7 - 07 - 2017
G20 گرفتار بحران های سیاسی
فاطمه رحیمی- هامبورگ در روزهای هفتم و هشتم ژوئیه میزبان سران کشورهای عضو G20 خواهد بود. در اجلاس G20 موضوعهایی چون تجارت، هزینههای دفاعی، پناهجویان و مبارزه با تروریسم و مهمتر از آن تعهد کشورهای صنعتی جهان به توافق اقلیمی پاریس به بحث گذاشته میشوند. این اجلاس متشکل از هشت کشور صنعتی (۸ اقتصاد بزرگ جهان) و ۱۱ کشور دارنده اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه است.
۸ کشور دارای اقتصاد بزرگ جهان
کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، روسیه، بریتانیا، آمریکا
۱۱ کشور دارای اقتصاد نوظهور و در حال توسعه
چین، عربستان سعودی، اندونزی، استرالیا، ترکیه، برزیل، آرژانتین، هند، کرهجنوبی، آفریقای جنوبی، مکزیک
اعضای G20 به تفکیک قاره
قاره آسیا (چین، هند، اندونزی، ژاپن، کرهجنوبی، عربستان سعودی)
آفریقا (آفریقای جنوبی)
آمریکای جنوبی (آرژانتین، برزیل)
اروپا (ایتالیا، بریتانیا، فرانسه و آلمان)
روسیه
آمریکای شمالی (آمریکا، کانادا، مکزیک)
استرالیا
تاریخچه
G20 مخفف گروه ۲۰ است که در سال ۱۹۹۹ و به دنبال بحران مالی آسیا به عنوان گروهی متشکل از وزرای اقتصاد و روسای بانکهای مرکزی اقتصادهای پیشرفته و در حال ظهور شکل گرفت تا درباره مباحث مالی جهانی به بحث و تبادل نظر بپردازند. در بحبوحه بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸، این گروه به شکل اجلاس سران کشورها بسط یافت که روسای جمهور و نخستوزیرها نیز میتوانند در آن به مدت دو روز گرد هم آیند تا مشکلات اقتصادی جهانی را به بحث و تبادل نظر بگذارند.
جلسات متوالی رهبران G20 در سال ۲۰۰۸ در واشنگتن، اوایل سال ۲۰۰۹ در لندن و اواخر سال ۲۰۰۹ در پیتزبورگ آمریکا برگزار شد و از آن زمان تاکنون هر سال برگزار شده است.
ریاست G20 بین اعضای این گروه میچرخد و هر سال از مناطق مختلف دنیا برگزیده میشود. در سال ۲۰۱۶ چین میزبان G20بود و امسال نیز نوبت آلمان است. اسپانیا مهمان دائم گروه ۲۰ است و کشورهای دیگر هم به عنوان مهمان در آن حضور دارند، با این حال گفته میشود دعوت کردن تعداد زیادی از کشورها، تصمیمگیری در این گروه را دشوار خواهد کرد.
از سال ۱۹۹۹ تاکنون به ترتیب شهرهای برلین، مونترال، اوتاوا، استانبول، مورلیای مکزیک، برلین، پکن، ملبورن، کیپتاون آفریقای جنوبی، سائوپائولو، واشنگتن، لندن، پیتسبورگ آمریکا، تورنتو، سئول، کن فرانسه، لوس کابوس مکزیک، سنپترزبورگ روسیه، بریسبین استرالیا، آنتالیای ترکیه و ژانگهوی چین میزبان این اجلاس بودهاند و اجلاس ۲۰۱۷ هم در هامبورگ آلمان برگزار میشود.
G20 نشستی در بالاترین سطح
نشست G20 در هامبورگ ۷ و ۸ ژوئیه ۲۰۱۷، جلسهای در بالاترین سطح خواهد بود. شرکتکنندگان آن بازیگران بزرگ اقتصادی جهان، شامل دو کشور با بزرگترین جمعیت جهان، بزرگترین کشور جزیرهای جهان و مهمترین نهادهای بینالمللی در این سیاره هستند اما شرکتکنندگان اجلاس G20 در هامبورگ چه کشورهایی هستند؟
گروه ۲۰ از ۱۹ کشور و اتحادیه اروپا تشکیل شده که شامل آرژانتین، استرالیا، برزیل، کانادا، چین، فرانسه، آلمان، هند، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، روسیه، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی، کرهجنوبی، ترکیه، انگلیس و ایالات متحده آمریکا میشود.
