FATF همچنان در برزخ

گروه سیاسی- شاید هیچ وقت دولت فکر نمی‌کرد که با ایجاد وقفه و درخواست از مجمع برای تعویق بررسی لوایح مربوط به FATF شرایط را برای تصویب آن سخت‌تر کند‌. اکنون برخی از تندروها که الحاق به این کنوانسیون را باز کردن پای تروریست‌ها به کشور و تحویل دست‌بسته مردم و نظام به آنها می‌دانند با در دست گرفتن بهانه‌ای جدید به دنبال فشار به اعضای مجمع تشخیص مصلحت برای عدم تصویب لوایح مربوطه هستند‌. بهانه‌ای که آمریکا با قرارگرفتن نام سپاه در لیست گروه‌های تروریستی با FATF در دست افراطیون قرار داد‌. البته قرارگرفتن نام سپاه در لیست گروه تروریستی از جانب رییس‌جمهور آمریکا امری دور از تصور نبود چرا که او بارها در اظهاراتی ملت ایران را تروریست خوانده بود. قبل از سال جدید، دولت به رای منفی مجمع نسبت به لوایح مربوطه پی برده بود از این رو با رایزنی که با اعضای مجمع صورت گرفت تصمیم‌گیری در این‌باره به امسال موکول شد تا شاید بتواند رای اعضا را مثبت کند و از طرفی دیگر از نوسانات بازار شب عید بکاهد‌. اما با تروریست خواندن سپاه توسط آمریکا نگاه منفی نسبت به این لوایح بیشتر شد‌. لایحه FATF اکنون برای رای نهایی در مجمع تشخیص مصلحت نظام به سر می‌برد و طبق گفته برخی از اعضای مجمع، «این لایحه با مخالفان زیادی روبه‌رو است و بعید است که به تصویب مجمع برسد‌.» اما اینکه برخی قرار گرفتن نام سپاه در لیست گروه‌های تروریستی را با FATF مرتبط می‌دانند، موضوعی است که مورد تعجب کارشناسان است‌. منطقا باید گفت که موضوع سپاه با FATFارتباطی با هم ندارد‌. طرف مقابل اطلاعاتی از ما نمی‌خواهند و قرار هم نیست اطلاعات خاصی از موضوعات کشورمان به آنها داده شود، بلکه قرار است یکسری از قوانین رعایت شود‌. باید اذعان داشت که در صورت نپیوستن به FATF اندک بانک‌هایی هم که اکنون با ما کار می‌کنند، تحت فشار‌هایی به جز فشار‌های تحریمی مجبور می‌شوند ارتباط‌هایی که با ما دارند را قطع کنند یا اگر هم همکاری می‌کنند، هزینه این همکاری را بالا ببرند‌.
با وجود مزیت‌های پیوستن به FATF و کاستن از خطرات احتمالی آن اما نگرانی نسبت به رای منفی مجمع تشخیص مصلحت وجود دارد‌. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره این موضوع گفت: واقعیت این است که بعد از خروج ترامپ و به ویژه بعد از شکل‌‌گیری نوعی ناامیدی در مناسبات ایران و اروپا به طور طبیعی نظرات نسبت به کنوانسیون‌های خارجی تا حد زیادی در ایران منفی شد و این موضوع اثر خود را بر FATF هم گذاشته اما این به معنای رد پالرمو نیست، امیدواریم در مجمع تصمیم‌گیری لازم صورت گیرد‌.
اما در مورد بهانه جدید و ارتباطی که برخی بین تروریست خواندن سپاه و FATF قائل می‌شوند؛ برخی اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس واکنش نشان دادند‌.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نباید موضوع بررسی لوایح مرتبط با FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام را سیاسی کرد، گفت: به لحاظ حقوق بین‌الملل موضوع قرارگرفتن نام سپاه در لیست گروه تروریستی با FATF به یکدیگر ارتباطی ندارند‌. علی نجفی خوشرودی با اشاره به بررسی لوایح پالرمو و CFT در مجلس شورای اسلامی، اظهار کرد: «مجلس این لوایح را با لحاظ شروطی تصویب کرد که شورای نگهبان ایراداتی را به آن وارد دانست‌. بعد از کش و قوس بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان این لوایح در حال بررسی در مجمع تشخیص مصلحت نظام است‌. وی افزود: بعد از آنکه آمریکا در اقدامی خصمانه نام سپاه را در لیست گروه‌های تروریستی قرار داد، مباحثی در مورد نتیجه بررسی این لوایح در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح شد که تاثیر این موضوع به لحاظ روانی طبیعی است و اینکه تردیدهایی نسبت به برخی سازوکارها و اسناد و مکانیسم‌های بین‌المللی ایجاد شود‌. همچنین خوش‌بینی نسبت به تغییر مثبت در تعاملات بین‌المللی را کاهش داد به همین دلیل این تصور وجود دارد که اعضای مجمع هم تاثیر بپذیرند البته شخصا امیدوارم آنها در چارچوب منافع ملی تصمیم‌گیری کنند‌.‌»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نباید موضوع بررسی این لوایح در مجمع تشخیص سیاسی شود، ادامه داد: «مجمع تشخیص مصلحت نظام باید فارغ از هرگونه مباحث به صورت کارشناسی تصمیم‌گیری کند و همه ملاحظات را در نظر گیرد‌.‌»
