۶۰ میلیون نفر زیر خط فقر

بانک جهانی هشدار داد شمار افرادی که بر اثر پیامدهای اقتصادی منفی ناشی از بحران کرونا به زیر خط فقر سقوط می‌کنند ممکن است تا ۶۰ میلیون نفر افزایش یابد.
دیوید مالپس، رییس بانک مرکزی سه‌شنبه گذشته با اعلام این موضوع گفت تلاش‌های فعلی برای بهبودی کافی نیست و اضافه کرد: ما رشد اقتصادی ۵ درصدی را برای اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۰ انتظار داریم و به این نتیجه رسیده‌ایم که حاصل تلاش‌های انجام شده در طول سه سال گذشته برای کاهش فقر در فقیرترین کشورها از بین رفته است. او گفت: اکنون در سراسر جهان میلیون‌ها امکان کسب معاش از بین رفته و سیستم‌های بهداشت و درمان تحت فشار قرار گرفته‌اند.
بر اساس استاندارد بانک جهانی «فقر شدید» به معنی زندگی کردن با درآمدی کمتر از ۹۰/۱ دلار برای هر نفر در روز است. بانک جهانی قرار است برای کمک به مبارزه با بحران کرونا در کشورهای فقیر طی یک دوره ۱۵ ماهه، ۱۶۰ میلیارد دلار کمک مالی و وام کم‌بهره به آنها بدهد. مالپس گفت ۱۰۰ کشور که ۷۰ درصد جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند، قبلاً بودجه اضطراری برای این کار دریافت کرده‌اند. او با این حال گفت: با آنکه بانک جهانی منابع قابل توجهی را برای این کمک‌ها تامین می‌کند، اما این میزان برای این کار کافی نخواهد بود. بدبینی رییس بانک جهانی به این محدود نشد و گفت حتی بعد از بازگشایی بازارها هم امید چندانی به رشد کشورهای فقیر نخواهد بود. مالپس تاکید کرد: فقیرترین کشورهای جهان ممکن است امیدشان این باشد که بازارهای اعتباری تجاری به طور ناگهانی در همین سال ۲۰۲۰ بازگشایی شود، اما بیماری همه‌گیر کرونا و تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی بر اثر آن حتی در اقتصادهای پیشرفته نیز احتمالاً اثرات طولانی‌مدت خواهد داشت.
او راه نجات کشورهای فقیر را اجرای برنامه‌های اقتصادی که باعث جذب سرمایه‌گذاری مستقیم از خارج می‌شود خواند و گفت که این کشورها باید ضمن تشویق سرمایه‌گذاری خارجی توسط مشاغل داخلی نیز تقویت شوند. مالپس همچنین با تاکید بر اهمیت بازگشایی اقتصادهای پیشرفته همزمان با برچیده شدن گام به گام قرنطینه گفت که این امر اجازه می‌دهد تا از سرگیری جریان‌های مالی به سمت کشورهای فقیر نیز در قالب اوراق تجاری، تجارت و گردشگری آغاز شود.
هشدار برنامه جهانی غذا درباره خطر قحطی
همزمان با بالا رفتن آمار مرگ‌و‌میر ناشی از ویروس کرونا در جهان، برنامه جهانی غذا (WFP) هشدار داده است که جهان با همه‌گیری گرسنگی روبه‌رو است چون شمار افرادی که نیازمند غذا هستند امسال می‌تواند نزدیک به دو برابر شود. در پایان سال ۲۰۱۹، ۱۳۵ میلیون نفر با گرسنگی حاد دست به گریبان بودند. به گفته برنامه جهانی غذا، به دلیل اعمال قرنطینه در بسیاری از کشورهای جهان، این تعداد احتمالاً به ۲۶۵ میلیون نفر خواهد رسید. دیوید بیزلی، مدیر اجرایی برنامه جهانی غذا می‌گوید: حتی پیش ازشیوع ویروس کرونا، من پیش‌بینی می‌کردم که دنیا در سال ۲۰۲۰ به دلایل گوناگون با بدترین بحران انسانی از جنگ جهانی دوم تا به امروز روبه‌رو خواهد شد. این سازمان که در سال ۲۰۱۹، ۳/۸ میلیارد دلار کمک دریافت کرده است، امسال برای ادامه فعالیت‌های خود دست‌کم به ۱۰ تا ۱۲میلیارد دلار نیاز دارد.
یمن حتی پیش از آغازجنگ هم فقیرترین کشور جهان عرب بود. برنامه جهانی غذا در اوایل ماه جاری گفت که به دلیل نگرانی برخی از کشورها مبنی برممانعت شورشیان از تحویل کمک، ارسال محموله‌ها به مناطق تحت کنترل حوثی‌ها را متوقف می‌کند. یمن نخستین مورد تایید شده ابتلا به ویروس کرونا را اوایل ماه جاری گزارش کرد، آژانس‌های امدادی هشدارمی‌دهند که این بیماری می‌تواند به سرعت سیستم‌های ضعیف این کشور را تحت تاثیر قرار دهد.
