18 - 06 - 2024
20 پرسش از کاندیداهای ریاست‌جمهوری
رضا محمد‌علی‌بیگی *
ارزیابی دقیق نظرات کاندیداهای ریاست‌جمهوری دوره چهاردهم درخصوص صنعت حمل‌ونقل به ویژه نظام حمل‌ونقل دریایی که سهم بالای ۸۵درصدی در بین مدل‌های مختلف جابه‌جایی کالا را دارا هستند، بسیار مهم و ضروری است.
در اهمیت این موضوع همین بس که اولویت اول دولت‌های غربی در اعمال تحریم علیه کشور، تحریم صنعت حمل‌ونقل دریایی آن بوده که متاسفانه سال‌هاست ذی‌نفعان مستقیم این صنعت در درجه اول و مردم ایران در درجه دوم متاثر از پیامدهای ناخوشایند آن هستند. اینکه کاندیداهای ریاست‌جمهوری چه سیاست‌ها و راهبردی‌هایی در خصوص کاهش این پیامدها و چالش‌های برآمده از آنها را در نظر دارند برای مردم ایران بسیار مهم و کلیدی است. البته وجود یا تداوم این تحریم‌ها در صنعت حمل‌ونقل دریایی ایران سبب شده تا عده اندکی عافیت‌طلب، سودجو و به ظاهر دلسوز و دغدغه‌مند منافع ملی از محل این آشفتگی و فضای مه‌آلود، جایگاه و درآمدهای هنگفتی به دست آورند یا عده‌ای دیگر، عملکرد ضعیف یا عدم موفقیت برنامه‌ها و سیاست‌های‌شان را باوجود صرف هزینه‌های میلیاردی از بیت‌المال به گردن تحریم‌ها بیندازند یا تحریم را بهانه کنند و از پاسخ به انتقادهای مردم از طریق ارائه آمار و اطلاعات درست و به موقع خودداری کنند. اینکه مردم بدانند هزینه و فایده صادرات کالاهای تحریمی ایران توسط ناوگان دریایی (به اعتقاد غربی‌ها ناوگان اشباح یا تاریک) برایشان چه‌هاست یا اینکه هزینه و فایده عدم امکان یا تمایل تامین‌کنندگان کالا و ارائه‌دهندگان خدمات بین‌المللی در بخش‌های مالی، بانکی، آموزشی و پژوهشی، اعتبارسنجی، بیمه و نیز دیگر پیمانکاران ذی‌نفع در خلق یا بهره‌برداری از یک دارایی فیزیکی در محیط دریا، کرانه و پس‌کرانه‌های جمهوری اسلامی ایران برای مردم چه‌هاست، در این موقعیت حساس بسیار کلیدی و مهم است و اینکه این وضعیت تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟ بنابراین انتظار می‌رود تا کاندیداهای ریاست‌جمهوری به منظور تقویت مشارکت حداکثری مردم در انتخابات پیشرو به طور شفاف پاسخ‌های‌شان را ارائه دهند.
با این مقدمه و با توجه به اینکه نگارنده یک عضوی از جامعه دریایی ایران است، پرسش‌های خود از کاندیداهای ریاست‌جمهوری به ویژه که تمامی آنها مدت‌ها در نهاد مجلس شورای اسلامی صاحب کرسی و موقعیت‌های حساسی بودند را طرح می‌‌کنم امید که کاندیداهای ریاست‌جمهوری، پاسخ‌های‌شان را به صورت عمومی تا پیش از اتمام دوره تبلیغات منتشر کنند.
۱- نتیجه تحقیق و تفحص از سازمان بنادر و دریانوردی چه شد؟ دو سال و اَندی از تصویب این طرح در مجلس شورای اسلامی می‌گذرد. به بیانی فُرجه قانونی برای انجام آن توسط تیمی منتخب از بین نمایندگان مجلس شورای اسلامی، حداقل یکسال بود که مدت‌هاست این فُرجه زمانی تمام شده!
