۹۶؛ سال افتتاح طرح‌های نیمه‌تمام توسط ایمیدرو

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، سال ۱۳۹۶ را با افتتاح طرح‌ها در بخش‌های زغال‌سنگ، گندله‌سازی و فولادسازی آغاز کرد. در واقع تلاش‌هایی که با همت، همکاری و مشارکت بخش خصوصی و با در نظر گرفتن سیاست‌های ابلاغی اصل«۴۴» و اقتصاد مقاومتی، در چهار سال اخیر شکل گرفته در حال نتیجه دادن در دولت دوازدهم است.
امروزه بخش عمده‌ای از پروژه‌هایی که طی سالیان اخیر نیمه‌تمام مانده‌اند، ‌یا افتتاح شده‌اند یا در انتظار راه‌اندازی هستند. پروژه‌های فرآوری در ناحیه معدنی سنگان که تا سال ۹۲ بی‌تحرک بودند،‌ اکنون شهری از کارخانه‌های فرآوری را (‌برای ظرفیت ۲۰ میلیون تنی کنسانتره و گندله سنگ‌آهن‌) در زنجیره فولاد کشور ایجاد کرده‌اند. از نیمه ‌دوم سال ۹۲ در گندله ۱۲۰ درصد، ‌فولاد ۴۸ درصد و آهن اسفنجی ۲۶ درصد ظرفیت‌سازی شده است.
اشتغال ۶۲۰۰ نفر
در چهار سال شهریور ۹۲ تا شهریور ۹۶، ۲۸ طرح با رقم سرمایه‌گذاری بیش از ۳۱۸۰ میلیون دلار افتتاح و اشتغالزایی ۴۶۵۷ نفر به صورت مستقیم و ۶۲۶۰ نفر به صورت غیر‌مستقیم ایجاد شده است.
پس از شهریور نیز کارخانه‌های استانی فولاد شامل میانه، شادگان و نی‌ریز وارد مدار تولید شدند. همچنین گندله‌سازی اپال پارسیان و کنسانتره توسعه ملی نیز به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کردند. از رویدادهای تاثیرگذار سال ۹۶‌، راه‌اندازی پی‌در‌پی سه کارخانه میانه، شادگان و نی‌ریز با روش ایرانی پِرِد(Persian Reduction) است.از سوی دیگر بر اساس گزارش انجمن جهانی فولاد، تولید شمش فولاد ایران در سال ۲۰۱۷ با رشد ۲۱درصد به ۷/۲۱ میلیون تن فولاد رسیده و ظرفیت تولید نیز بیش از ۳۱ میلیون تن است. (برای نخستین بار در تاریخ، تولید فولاد ایران از مرز ۲۰ میلیون تن عبور کرد)
این در حالی است که به سبب سرعت گرفتن روند اجرایی طرح‌ها و آماده شدن آنها برای راه‌اندازی، به طور کلی برای سال‌جاری۳۴ پروژه برای راه‌اندازی و ۱۴ طرح کلنگ‌زنی در برنامه قرار داشته است. ارزش طرح‌هایی که تا پایان سال‌جاری وارد مدار تولید می‌شوند ۸/۳ میلیارد دلار و ارزش پروژه‌هایی که آغاز می‌شوند به ۵/۴ میلیارد دلار می‌رسد.در بخش راه‌اندازی طرح‌های همچون کارخانه‌های گندله‌سازی و تولید کنسانتره،‌ آهن اسفنجی و فولاد طرح‌های استانی و همچنین امور برق و جاده (زیرساخت) در مناطق ویژه صنایع انرژی‌بر، جاده‌های دسترسی در معادن بخش خصوصی،‌ جاده دسترسی به معادن در خواف سلامی،‌ نیروگاه غدیر- اکسین در منطقه خلیج‌فارس در برنامه امسال قرار داشتند که شاخص‌ترین آنها پروژه‌های گندله‌سازی سنگان خراسان، اپال پارسیان، فولادهای استانی میانه، ‌شادگان و نی‌ریز بوده است. طبق این برنامه تا پایان سال، بخش آهن اسفنجی فولاد سبزوار نیز در نوبت افتتاح قرار دارد.از سوی دیگر یکی از شاخص‌ترین پروژه‌هایی که وارد مدار اجرایی شد، آغاز عملیات احداث کارخانه‌های کنسانتره روی مهدی‌آباد است. این معدن در آینده نزدیک تامین مواد اولیه کارخانه‌های سرب و روی کشور را برعهده خواهد گرفت.