جمهوری دموکراتیک کنگو
براساس آمار برنامه جهانی غذا، پس از گذشت بیش از یک چهارم قرن از درگیری‌های مسلحانه در مناطقی از جمهوری دموکراتیک کنگو، این کشور دومین مورد بحران گرسنگی در جهان است. بیش از ۱۵درصد از جمعیت این کشور تحت عنوان «ناامنی حادغذایی» دسته‌بندی می‌شوند به این معنی که آنها در زمره ۳۰ میلیون نفری از مردم جهان هستند که در مناطق جنگی به سر می‌برند و تقریباً به طور کامل وابسته به کمک‌های خارجی هستند. جمهوری دموکراتیک کنگو همچنین دارای پنج میلیون آواره داخلی و بیش از نیم‌میلیون پناهنده از کشورهای همسایه است.
افزون بر خطراتی که افراد را در مناطق جنگی تهدید می‌کند، آوارگان به هنگام شیوع ویروس کرونا آسیب‌پذیرتر نیز می‌شوند زیرا بیشتر آنها به حداقل تجهیزات بهداشتی اساسی که برای جلوگیری از شیوع بیماری لازم است، دسترسی ندارند. در اوایل ماه جاری سخنگوی آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد هشدار داد که خشونت‌های مداوم در کنگو تلاش برای مهار ویروس کرونا را به مخاطره می‌اندازد، شیوع این ویروس تاکنون به طور عمده کینشازا پایتخت کنگو را تحت تاثیر قرار داده است.
ونزوئلا
برخلاف سایر کشورهای این فهرست، گرسنگی در ونزوئلا نه به دلیل درگیری یا عوامل محیطی بلکه ناشی از مشکلات اقتصادی است. اگرچه ونزوئلا دارای ذخایر نفتی فراوانی است، اما پس از آنکه در ژانویه سال گذشته نرخ تورم در این کشور به ۲۰۰ درصد رسید، نزدیک به یک سوم مردم این کشور دچار فقر شدند. براساس گزارش برنامه جهانی غذا، مهاجرت دسته‌جمعی کارکنان بخش بهداشت از این کشور نیز به حجم مشکلات افزوده است. البته مشکلات به اینجا ختم نمی‌شود؛ نزدیک به ۸/۴ میلیون نفر (۱۵ درصد جمعیت) از مردم این کشوردر سال‌های اخیر ونزوئلا را ترک کرده‌اند و این در حالی است که صدها هزار نفر از این مهاجران در کشورهای همسایه با ناامنی غذایی روبه‌رو هستند.
سودان جنوبی
جوان‌ترین کشور جهان در سال ۲۰۱۱ از همسایه شمالی خود سودان جدا شد و اعلام استقلال کرد. گرچه هدف از این اقدام پایان جنگ داخلی طولانی بود، اما این کشور تنها پس از گذشت دو سال دوباره درگیر جنگ شد. برنامه جهانی غذا هشدار می‌دهد که گرسنگی و سوء‌تغذیه در سودان جنوبی از سال ۲۰۱۱ در بالاترین میزان خود قرار دارد و نزدیک به ۶۰ درصد از مردم روزانه برای پیدا کردن غذا دچار مشکل هستند. موج ملخ‌های مهاجم که محصولات زراعی را در سراسر آفریقای شرقی نابود کرد، در اوایل سال به سودان جنوبی رسید و باعث وخیم‌تر شدن اوضاع شد.
افغانستان
کشور دیگری که به دلیل درگیری‌های درازمدت ویران شده است. پس از حمله ایالات متحده در سال ۲۰۰۱، افغانستان نزدیک به دو دهه درگیر جنگ بوده است. پس از ۱۸ سال، بیش از نیمی از جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند، و بیش از ۱۱ میلیون نفر توسط برنامه جهانی غذا تحت عنوان ناامنی غذایی دسته‌بندی می‌شوند.
براساس آمارهای دولت افغانستان، تاکنون بیش از هزار مورد ابتلا به ویروس کرونا در این کشور تایید شده است. پایین بودن آمار ابتلا به دلیل محدودیت دسترسی این کشور به کیت‌های آزمایشگاهی است. ضمن اینکه امکانات سیستم بهداشت و درمان نیز تحت تاثیر چندین دهه درگیری بسیار ضعیف شده است. از سوی دیگر بیم آن می‌رود که پس از بازگشت بیش از ۱۵۰هزار نفر افغانستانی از ایران و ده‌ها هزارنفر دیگر از پاکستان در ماه مارس، شیوع این ویروس در کشورگسترش یابد.
۱۳۰ میلیون مورد جدید
علاوه بر مناطقی که تحت تاثیر جنگ، مشکلات زیست‌محیطی یا بحران‌های اقتصادی قرار دارند، احتمال بسیار می‌رود که بسیاری از کشورهای کم‌درآمد و متوسط نیز در ماه‌های آینده تحت تاثیر خسارات و مشکلات اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا قرار گیرند. فشارهای اقتصادی مشابه در کشورهای جهان نیز به این مشکلات دامن خواهد زد، بدین معنی که به زودی ارزش حواله‌ها یا پول‌هایی که بین کشورها رد و بدل می‌شود تحت تاثیر بحران موجود، به شدت سقوط خواهد کرد.