درحالی که اسپانیا به عنوان کشور مهمان دائمی در این نشست شرکت میکند، آلمان کشورهای نروژ، هلند و سنگاپور را هم به عنوان روسای دورهای نشست مذکور دعوت کرد. دونالد ترامپ، امانوئل ماکرون و مون جائه این روسای جمهوری آمریکا، فرانسه و کرهجنوبی هم شرکتکنندگان جدید نشست G20 خواهند شد.
بزرگترین اقتصاد
کشورهای GG20 نزدیک ۸۰ درصد از تولید ناخالص ملی جهان را از لحاظ تولید ناخالص داخلی (GDP) با توجه به تقاضای خرید، تنظیم میکنند. در سال ۲۰۱۵ تولید ناخالص داخلی چین برابر با ۷/۱۹ میلیارد دلار بود که با توجه به تقاضای خرید به دست آمد. این باعث میشود چین بزرگترین اقتصاد جهان باشد، به دنبال آن ایالات متحده، هند و ژاپن. آلمان با ۹/۳ میلیارد دلار در رتبه پنجم قرار گرفت.
تجارت جهانی؛ موفقترین کشورهای صادرکننده
کشورهای G20 سهچهارم تجارت جهانی را تشکیل میدهند. چین، آمریکا، آلمان و ژاپن چهار کشور بزرگ صادرکننده در جهان هستند. از ۲۰ کشور با بزرگترین حجم صادرات در سراسر جهان، ۱۵ کشور عضو G20 هستند.
کشورهایی با بزرگترین جمعیت
حدود دوسوم جمعیت جهان در کشورهای عضو G20 زندگی میکنند. چین، کشوری که بزرگترین جمعیت جهان است، حدود ۳۸/۱ میلیارد نفر جمعیت دارد که هند با جمعیتی نزدیک به ۳/۱ میلیارد نفر پس از این کشور قرار گرفته است. ایالات متحده، اندونزی و برزیل در فهرست بعدی و آلمان در هفدهمین جایگاه قرار دارد.
سطح منطقه
روسیه از لحاظ سطح منطقه بزرگترین کشور جهان است. حدود ۱۴۴ میلیون نفر ساکن آن در حدود ۱۷ میلیون کیلومتر مربع زندگی میکنند. اندونزی بزرگترین کشور جزیرهای جهان است. برزیل، بزرگترین و پرجمعیتترین کشور در آمریکای جنوبی است و جمعیت آن بیش از ۲۰۰ میلیون نفر است.
موسسات بینالمللی کلیدی
در دعوت سران، سازمانهای بینالمللی هم بهطور منظم در جلسات GG20 شرکت میکنند. این سازمانها شامل سازمان بینالمللی کار (ILO)، صندوق بینالمللی پول (IMF)، شورای ثبات مالی(FSB)، بانک جهانی (WB)، سازمان تجارت جهانی(WTO)، سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعهOECD) ) و سازمان ملل(UN) . آلمان، رییس این دوره از نشست G20 همچنین از سازمان بهداشت جهانی (WHO) دعوت کرده است.
رشد سالانه تولید ناخالص داخلی کشورهای G20 در سهماهه چهارم سال ۲۰۱۶ معادل ۱/۳ درصد با هند (۲/۷ درصد) و چین (۸/۶ درصد) با بالاترین نرخ رشد همراه بود و برزیل پایینترین نرخ (منفی ۵/۲ درصد) را داشت. بهطور کلی سال ۲۰۱۶، تولید ناخالص داخلی در کشورهای G20معادل ۳ درصد، در مقایسه با ۳/۳ درصد در سال ۲۰۱۵ افزایش پیدا کرد. در ادامه به بررسی شرایط اقتصادی برخی از کشورهای عضو G20 میپردازیم.