اما نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه «موضوع بررسی لوایح مرتبط با FATF با اقدام آمریکا در گنجاندن نام سپاه در لیست گروه‌های تروریستی دو مقوله جدا از هم است»، گفت: در شرایط فعلی باید با استفاده از فرصت‌ها و ورود به سازوکارهای شناخته شده بین‌المللی از انزوای کشور دوری کرد و از فرصت‌ها جهت خنثی‌کردن سیاست‌های تخریبی آمریکا استفاده کرد». کمال دهقانی با اشاره به برخی اظهارنظرها مبنی بر احتمال تصویب نشدن لوایح مرتبط با FATF در مجمع تشخیص به دلیل اقدام آمریکا درباره‌ سپاه گفت: « CFTو پالرمو دو کنوانسیون بین‌المللی است که کشورها براساس توافقات درونی خود عضو این کنوانسیون‌ها می‌شوند‌. قطعا این کنوانسیون‌ها دارای نقاط منفی و مثبتی است نباید تصور شود که این کنوانسیون‌ها بدون نقص بوده و چشم‌بسته به آن ملحق شد یا اینکه تصور شود علیه منافع ملی ماست‌.» وی گفت که می‌توان با یکسری حق شرط‌ها به این کنوانسیون‌ها ملحق شد و در صورت لزوم هم از آن خارج شد‌. ما در شرایط جنگ اقتصادی تمام‌عیار هستیم که دشمنان ما به خوبی می‌دانند جمهوری اسلامی ایران طبق سند چشم‌انداز تا سال ۱۴۰۴ تبدیل به قدرت اول منطقه می‌شود و تنها کشوری است که قابلیت بالقوه برای رسیدن به این جایگاه را دارد‌.‌»
نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه «آمریکا می‌داند با استراتژی منطقی و دقیق نمی‌تواند با ایران مقابله کند»، اظهار کرد: «هدف آمریکا مقابله با سیاست‌های اقتصادی است که به همین دلیل جنگ اقتصادی را علیه ما شروع کرده حتی کار به تروریسم اقتصادی کشیده شده است که اجازه رسیدن کمک‌های انسان‌دوستانه را در زلزله و سیل به ایران نداد‌.‌» دهقانی با بیان اینکه «باید با عقلانیت از نظام‌ها و سازمان‌های حاکم بر روابط بین‌الملل و کنوانسیون‌ها به نفع خود استفاده کرد»، گفت: نباید با انزوا از پیوستن به این کنوانسیون‌ها پرهیز کرد‌. اگر ما اقتدار و ظرفیت‌مان را در عرصه سیاسی قبول داریم و در حوزه نظری و روابط بین‌المللی حرفی برای گفتن داریم باید در جهان نشان دهیم کما اینکه تجربه ثابت کرده که دیدگاه‌هایی در حوزه‌های سیاسی و امنیتی مورد قبول قرار می‌گیرد و ایران در انزوا قرار نگرفته و این آمریکاست که با تصمیم‌هایش خود را به چالش کشیده است‌.‌»
نایب‌رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه «با یک جانبه‌گرایی آمریکا مواجه هستیم»، ادامه داد: «باید با الحاق به این کنوانسیون‌ها حضور فعال در جامعه جهانی داشته باشیم نه اینکه خود را از ساختارها دور کرده و در انزوا قرار دهیم‌. ما باید تمامی تلاش‌مان را برای جلب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی به کار گرفته و از فرصت‌ها استفاده کنیم با الحاق به این کنوانسیون‌ها می‌توان نقش موثرتری در عرصه جهانی داشته و توطئه‌ها و اثرات مخرب سیاست‌های آمریکا علیه ایران را خنثی کنیم اینها همه با در نظر گرفتن مصالح و منافع ملی صورت گیرد‌».
باید تاکید داشت که مجلس شورای اسلامی به عنوان مرجع رسمی قانونگذاری هم پالرمو و هم CFT را صرف‌نظر از حواشی و وجود مخالفان تایید کرد از طرفی رهبری هم نه تنها مخالفتی نسبت به این لوایح نکردند بلکه نسبت به مسیر قانونی این لوایح تاکید داشتند‌.
کماکان که رهبر معظم انقلاب بارها نسبت به موضوعاتی حکم دادند و نظر صریحشان را اعلام کردند‌. لذا نباید تحریم‌های آمریکایی‌ها را مانعی برای رسیدگی به این لوایح قرار داد‌. طبق گفته اعضای کمیسیون امنیت ملی، گروه‌های تروریستی که در کنوانسیون CFT آمده مرجع تعیین‌شان شورای امنیت سازمان ملل است و حق تحفظی پیش‌بینی شده به این معنی که شورای عالی امنیت ملی ما صالح به تعیین گروه‌های تروریستی است‌. در نتیجه اولا آمریکا به عنوان یک کشور قوانینی تصویب می‌کند که جنبه الزام‌آور برای کشورهای دیگر ندارد و دیگر اینکه آمریکا در قالب کنوانسیون اقدام نکرده، بلکه این اقدام یکجانبه یک کشور است‌. لذا با توجه به نزدیک شدن به خردادماه و پایان فرصت ایران برای پیوستن به این لوایح انتظار می‌رود که مجمع تشخیص مصلحت نظام هرچه سریع‌تر اعلام موضع کند‌.