۲- چرا به نظرات کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بر کم و کیف لوایح تقدیمی دولت (وزارت راه‌وشهرسازی با محوریت سازمان بنادر و دریانوردی با تمرکز بر اسناد لازم‌الاجرا سازمان بین‌المللی دریانوردی) به مجلس شورای اسلامی تا پیش از تصویب لوایح در صحن، توجهی نمی‌شود؟ اکثر لوایح مرتبط با اسناد IMO وقتی به دست نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسیده که لازم‌الاجرا شده‌اند و نظرات مثبت یا منفی نمایندگان بر محتوای آنها هیچ تاثیری ندارد!! چرا اینگونه است؟
۳- بازبینی، اصلاح و تصویب منطقی و علمی قانون دریایی ایران چه زمانی و توسط چه کارشناسانی انجام پذیرفته یا خواهد پذیرفت؟ چه زمانی دادگاه‌های دریایی در کشور تشکیل می‌شود؟ رویه معیوب و پر نقص نظام بیمه‌های دریایی در ایران تا چه زمانی به مسیر فعلی‌اش ادامه خواهد داد؟ و ادامه این رویه در راستای منافع چه افراد یا ذی‌نفعانی است و به چه میزان؟
۴- دلایل رسوب غیرمعمول انواع کالا در بنادر بازرگانی کشور چه‌هاست و سرانجام آن، چه خواهد شد؟ چه گروه‌ها یا ذی‌نفعانی از ماندگاری غیرمعمول کالا در محوطه‌ها و انبارهای واقع در بنادر بازرگانی سود بردند و به چه میزان؟ عامل تحریم چقدر سهم داشته و عامل سوداگری و منفعت‌طلبی گروهی یا شخصی چه میزان سهم داشته؟ آیا با مسببان آن برخورد قانونی شد؟ آیا با توجه به اینکه رسوب کالا در بنادر خسارت‌های مالی برای تک‌تک اعضای جامعه ایران داشته، امکان برگزاری علنی دادگاه مقصران و سپس انتشار رای نهایی دادگاه در این خصوص وجود ندارد؟
۵- چه تعداد پرونده‌های قضایی در خصوص دعاوی مرتبط با نظام حمل‌ونقل دریایی (توسعه، نگهداری و بهره‌برداری از بنادر و ترمینال‌ها، ساخت، خرید و اجاره انواع شناور، پروژه‌های بالادستی و میان‌دستی نفت و گاز یا به‌طور خلاصه پروژه‌های فراساحلی، …) که به نوعی خواهان آنها مدعی‌العموم از جانب تمام مردم ایران بوده تشکیل شده و رای نهایی این دعاوی یا پرونده‌ها از ۱۵سال پیش تا به امروز چه‌ها بوده؟
۶- نتیجه اقدامات خواسته شده در سیاست‌های کلی توسعه دریامحور کشور از روسای سه قوه (به ویژه مجلس شورای اسلامی و دولت) به کجا انجامید؟
۷- اهداف قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه کشور به چه میزان محقق شد؟ و دلایل عدم توفیق‌ها چه‌ها بوده؟ سهم تحریم‌ها از عدم موفقیت‌ها چند درصد بوده؟ و سهم عوامل دیگر چند درصد بوده؟ عوامل و علت ظهورشان چه‌ها بوده؟
۸- درخصوص توسعه منطقه مَکُران از منظر ایجاد انواع زیرساخت در نواحی دریا، کرانه و پس کرانه، پیش‌نیازها، ضرورت‌ها و فواید چه‌هاست؟ و در صورت تاخیر در ایجاد و بهره‌برداری از آنها، چه نوع و به چه میزان خسارت‌های مادی و غیرمادی متوجه منافع ملی خواهد شد؟
۹- سرانجام مشارکت شرکت هندی با سازمان بنادر و دریانوردی در خصوص توسعه و بهره‌برداری از بندر شهید بهشتی چابهار به کجا انجامید ؟ و دلایل اصلی تاخیر در انجام تعهدات طرف هندی، چه‌ها بوده ؟ و میزان خسارت مادی مرتبط با این قرارداد برای طرف ایرانی چه میزان بوده و سرانجامش چه شد؟
۱۰- چرا در انتخاب، ارزیابی و انتصاب مدیران عامل و بعضا معاونان فنی شرکت‌های کشتیرانی بزرگ کشور به دارا بودن تجربه دریانوردی (در بخش‌های عرشه و موتورخانه) به میزان کافی یا سابقه کافی در در بخش بازرگانی با تمرکز بر حمل‌ونقل دریایی، توجه چندانی نشده یا نمی‌شود؟ هزینه و فایده انتصاب‌های غیر‌علمی و منطقی برای چنین پست‌های سازمانی چه‌ها بوده؟ و راهکارها و سیاست‌های کاندیداها برای اصلاح این رویه معیوب مغایر با منافع ملی چه‌هاست؟
