برای محصولات گندم آسیب‌پذیر در جنوب به دلیل خشکسالی‌های قبلی مضر بوده است.
بروس برنت تحلیلگر MarketsFarm در این خصوص عنوان کرد: به نظر می‌رسد یخبندان‌های اخیر جدی باشد و با این شرایط ما شاهد واکنش در بازارهای گندم خواهیم بود. این تحلیلگر به این نکته نیز اشاره کرد که قرارداد آتی در مینیاپولیس با قیمت ۲۰/۷دلار به ازای هر بوشل بسته شد که از قیمت آن از هفته‌های گذشته ۴۰/۶‌دلار بیشتر بوده است.
وضعیت بهتر آمریکا در کشت و برداشت
روند کشت و برداشت گندم در روسیه در حالی پیش‌بینی شده که محصول گندم زمستانه قرمز ایالات‌متحده نسبت به سال گذشته وضعیت بسیار بهتری داشته است. با این حال، پیش‌بینی وزارت کشاورزی ایالات‌متحده برای گندم قرمز نرم زمستانی بسیار کمتر از انتظارات تجاری بود.
وزارت کشاورزی ایالات‌متحده پیش‌بینی می‌کند که ۷۶۶‌میلیون بوشل ذخایر نهایی گندم آن در سال ۲۰۲۵-۲۰۲۴، از ۶۸۸میلیون بوش سال گذشته بیشتر باشد. به باور کارشناسان، باز همه چیز به روسیه بازمی‌گردد که در سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۳ بازار صادراتی را با محصول خود غرق کرده است. اگر روسیه در ۲۰۲۵-۲۰۲۴ کاهش برداشت محصول داشته باشد، به صادرکنندگان در سایر مناطق جهان کمک زیادی خواهد کرد.
در حال حاضر، فروش گندم زراعی جدید در ایالات‌متحده بسیار بیشتر از زمان مشابه در سال گذشته است. انجمن گندم ایالات‌متحده در مطلب خود اعلام کرده که خریداران به دنبال استفاده از قیمت‌های پایین‌تر و تضمین محموله‌های اولیه برای سال‌های ۲۰۲۵-۲۰۲۴ هستند.
محدودیت عرضه جهانی غلات
طبق یک پیش‌بینی کلیدی، ایالات‌متحده عرضه جهانی غلات در فصل آینده را محدودتر خواهد کرد و زمینه را جهت قیمت‌های بالاتر برای کالاهای کشاورزی فراهم می‌کند، زیرا اقتصادها همچنان با تورم سرسختی مقابله می‌کنند. طبق اولین پیش‌بینی وزارت کشاورزی، در ایالات‌متحده ذخایر گندم جهان برای فصل ۲۰۲۵-۲۰۲۴ نزدیک به ۶/۲۵۳میلیون تن برآورد شد که کمتر از میانگین تخمینی و پایین‌ترین سطح در هشت‌سال
گذشته است.
براساس گزارشی از بلومبرگ، این چشم‌انداز در بحبوحه ذخایر اندک غلات موجود و نگرانی‌ها مبنی بر اینکه آب‌و‌هوای نامطلوب به برداشت‌های آتی ضربه می‌زند و هوای سرد در روسیه (صادرکننده برتر گندم) که از جمله نگرانی‌هاست؛ ارائه می‌شود. براساس گزارش ‌USDA، روسیه همچنان بزرگ‌ترین صادرکننده جهان باقی خواهد ماند اما انتظار می‌رود در فصلی که از اول ژوئیه شروع می‌شود، کمتر از فصل قبلی صادر کند. علاوه‌بر گندم، عرضه ذرت جهانی (حدود ۱/۲‌درصد کمتر از میانگین) ۳/۳۱۲‌میلیون تن برآورد شده است.
معاملات آتی گندم تا ۷/۳‌درصد افزایش یافته و به ۶۰۷۵/۶دلار در هر بوشل رسید که بالاترین نرخ روزانه در حدود ۹ماه گذشته بوده و معاملات آتی ذرت نیز تا ۶/۲‌درصد افزایش یافت.
دپارتمان کشاورزی ایالات‌متحده برآورد خود را برای برداشت فعلی سویا در برزیل ۱۵۴میلیون تن کاهش داد که یک‌میلیون تن کمتر از ماه گذشته است. این آژانس به دلیل سیل در ایالت ریوگراند دوسول این کاهش را انجام داد. با این حال، طبق گزارش‌USDA، محصول سویا که کشاورزان برزیل (بزرگ‌ترین تولیدکننده سویای جهان) کاشت آن را در اواخر امسال آغاز خواهند کرد؛ می‌تواند به رکورد ۱۶۹میلیون تن برسد. همچنین پیش‌بینی می‌شود عرضه سویا در آمریکا بیشتر از انتظار معامله‌گران باشد.