عملکرد اکتشافات ایمیدرو
اجرایی شدن برنامه اکتشاف ۲۵۰ هزار کیلومتری از اقدامات پایه‌ای این سازمان است که از ابتدای سال ۹۳ با کمک وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، اجرایی شده است. در این طرح بیش از ۴۰۰ محدوده معدنی را ۲۱ استان کشور تحت پوشش قرار داده است. در ادامه از آذر‌ماه نخستین نتایج این برنامه با فراخوان سرمایه‌گذاری در پهنه‌های اکتشافی است.یادآوری می‌شود که ایمیدرو طی سال‌های ۹۱ (۶/۳۱ هزار متر)، ۹۲ (۸/۴۴ هزار متر)، ۹۳ (۸/۱۲۰ هزار متر)، ۹۴ (۵/۱۱۳ هزار متر) و سال ۹۵ (۵/۷۰ هزار متر) عملیات حفاری انجام داده است. هزینه‌های صورت گرفته برای حفاری اکتشافی طی سال‌های ۹۱ تا ۹۵ به ترتیب ۲/۱۳۱، ۶/۲۶۶، ۳/۹۲۸، ۴/۱۰۱۴ و ۵/۷۵۳ میلیارد ریال بوده است. شرکت‌ها و طرح‌های تابعه ایمیدرو شامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی، مجتمع سنگان، شرکت آلومینای ایران، طرح توانمند‌سازی اکتشاف، مجتمع طلای زرشوران، طرح عناصر نادر خاکی، طرح پهنه سنگان و طرح تیتانیوم کهنوج به عنوان اقدام‌کننده حفاری‌های مذکور بوده‌اند.
طرح‌هایی که در دولت یازدهم به اتمام رسیدند
طرح‌هایی که ایمیدرو توانست در دولت یازدهم در بخش صنایع معدنی به انجام رساند عبارتند از: کارخانه سیمان ونزوئلا‌، دو واحد تغلیظ در استان‌های آذربایجان شرقی و کرمان به ظرفیت کل ۳۱۰ هزار تن کنسانتره مس با سرمایه‌گذاری ۱۷۵ میلیون یورو و ۵۳۷ میلیارد تومان و افزایش ظرفیت تولید کشور به میزان ۳۳ درصد در این بخش، بهره‌برداری از پالایشگاه مس ۲۰۰ هزار تنی در استان کرمان و افزایش ظرفیت تولید کشور به ۴۵۰ هزار تن مس کاتدی، تجهیز و بهره‌برداری از معدن مس چهل کوره زاهدان، طرح توسعه ذوب سرچشمه‌، افتتاح فاز یک نیروگاه سمنگان سیرجان، تکمیل فاز یک و فاز مهندسی پروژه الکترود گرافیتی، فعال‌سازی مجدد طرح احداث کارخانه تولید الکترود گرافیتی، تهیه گزارش طرح بوکسیت گینه از طریق انعقاد قرارداد با شرکت DMTآلمان، انجام طراحی پایه طرح تولید آلومینا از نفلین سینیت سراب آذربایجان شرقی، بهینه‌سازی خطوط قدیمی خط تولید کارخانه آلومینیوم ایران (ایرالکو)، راه‌اندازی خط جدید تولید بیلت ایرالکو، اخذ مجوز خوراک خام کارخانه پترولیوم کک، افتتاح پایلوت تولید پترولیوم کک، تهیه گزارش مطالعات امکان‌سنجی بانک قبول طرح صنعتی تولید پترولیوم کک توسط شرکت فرانسوی اکسنس، تهیه گزارش مطالعات جامع تولید سوپر آلیاژها در کشور‌، تهیه گزارش طرح جامع توسعه صنایع بالادستی و پایین‌دستی صنعت آلومینیوم در کشور، بهره‌برداری از فاز یک طرح تولید کاتالیست با هدف تولید بوهمیت به عنوان ماده اولیه پایه کاتالیست و با تغییر کاربری پایلوت آذرشهر در سال ۱۳۹۵، تهیه گزارش طرح جامع مس کشور با اهدافی همچون افزایش فعالیت‌های اکتشافی و همسویی و تقسیم وظایف بین بخش‌های دولتی برای اکتشاف ذخایر جدید مس و سرعت‌دهی به فرآیند خصوصی‌سازی واقعی صنعت مس و حمایت از بخش خصوصی.
