یک هشدار درباره «وام مرمت» بناهای تاریخی

ایسنا- سخنگوی انجمن صنفی مرمتگران آثار فرهنگی و هنری گفت: اختصاص تسهیلات بانکی برای نگهداری، مرمت و مقاوم‌سازی بناهای تاریخی ایده بسیار خوبی است که اجرای آن باید مشروط و ضابطه‌مند شود، چراکه احتمال انحراف از آن وجود دارد و ممکن است بهانه‌ای برای تخریب و نوسازی بناهای تاریخی شود.
داوود اسدالله‌وَش‌ کارشناس ارشد مرمت اشیای فرهنگی و تاریخی درباره مصوبه شورای پول و اعتبار برای تخصیص تسهیلات بانکی به منظور حفظ، مرمت و مقاوم‌سازی بناهای تاریخی به مبلغ از ۲۰۰ تا ۳۶۰ میلیون تومان، اظهار کرد: تسهیلات بانکی مرمت اگر کنترل‌شده و هدفمند باشد، مزیت است، وگرنه مبلغ آن با توجه به هزینه‌های مرمت، مصالح و کارشناسی، چندان جذاب به نظر نمی‌آید. فرض کنید یک عمارت پهلوی اول در تملک دارید که به لحاظ تاریخی، ارزشمند است و به عنوان مالک مشتاق به حفظ این بنا هستید، قطعا با این نرخ تسهیلات بانکی درنظر گرفته‌شده و هزینه‌های کارشناسی، مصالح و اجرت کار، مرمت این بنا امکان‌پذیر نیست، اما حتما مشوق خوبی برای مالکان علاقه‌مند به حفظ و نگهداری بناهای ارزشمند و تاریخی خواهد بود تا کار مرمت و حفاظت را آغاز کنند. ممکن است مالکی مبلغی برای مرمت این خانه در اختیار داشته باشد که اختصاص این تسهیلات کمک‌هزینه‌ای برای آن شود.
او در عین حال تاکید کرد که اجرای این طرح باید ضابطه‌مند و مشروط باشد، چراکه احتمال انحراف از آن وجود دارد و ممکن است با «تسهیلات نوسازی مسکن» تداخل پیدا کند.
این کارشناس مرمت اضافه کرد: اگر در کنار این تسهیلات مصوب، آیین‌نامه‌ای تنظیم شود که محتوای آن، ساز‌و‌کار اجرای طرح و ساختار و ضوابط میزان مداخله برای مرمت و مقاوم‌سازی بافت‌ها و بناهای تاریخی ارزشمند را مشخص کند، حتما به نتایج بهتری خواهد رسید، وگرنه صرفا پرداخت وام و تسهیلات بانکی بدون وجود نقشه راه نمی‌تواند اثرگذاری لازم را داشته باشد. اسدالله‌وش بیان کرد: نگرانی‌ها بر این است که در صورت نداشتن یا تنظیم نکردن آیین‌نامه و مشخص نبودن سازوکار و ضابطه‌ای مناسب برای اجرای این طرح، وام بهانه‌ای برای تخریب‌های بیشتر و نوسازی بناهای تاریخی، خارج از اصول و قاعده شود و ارزش‌های بناهای تاریخی به این بهانه بیش از گذشته از بین بروند و مالکان صرفا به نگهداری از پوسته بناها اکتفا کنند، اما اگر آیین‌نامه و شکل اجرای کار مشخص باشد، نه‌تنها بازار کاری برای مرمتگران و کارشناسان مرمت ایجاد خواهد شد، که میزان مداخله‌ها هنگام مرمت و مقاوم‌سازی، کنترل خواهد شد و از نتیجه نهایی کار، اطمینان بیشتری حاصل می‌شود.
سخنگوی انجمن صنفی مرمتگران آثار فرهنگی و هنری در عین حال گفت: اگرچه ایده این کار خوب است، اما امیدواریم در مبلغ وام تجدیدنظر شود و اصلاحاتی شود، چراکه با این گرانی، مبلغ آن به هیچ‌وجه مناسب نیست. به نظر می‌رسد مبلغ تعیین‌شده (از ۲۰۰ تا ۳۶۰ میلیون تومان) بیشتر حالت کمک‌هزینه دارد، هرچند برای تشویق جامعه به حفظ بناها و جلوگیری از تخریب بیشتر می‌تواند انگیزه‌بخش باشد، چراکه بیشتر کسانی که در این خانه‌ها زندگی می‌کنند توان اقتصادی نگهداری، مرمت یا مقاوم‌سازی بنا را ندارند. خانه‌هایی را در منطقه ۱۲ تهران سراغ داریم که یک خانه دو تا چند مالک دارد، اما توان نگهداری و مرمت آن خانه را ندارند. شاید این مبلغ کمک کند که چنین مالکانی دست‌کم برای نگهداری این بناها اقدام کنند، وگرنه که این پول کفاف تامین هزینه مصالح و کارشناسی را نمی‌دهد، اما در کل ایده درستی است که به افراد علاقه‌مند انگیزه می‌دهد یا به توانِ آنها برای مرمت، ارزش‌افزوده اضافه می‌کند.
«وام مرمت» بنابر آنچه معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی و همچنین مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تایید کرده‌اند، با عنوان «تسهیلات مرمت و مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی در بافت‌های تاریخی» تا سقف ۳۶۰ میلیون تومان در تهران و برای سایر شهرها با رقم‌هایی از ۲۰۰ میلیون تومان به تصویب رسیده و به بانک‌ها ابلاغ شده است.