یک «شازده کوچولو» که نه بزرگ می‌شود و نه پیر

۷۵ سال پیش اثری منتشر شد که طراوت و تازگی آن دنیای ادبیات را شگفت‌زده کرد‌. در داستان کوچکی برای کودکان، حکمتی عمیق و معنایی شگرف نهفته بود‌. کتاب «شازده کوچولو» اصلش فرانسوی بود اما امروز به تمام ملت‌ها تعلق دارد‌. آنتوان دو سنت‌اگزوپری در اصل خلبانی جسور و ماجراجو بود و تنها برخی از شیرین‌ترین خیال‌ها و جسورانه‌ترین رویاهای خود را به روی کاغذ آورد‌. این فرانسوی آزاده ۶ آوریل ۱۹۴۳ زمانی که اروپا در آشوب خون و جنون جنگ جهانی دوم فرو رفته بود، آخرین رویای پرشکوه خود را در قالب کتابی کوچک در نیویورک انتشار داد‌. سنت‌اگزوپری نویسندگی و پرواز را به یک اندازه دوست داشت و هر دو برای او پیک رهایی بودند که جسم و جان او را از قیدوبندهای زندگی روزمره آزاد می‌کرد‌. «شازده کوچولو» مهم‌ترین اثر سنت‌اگزوپری، در قالب داستانی برای کودکان نوشته شده، اما گروه‌های گوناگون، از هر سن و رنگ و تیره‌ای، هر کسی در چهارگوشه جهان که اندکی شعور و قدری ذوق و ذکاوت داشته باشد، از این داستان لذت می‌برد‌‌. سرگذشت او را می‌توان نخستین درس فلسفی برای کودکان دانست و همچنین افسانه‌ای دلنشین برای بزرگسالان‌. داستان سرگذشت شاهزاده‌ای کوچک‌اندام، با چشمانی هوشیار و تخیلی سرشار است‌. موجودی پری‌وار که از سیاره‌ای دور به زمین ما سفر کرده است‌. او آفاق را طی کرده اما هنوز در اندیشه گلی است که در سیاره‌ خود تنها گذاشته است‌. او که در سفری شگرف ناغافل به دنیای ما آمده، همه چیز را با بهت و حیرت می‌نگرد زیرا دنیای ما را سخت آشفته و نابسامان می‌بیند‌. حیرت «شازده کوچولو» از این است که ساکنان زمین هنوز به ارزش نعمت زندگی پی نبرده‌اند‌. او دریغ می‌خورد که آدمیان از غریزه و احساسات طبیعی خود دور افتاده و به جای گوهر ناب زندگی به زر و زیورهای مصنوعی دل بسته‌اند‌.

شاهزاده‌ای برای دوران ما

بیشتر کودکان جهان، به ویژه نسل‌های پیش که کمتر با بازی‌های کامپیوتری سروکار داشتند، با این کتاب دلنشین آشنا هستند‌. داستان «شازده کوچولو» را نخست در سال ۱۳۳۳ محمد قاضی، مترجم نامی، به زبان فارسی برگرداند، اما بعدها مترجمان دیگری از جمله احمد شاملو ترجمه‌هایی از آن به دست دادند؛ اگر چه برخی منتقدان ادبی، از جمله ابوالحسن نجفی ترجمه شاملو را چندان موفق نمی‌دانند، لحن و زبان آن را به بیان شاعر نامدار نزدیک می‌بینند‌.

گفته می‌شود که از این داستان ساده، زیبا و دلنشین حدود ۳۰ ترجمه فارسی منتشر شده است‌.