عملکرد حوزه آموزش، پژوهش و توسعه فناوری ایمیدرو
حوزه آموزش، پژوهش و توسعه فناوری ایمیدرو از سال ۹۲ تا ۹۵ تعداد ۱۱ پروژه در بخش پژوهش‌های کاربردی در فرآوری، استحصال مواد و عناصر استراتژیک و حیاتی مورد نیاز در فناوری‌های پیشرفته و نوظهور به اجرا در آورده است. از مهم‌ترین آنها می‌توان به طرح شناسایی عناصر و مواد معدنی مورد نیاز در فناوری‌های آینده و بررسی روش‌های استحصال آنها در کشور، طرح پیش امکان‌سنجی فرآوری و استحصال عناصر نادر خاکی و دستیابی به دانش فنی تولید با همکاری پارک علم و فناوری دانشگاه تهران و مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران اشاره کرد.
تفاهمنامه‌های همکاری‌
ایمیدرو همچنین در راستای همکاری با دانشگاه‌های کشور، تفاهمنامه‌هایی را با دانشگاه آزاد اسلامی واحد غرب، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، انجمن مهندسی معدن ایران، سازمان نظام مهندسی معدنی ایران، دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای کشور و پژوهشگاه مواد و انرژی منعقد کرده است.
۲۳ دوره آموزشی
عملکرد آموزشی سازمان طی سال‌های مذکور نشان می‌دهد ۲۳ دوره کارگاه‌ آموزشی معرفی فناوری‌های جدید با دعوت از مدرسان خارجی و ۹۲۸ دوره با موضوعات مختلف برگزار شده است.
تخصیص منابع مالی
میزان تخصیص منابع مالی آموزش، پژوهش و توسعه فناوری ستاد و شرکت‌های تابعه سازمان رقمی بالغ بر ۷۶۶۳۳۴ میلیون ریال هزینه شده است که محورهای اصلی آن به پروژه‌های پژوهشی ستاد، پروژه‌های پژوهشی شرکت‌های تابعه، حمایت از ۸۲ همایش و کتاب، حمایت از ۴۶۳ پایان‌نامه و رساله‌ تحصیلات تکمیلی، حمایت از برنامه تهیه ضوابط و معیارهای معدن، حمایت از تجهیزات تخصصی دانشگاه‌ها، توسعه زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری آموزش، پژوهش و توسعه فناوری و آموزش مربوط است.
سیاست‌های سال ۱۳۹۷ ایمیدرو، شرکت‌ها، مجتمع‌ها و طرح‌های تابعه سیاست‌های ایمیدرو که برای سال آتی ابلاغ شده در چهار بخش افزایش توان رقابتی، مالی، اقتصادی و سرمایه‌گذاری، توسعه منابع انسانی و جانشین‌پروری و دولت الکترونیک و شفاف‌سازی فرآیندهاست و در ۱۶ بند جزییات آنها آمده است.