صلح در خاورمیانه

حسن‌ هادی*- ناگفته پیدا بود که جنگی در کار نخواهد بود‌. تلاش جان بولتون و دوستان کاتولیک‌تر از پاپ‌شان حتی با تمسک به روش‌های افراط‌گرانه، برای ترساندن و ارعاب مردم منطقه راه به جایی نبرد. تحرکات بسیار ناشیانه گروه «‌بی» حکایت از عدم توجه به تحلیل‌ها و اشراف رسانه‌ای آنها از اوضاع نابسامان داخلی آمریکا و شرایط خاص حاکم بر نظام بین‌الملل داشت. غول هواپیما‌بر آمریکا (‌آبراهام لینکلن) هم نتوانست کمترین تاثیری در پیشبرد این سیاست غلط داشته باشد. عملگرایی نقطه آغازین این کنش ناهمگون و گسیخته در نهایت منجر به شکستی تاریخی خواهد شد و صلح پایدار همه دنیا را فرا خواهد گرفت و نقطه شکوفایی این جنبش صلح‌آمیز منطقه زر‌خیز خاورمیانه خواهد بود. کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس دریافته‌اند که نمی‌توانند تا ابد از یک قدرت خارجی تبعیت محض کنند. آنها دریافته‌اند مطالبات مردم‌شان را نیز در این وابستگی نفسگیر، باید پاسخگو باشند و راه اعتدال را در روابط‌شان با آمریکا پیش بگیرند. اعتدال در دیپلماسی و برقراری ارتباط و اتحاد با هر کشوری اصل اساسی و بنیادی در روابط بین‌الملل است. جهش شگرف دیپلماسی ایران با تمرکز بر تنش‌زدایی و استقرار صلح در منطقه و تلاش وصف‌ناپذیر دستگاه دیپلماسی ایران در همراه کردن کشورهای دیگر نوید صلح پایدار در خاورمیانه را می‌دهد. همه تحلیلگران غربی و شرقی و حتی رسانه‌های مقتدر داخل آمریکا بر این واقعیت اذعان دارند که حداقل تا دو سال دیگر آمریکا توان ایجاد جبهه نظامی جدید را نخواهد داشت. ولی همه نقشه این نبود. ایجاد رعب و وحشت در منطقه به واسطه خرابکاری و تبلیغات داخلی در میان مردم کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس و مصور‌سازی جنگی به سبک هولوگرافی و مجازی و نهایتا ایران‌هراسی، یکی دیگر از این نقشه‌هاست؛ سناریویی که ممکن است بدون هیچ آسیبی به ایران موجب وخیم‌تر شدن روابط کشورهای عربی شود. آنچه مسلم است هدف مشاورین ترامپ صف‌آرایی و ایجاد جنگ نیابتی جدیدی در منطقه علیه ایران است‌ ولی باید گفت حتی این جنگ نیز در نخواهد گرفت. اقتدار نظامی ایران و پشتیبانی روسیه و چین و اتحاد مثلث ایران، هند و پاکستان بر کسی پوشیده نیست. از طرفی هنوز داغ‌ بی‌حیثیتی از کشتار مردم مظلوم یمن، بر پیشانی عربستان و امارات دامنگیرشان است. بعید است بعد از جنگ یمن به هر قیمتی تن به جنگ نیابتی دیگری بدهند که به مراتب از یمن برایشان گران‌تر تمام شود. اوضاع داخلی کشورهای امارات و عربستان و بحرین بسیار شکننده شده است. در علم سیاست یکی از نشانه‌های اقتدار حاکمیتی، مقبولیت و همراهی مردم از سیاست‌های آن کشور است. در حال حاضر یک انشقاق مشهود در مفهوم‌شناسی سیاسی و تعریف صحیح از یک همگرایی در ابعاد داخلی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به وجود آمده است. عدم امکان ارتباط قبایل و عشیره‌ها با یکدیگر در کشورهای متخاصم حاشیه خلیج‌فارس‌، مردم را خسته و متوقع ساخته است. مردم به هیچ قیمتی حاضر نیستند جمع عشیره‌ای و فامیلی خود را از دست بدهند. شیعیان هر روز مشتاق‌تر از روز قبل به سفرهای زیارتی می‌روند. حتی خبرپراکنی‌ها و دروغ‌سازی‌های رسانه‌های رسمی دولت‌هایشان نیز نتوانسته است آنها را از این مسافرت‌ها باز دارد. سال گذشته بیش از ۱۲۰ هزار شیعه بحرینی برای زیارت به مشهد مقدس مسافرت نمودند. کاروان‌های زیارتی بحرین بسیار پررونق‌تر از همیشه درحال جابه‌جا کردن این زوار هستند. وزارت خارجه بحرین چندی پیش طی اطلاعیه‌ای از مردم خواسته بود به خاطر شرایط خطرناک و وضع موجود حاکم بر ایران و عراق به این دو کشور مسافرت نکنند. ولی مردم بدون توجه به این اطلاعیه‌ها مشتاقانه برنامه‌های سفر خود را برای تعطیلات آخر ماه رمضان برنامه‌ریزی کرده‌اند. اکنون آب‌های نیلگون خلیج‌فارس آرام‌تر از همیشه است و صلحی پایدار در انتظار این منطقه است.
*کارشناس روابط بین‌الملل