۲ عامل رکود ساخت و ساز

گروه مسکن- سریال گرانی در بازار مسکن با افزایش قیمت حدود ۸۰ درصدی قیمت زمین در کل کشور تکمیل شد. افزایش پی‌در‌پی قیمت‌ها به دنبال نوسانات اقتصادی کشور مهم‌ترین «متغیر درونی» بازار مسکن را دچار افزایش قیمت کرد. «بازار زمین» و قیمت «خانه‌های کلنگی» که به طور مستقیم بر تعیین قیمت خانه‌های نوساز اثرگذار است در پاییز امسال با رشد بی‌سابقه ۷۹ درصدی مواجه شده است. این وضعیت ریشه‌های رکود در خرید و فروش واحدهای نوساز و روند کاهش ثبت معاملات در بازار مسکن کشور را آشکار می‌کند.
شرایط پاییزی بازار مسکن نشان می‌دهد میانگین قیمت هر مترمربع زمین و املاک مسکونی کلنگی در شهرتهران به ۱۰ میلیون تومان رسیده است که این میزان در مقایسه با تابستان ۹۷، ۲۵ درصد و در مقایسه با فصل مشابه سال قبل ۹۱ درصد جهش کرده است. این در حالی است که قیمت زمین و مسکن کلنگی در کل کشور نیز مماس با شیب افزایشی بازار مسکن در تهران رشد داشته است. بر اساس اعلام مرکز آمار، در پاییز امسال‌ شاهد افزایش ۳/۷۹ درصدی متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زمین یا زمین ساختمان کلنگی نسبت به پاییز پارسال بودیم.
در طول این دوره قیمت زمین و خانه کلنگی در بازار تهران حدود ۹ میلیون تومان گزارش شده است که نسبت به متوسط قیمت ۱۰ میلیون تومانی خانه‌های مسکونی، یک میلیون تومان اختلاف دارد. یکی از ابعاد برجسته افزایش نجومی قیمت زمین کلنگی در تهران و فاصله یک میلیون تومانی آن با قیمت املاک «کاهش انگیزه برای سازندگان» است. تورم زمین و املاک مسکونی کلنگی سازندگان را در دو بعد دچار مشکل کرده است؛ سازندگان مسکن در این شرایط از طرفی در تامین نقدینگی پرداخت هزینه‌های خرید زمین دچار مشکل شده‌اند و از طرف دیگر اختلاف قیمت یک میلیون تومانی قیمت زمین و مسکن نوساز عملا صرفه ساخت‌وساز را برای آنها از بین برده است. تحقیقات «جهان صنعت» نشان می‌دهد در حال حاضر ارزش افزوده مسکن برای سازندگان در حد سود روزشمار بانکی پایین آمده است. نگاهی به وضعیت بنگاه‌های معاملات ملکی نشان می‌دهد که «مشارکت در ساخت» به پایین‌ترین حد خود در چند سال اخیر رسیده است.
پیش از این گزارش‌ها از وضعیت بازار زمین و خانه‌های کلنگی شهر تهران در پاییز ۹۷ از افزایش ۹۱ درصدی قیمت زمین حکایت می‌کرد. حال آنکه رکود شدیدترین نوسان خانه‌های کلنگی در شهر تهران مربوط به سال ۹۲ بود که بازار زمین و املاک کلنگی افزایش ۱۰۱ درصدی را ثبت کرد. بر این اساس جهش قیمتی پاییز امسال در بازار زمین با اختلاف ۱۰ درصدی نسبت به دوره رونق گذشته دومین شوک قیمتی بازار مسکن در سال‌های اخیر است.
متوسط قیمت فروش هر مترمربع زمین یا زمین ساختمان مسکونی کلنگی معامله شده از طریق بنگاه‌های ملکی معامله شده در کل کشور ۲۰۹۷۵ هزار ریال یا میانگین مساحت ۲۹۲ متر مربع بوده است‌ که نسبت به فصل قبل ۶/۲۱ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل ۳/۷۹ درصد افزایش داشته است.
متوسط قیمت فروش هر مترمربع زیربنای مسکونی معامله‌شده از طریق بنگاه‌های ملکی معامله‌شده در کل کشور ۲۶۲۳۲ هزار ریال با میانگین مساحت ۱۰۷ متر مربع و متوسط عمر بنای ۱۱ سال بوده که نسبت به فصل قبل ۸/۱۷ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل ۳/۶۰ درصد افزایش داشته است.
بر اساس گزارش تازه مرکز آمار، متوسط مبلغ اجاره ماهانه به علاوه سه درصد ودیعه پرداختی برای اجاره یک متر مربع زیربنای مسکونی معامله‌شده از طریق بنگاه‌های ملکی معامله‌شده در کل کشور ۱۰۹۱۲۳ ریال با میانگین مساحت ۹۷ متر مربع و متوسط عمر بنای ۱۳ سال بوده است‌ که نسبت به فصل قبل ۹/۰ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل ۴/۲۵ درصد افزایش داشته است.