۸۲ سالگی رادیو در ایران

«جهان صنعت»- رادیو دیروز در ایران پا به ۸۲ سالگی گذاشت و این در حالی است که طی این سال‌ها فراز و نشیب‌های بسیاری را از سر گذرانده است. اولین فرستنده عمومی رادیو در ایران به ساعت نوزده ۴ اردیبهشت ۱۳۱۹ در تهران با نام «رادیو تهران» گشایش یافت؛ روزی که رضا سجادی پشت میکروفن قرار گرفت و آغاز به کار رسانه گرم و صمیمی رادیو در ایران را اعلام کرد. از سال ۱۳۱۹ تا امروز و در اولین روزهای قرن جدید رادیو همراه ایرانیان بوده است، از روزهایی که جانی والر معمای پلیسی طراحی می‌کرد، ارکستر گل‌های مرحوم پیرنیا موسیقی ایرانی را زنده نگه می‌داشت تا وقتی که احمد شیشه‌گران به همراه منوچهر نوزری، صبح جمعه‌های دهه شصت را خاطره‌انگیز کردند، یا زمانی که مرحوم مهران دوستی با صدای گرمش در رادیو جبهه پلی بود میان خط مقدم و پشت جبهه‌ها، شب‌بخیر کوچولو، خانه و خانواده هم که یادگارهای همان دوران هستند.
از فردای آن روز برنامه‌های عادی رادیو آغاز شد و چون برنامه‌ها تنها در تهران قابل دریافت بود رادیو تهران نامیده می‌شد. البته در آن دوره بیشتر برنامه‌های رادیو را موسیقی و خبر تشکیل می‌داد و کارکرد دیگری برای آن در نظر گرفته نشده بود تا اینکه کم‌کم برنامه‌های ادبی و طنز نیز به این جعبه خیال‌انگیز راه پیدا کردند و این رسانه بی‌رقیب دل مردمان بسیاری را به‌دست آورد تا جایی که مونس زنان قالیباف و چوپانانی شد که در دل صحرا به جای نواختن نی برای گوسفندانشان، دل را با برنامه‌های رادیو جلا می‌دادند. در شهرها نیز وضعیت به همین منوال بود و در هر سرای عمومی صدای رادیو به گوش می‌رسید و در مواقع مهم‌تر نیز مردم برای گوش دادن به رادیو گردهم می‌آمدند.
در حال حاضر استاندارد شنوندگان در جهان ۲۷ تا ۳۱ درصد است که بر اساس آخرین آمار منتشرشده این استاندارد در ایران ۳۴ درصد و بالاتر از استاندارد جهانی است.
رقابت تنگاتنگ با تلویزیون و فضای مجازی
خوش‌اقبالی رادیو همچنان ادامه داشت تا اینکه خبر آمد جعبه جادویی در راه است. اوایل که تلویزیون آمد، گران بود و کم. به همین دلیل رادیو همچنان یکه‌تازی می‌کرد، اما با وفور تلویزیون و اخت مردم با آن، ‌کم‌کم رادیو به حاشیه رانده شد و به همان میزان هم مخاطبانش کمتر شدند.
اما این رسانه دست از تلاش برنداشت. سعی کرد هر کجا که هنوز پای تلویزیون، ماهواره و اینترنت باز نشده خود را سر پا نگه دارد تا مخاطبش او را به قیمت تصویر نفروشد. نتیجه آن شد که کارکرد آموزش یکی از مهم‌ترین بخش‌های رادیو شد و کم‌کم رادیو به سمت تخصص‌گرایی قدم برداشت و در این مسیر دل مخاطبان همیشه همراهش را به دست آورد و در این مسیر نیز موفق بود. رادیو هنوز مخاطبانی دارد که به هیچ قیمت حاضر به ترک آن نیستند و آن را با هیچ همنشین دیگری عوض نمی‌کنند.
صاحب این صدا متخصص است!
امروز شبکه‌های رادیویی بسیاری داریم که در ایران فعالیت می‌کنند و هر کدام هم جامعه هدف خود را دارند؛ یکسری جوانان را مشغول می‌کنند، یکسری اقتصاددان‌ها را و یکسری زنان خانه‌دار را و خلاصه هر علاقه‌مند به رادیویی می‌تواند نیاز خود را در این حیطه برآورده کند.
البته نقش گویندگان و هنرمندان رادیو را در توفیق آن نمی‌توان نادیده گرفت. از زمان راه‌اندازی رادیو در ایران چهره‌های بسیاری برای این رسانه تلاش کردند و آن را به جایگاه امروزی رساندند تا جایی که پس از گذشت سال‌ها هنوز نام آنها برای مخاطبان آشناست.
تنها صداست که می‌ماند
مرحوم مهران دوستی، رضا صفدری، منوچهر نوذری و بهروز رضوی، علیرضا معینی، ژاله علو، مریم نشیبا و… همه از جمله صداهای ماندگاری هستند که «تنها صداست که می‌ماند» را ماندگار کردند. البته در حال حاضر نیز جوانان بسیاری در شبکه‌های مختلف رادیویی فعالیت می‌کنند و پا جای پای بزرگان خود در این عرصه نهاده‌اند.
شنونده رادیو از پناهگاه هستید
این را هم به یاد نبریم که رادیو به واسطه ارزان و در دسترس بودن، همواره بهترین گزینه برای ارسال اخبار فوری بوده است. در طول سال‌های جنگ تحمیلی، رادیو مهم‌ترین ابزار برای اطلاع‌رسانی بود. تا جایی که هنگام موشک‌باران و اعلام وضعیت قرمز، خانواده‌ها درحالی که به پناهگاه‌های خود می‌رفتند، بیشترشان رادیوهای کوچکی در دست داشتند تا از آخرین اخبار و وضعیت کشور مطلع شوند.
رادیو؛ صدای مهربانی است
حمیدرضا صحراگرد مدیر شبکه رادیویی تهران نیز با تبریک روز رادیو درباره۸۲ سالگی رادیو در ایران گفت: از زمان حضور رادیو در ایران که با تولد رادیو تهران و جمله ماندگار «اینجا تهران است» همراه شد، تا به امروز که تعدد شبکه‌های رادیویی را شاهدیم، این رسانه گرم رسالت ابلاغ مفاهیم ارزشمندی را در بستر صدا بر دوش گرفته است و صدای مهربانی را در جای‌جای تهران و ایران طنین‌انداز کرده است.
وی رسانه رادیو را در دنیای معاصر، محملی برای تقویت گفتمان مردمی دانست و اظهار داشت: رادیو تنها یک جعبه جادویی نیست بلکه یک جبهه بزرگ فرهنگی است که به وسعت طنین‌اندازی‌اش در مسیر عدالت‌طلبی و هویت‌بخشی به میراث ارزشمند ادبی و معنوی این مردم آگاهی می‌بخشد و امید می‌آفریند و در نهایت به دنبال تحولی مقدس است.
صحراگرد درباره استقبال مخاطب امروز از رادیو نیز تصریح کرد: رادیو رسانه‌ای است که هنوز گستره و اعتبارش پابرجاست و این توانایی منحصر به فرد به این معنی است که رادیو با این تنوع مخاطب می‌تواند عرصه‌ای برای شنیدن و شنیده شدن همه صداها باشد.