۱۱- وضعیت کنونی صنعت نفت و گاز کشور در بخش‌های ساخت و بهره‌برداری از دارایی‌های فیزیکی با محوریت فراساحل چگونه است؟ این ارزیابی وضعیت بر اساس کدامین شاخص‌ها انجام می‌پذیرد؟ و با توجه به وجود تحریم، اهداف و سیاست‌های کاندیداها به منظور بهبود و توسعه این زیرساخت‌ها چه‌هاست؟
۱۲- در شرایط امروز کشور، هزینه و فایده ساخت کشتی‌های تجاری اقیانوس‌پیما در داخل کشور چه‌ها است و آیا کاندیداها با ساخت چنین شناورهایی در داخل کشور موافق هستند؟ دلایل یا شاخص‌های موافقت یا عدم موافقت ایشان چه‌هاست؟
۱۳- تعریف کاندیداها از بخش‌خصوصی واقعی چیست؟ و در حال حاضر سهم بخش‌خصوصی واقعی از پروژه‌های برون‌سپاری شده کارفرمایان دولتی دریایی و بندری چه میزان است؟ راهکار کاندیداها برای اصلاح رویه یا وضعیت غیرشفاف کنونی چیست؟
۱۴- آیا رتبه یا جایگاه صنعت دریایی ایران در منطقه خلیج‌فارس، غرب آسیا، قاره آسیا و سپس جهان از منظر تناژ قابل حمل توسط کشتی‌های اقیانوس‌پیمای تجاری تحت تملک، ظرفیت تخلیه و بارگیری کالا در بنادر بازرگانی، درآمد-هزینه‌های حاصل از فعالیت دو بند پیشین، نظام آموزش، نوآوری و پژوهش (دانشگاهی و در حین خدمت)، کیفیت نقش و وظایف موسسه‌های رده‌بندی داخلی، کم و کیف بیمه‌های مرتبط با دارایی‌های فعال در این حوزه، طراحی و ساخت کشتی‌های اقیانوس‌پیما و تعمیرات این نوع از کشتی‌ها، تعداد دریانورد ایرانی (افسران و ملوانان)، تعداد شناورهای تحت پرچم ایران، …. از ۱۰سال پیش تا امروز را می‌دانید؟ برای ارتقای این جایگاه چه سیاست‌ها و برنامه‌هایی را در نظر دارید؟
۱۵- چرا باوجود تلاش‌های انجام گرفته در خصوص عضویت ایران در شورای اجرایی سازمان بین‌المللی دریانوردی طی ۲۰سال گذشته، این توفیق حاصل نشده؟ مزایای عضویت در این شورا برای مردم ایران به ویژه اعضای جامعه دریایی و بندری چه‌هاست؟
۱۶- سیاست‌ها و راهبردهای کاندیداها در خصوص اکتشاف و تولید منابع هیدروکربوری جدید در مناطق فراساحلی واقع در خلیج‌فارس و دریای خزر چه‌هاست؟ درخصوص ارتقای بهره‌وری در میادین هیدروکربوری واقع در فراساحل (دارایی‌های فیزیکی در فاز بهره‌برداری)، چه سیاست‌ها و راهبردهایی را در نظر دارید؟
۱۷- در صنعت دریایی در خصوص اجرای نظام‌های شایسته‌سالاری در انتصاب‌ها، عدالت محوری در امور، مبارزه با فساد و نیز توجه کافی به شفافیت و پاسخگویی به مردم به ویژه منتقدان، چه سیاست‌ها و راهبردهایی را در نظر دارید؟
۱۸- برای ارتقای نقش، وظایف، عملکرد و جایگاه انجمن‌های علمی و صنفی، اتحادیه‌های صنفی و کارگری و نیز شوراهای عالی موجود در صنعت حمل‌ونقل دریایی در گستره منطقه‌ای، قاره‌ای و جهان چه سیاست‌ها و برنامه‌هایی را در نظر دارید؟
۱۹- وضعیت کنونی محیط‌زیست کشور در مناطق آبی، کرانه و پس‌کرانه‌های واقع در دریای خزر، خلیج‌فارس و دریای عمان چگونه است؟ و نیز دلایل بروز آلودگی‌ها چه‌هاست؟ و در انتها سیاست‌ها و راهبردهای کاندیداها برای بهبود وضعیت موجود چه‌هاست؟
۲۰- خسارت‌های مادی و غیرمادی پیش آمده برای مردم ایران به ویژه اعضای جامعه دریایی و بندری آن از محل اعمال و تشدید تحریم‌ها علیه کشور از ۲۰سال پیش تا امروز چه میزان بوده؟ و سیاست و راهکار کاندیداها در راستای کاهش یا توقف این خسارت‌ها چه‌هاست؟
*كارشناس دريايي
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد