۱۱ هزار کیلومتر راه‌آهن نداریم

اکبر ترکان، وزیر راه دولت اسبق درباره ساخت ۱۱ هزار کیلومتر راه‌آهن در هشت سال اخیر گفت که در کل کشور ۱۱ هزار کیلومتر راه‌آهن نداریم.
به گفته وی، وزارت راه در مسکن مهر خلاصه شده و به بخش راه بی‌مهری شده است.
ترکان در حال حاضر به‌عنوان مشاور در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام فعالیت می‌کند. وقتی نظرش را درباره پروژه‌های زیرساختی حمل‌ونقل پرسیدیم، بی‌درنگ جواب داد که وضع پروژه‌ها بسیار بسیار بد است. معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت دولت اول احمدی‌نژاد دلیل این وضعیت را نیز «علایق» دولتی‌ها دانست و گفت: هر کسی به چیزی علاقه دارد، آقای رییس به یارانه، وزیر هم به مسکن مهر. مشکل کشور این است. وی از وزیر راه و شهرسازی خواهش کرد برنامه‌ای تحت عنوان «شهرسازی مهر» را در کشور اجرا کند تا پروژه‌های مسکن مهر قابل سکونت شود. گفت‌وگو ی تسنیم با اکبر ترکان را در ادامه می‌خوانید؛
ارزیابی شما از وضعیت پروژه‌های زیرساختی حمل‌ونقل در دولت نهم و دهم چیست؟
اهداف ریلی در حمل‌و‌نقل محقق نشد. سال گذشته مجمع سمیناری با نام نشست تخصصی بررسی عملکرد حمل‌و‌نقل ریلی برگزار و گزارش کتبی هم منتشر شد. در آن گزارش به‌صورت مفصل مغایرت‌های عملکرد حمل‌ونقل ریلی با برنامه‌های توسعه‌ای کشور مشخص شد. به‌طور کلی در بسیاری از پروژه‌های زیرساختی عملکرد تحقق نیافته است. فقط دو پروژه در هشت سال اخیر افتتاح شده هر دو این پروژه متعلق به زمانی بوده که بنده وزیر راه بودم.
کدام پروژه‌ها؟
راه‌آهن کرمان- زاهدان و اصفهان- شیراز که دولت اسبق کلنگ این دو پروژه را به زمین زد.
این دولت و دولت‌های قبلی این دو پروژه را تمام کردند‌ ولی اینکه گفته می‌شود همه کارها در این دولت بوده حتما غلط است کارهای این پروژه‌ها در دولت سازندگی آغاز شد، در دولت خاتمی ادامه پیدا کرد. بیشتر فعالیتی هم که در این دو پروژه انجام شد مربوط به زمان آقای افشار مدیر‌عامل وقت شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌و‌نقل بود. بقیه هم زحمت کشیدند این‌گونه نیست که بخواهیم زحمات آنها را نادیده بگیریم. دستشان درد نکند‌ البته هنوز راه‌آهن اصفهان- شیراز ناتمام است.
این خط‌آهن که سال ۸۸ به بهره‌برداری رسید؟
عملیات اجرایی این خط آهن هنوز به پایان نرسیده است و هنوز ریل به شهر شیراز نرسیده و مسافران در حومه این شهر از قطار پیاده می‌شوند و بقیه مسیر تا شهر شیراز را با وسایل نقلیه جاده‌ای طی می‌کنند‌ متاسفانه پروژه‌های مختلفی در این حوزه بوده که به ثمر نرسیده است.
در دولت احمدی‌نژاد پروژه‌هایی هم آغاز شد، مثل خط‌آهن چابهار- مشهد.
پیشرفت این پروژه بسیار بسیار بد است. جا دارد از شهید شوشتری یادی بکنم. فرمانده سپاه در جنوب شرق، خدا رحمتش کند. این خدابیامرز خیلی علاقه‌مند بود که این پروژه ساخته شود به خاطر اینکه می‌خواست معیشت و اقتصاد جنوب شرق احیا شود. از آقایان می‌خواهم به حق شهید شوشتری کوشش کنند که این کار انجام شود.
چرا پروژه‌های زیرساختی حمل‌و‌نقل به این وضعیت دچار شده‌اند؟
چون آقایان حواسشان به این حرف‌ها نیست. اولویت‌های دولت محترم این است که یارانه مردم را بدهد. هر کسی به چیزی علاقه‌مند است، آقای رییس‌جمهور به یارانه علاقه دارد. آقایی هم که به عنوان وزیر راه و شهرسازی انتخاب شده وزیر مسکن مهر هستند. نیکزاد هم به مسکن مهر علاقه دارد و بس. بنابراین موضوعات حمل‌ونقل، ریل، جاده، اتوبان، آزادراه و سایر نیازهای کشور مغفول ماند. الان در صدر اولویت‌های آقای وزیر حمل‌و‌نقل نیست، اولویت اول و آخر نیکزاد همان مسکن مهر است.
اما با وجود توجه ویژه وزیر، طرح مسکن مهر هم مشکلاتی دارد.
بله، به همین دلیل از آقای وزیر خواهش می‌کنیم یک برنامه‌ای به نام «شهرسازی مهر» را هم اجرایی کند. چون خانه‌های طرح مهر فاقد شهرسازی است‌ به دلیل اینکه در زمین‌های نامناسب ساخته شده، از دولت می‌خواهیم برنامه‌ای تعریف کند به نام شهرسازی مهر تا مسکن مهر را قابل سکونت کنیم.
دولت نهم و دهم چه میراثی را برای دولت بعدی به یادگار خواهد گذاشت و دولت بعدی باید چه برنامه‌هایی را در اولویت اجرا قرار دهد؟
ان‌شاءلله دولت بعدی باید ببینیم اول کی هست و بعدا درباره آن صحبت می‌کنیم.
خب، در حال حاضر یکسری کاستی‌ها در بخش حمل‌ونقل داریم که دولت آینده برای آن باید چاره‌اندیشی کند؟‌
بزرگ‌ترین کاستی ما در این بخش مربوط به حمل‌ونقل ریلی است. اهداف تحقق پیدا نکرده، غیر از این بهره‌وری هم کاهش یافته است. بهره‌وری به ازای هر واگن به شدت افت کرده است. سرعت سیر هر واگن در شبانه‌روز نیز همین‌طور است. اینها نشان‌دهنده این است که نظامات آنجا نیازمند اصلاحات است. برخی از این اصلاحات معلوم است‌. مشکل اینجاست که نمایندگان محترم مجلس می‌خواهند تقسیمات استانی بکنند و علاقه‌مند به فکر کردن استانی هستند. مدیریت بهره‌برداری راه‌آهن الان یکپارچه نیست و استانی شده است. چون استانی شده همه چیز کند است و با بوروکراسی سهمگینی روبه‌رو است. این در حالی است که حمل‌ونقل ریلی باید دارای مبدا‌ و مقصد باشد. این ایراداتی است که فعلا در سیستم وجود دارد امیدواریم یک دوره جدید در آینده پیش بیاید تا این اشکالات برطرف شود.
اخیرا وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده که در دولت نهم و دهم ۱۱ هزار کیلومتر راه‌آهن ساخته شده است؟
کجا؟ صورت بدهد بنده دست ایشان را می‌بوسم. نیکزاد اطلاعات کافی در این زمینه ندارد. اصلا در ایران ۱۱ هزار کیلومتر راه‌آهن نداریم. کل شبکه ریلی ایران ۹ هزار و خرده‌ای کیلومتر است.
یکی از ایراداتی که کارشناسان به دولت وارد می‌کنند مربوط به حضور کم بخش خصوصی در پروژه‌های زیرساختی است، نظر شما در این
رابطه چیست؟
در این زمینه باید مفصل صحبت کرد. باید ببینیم قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل «۴۴» چه میزان طبق سیاست‌های رهبری اجرا شده است. چون اصل موضوع این است. یعنی خصوصی‌سازی در قالب سیاست‌های کلی اصل «۴۴» که رهبری آن را ابلاغ کرد و مجلس آن‌را به قانون تبدیل کرد. ما باید دنبال آن باشیم چون قانون وجود دارد.