اقتصاد رنجور آرژانتین
اقتصاد آرژانتین همچنان رنجور است: طبق گفته صندوق بینالمللی پول، تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۶ بهاندازه ۸/۱ درصد کاهش داشت. در اکتبر تولیدات صنعتی ۸ درصد سقوط کردهاند و سال به سال، ساخت و ساز ۱۹ درصد سقوط کرده است. یک نفر از هر ۱۲ آرژانتینی بدون شغل است. هر چند تورم دیگر دستکاری نمیشود اما به نظر میرسد در عدد ۳۵ درصد متوقف شده است. CCR، یک شرکت مشاورهای، تخمین زده که با کم شدن درآمدها، خانوارها نسبت به سال ۲۰۱۵، ۷/۵ درصد کمتر برای کالاهای اساسی خرج کنند.
پس از روی کار آمدن دولت مائوریتسیو ماکری و برطرف شدن سیاستهای مخرب تجاری مانند تعرفههای سنگین وارداتی، این کشور درحال خروج از رکود اقتصادی است که به باور بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی، اعمال سیاستهای حمایتی و بسته اقتصادی ایجاد شد و قیمتها را به شکل قابلتوجهی افزایش داده است و اقتصاد آرژانتین یکی از بستهترین اقتصادها در جهان بهشمار میرود.
برزیل
فلجکنندهترین رکود اقتصادی گریبانگیر برزیل در تاریخ این کشور در حال پیچیده کردن شرایط بازار نفت برای اوپک است. افزایش تولید نفت این کشور در کنار کاهش تقاضای داخلی موجب آزاد شدن میزان بیسابقهای از نفت برای صادرات شده و در حال تضعیف تلاشهای اوپک برای مهار مازاد عرضه در بازار است.
میزان تولید روزانه نفت برزیل اوایل امسال به ۵/۱ میلیون بشکه در روز رسید که ۲۶ درصد بالاتر از رکورد قبلی به ثبت رسیده در سال ۲۰۱۰ بود. میزان متوسط صادرات نفت این کشور در چهار ماهه نخست سال ۲۰۱۷ نسبت به سال قبل ۳۹ درصد افزایش نشان میدهد. شرکت پترولئو برازیلیرو، بزرگترین تولیدکننده نفت برزیل انتظار دارد سال ۲۰۱۷ را با ۳۰ درصد رشد صادرات به پایان برساند.
با توجه به بدترین رکودی که برزیل طی یک قرن اخیر به آن مبتلا شده، این رشد صادرات به این کشور کمک میکند تا تراز تجاری خود را تقویت کند و اندکی منابع مالی بیشتر به دست آورد. علاوه بر رکود، کاهش میزان مصرف نیز دلیل دیگری است که موجب شده نفت بیشتری برای صادرات به خارج از برزیل آزاد شود. میزان تقاضا برای نفت در برزیل در ماه آوریل روند کاهشی خود را از سر گرفت و با ۱۳۰ هزار بشکه در روز، معادل ۷/۵ درصد کل مصرف، کاهش مواجه بود.
رشد اقتصادی برزیل در سال ۲۰۱۶ با کاهش شدیدی معادل ۶/۳ درصد روبهرو شد. این برای دومین سال پیاپی است که اقتصاد این کشور با کاهش شدید مواجه میشود. به این ترتیب رکود اقتصادی برزیل، از جمله قدرتهای نوظهور اقتصادی دو ساله شده و از سال ۱۹۴۸میلادی این رکود بیسابقه گزارش میشود.
در سال گذشته فعالیت همه بخشهای مهم اقتصادی برزیل از جمله خدمات، کشاورزی و صنعت با افت بالایی همراه بوده است. بحران اقتصادی، برزیل را فلج کرده و اثرات آن همه جا ملموس است. ورزشگاههای بازیهای المپیک سال ۲۰۱۶ ریو به دلیل عدم بودجه و امکانات نگهداری به مکانهایی متروکه تبدیل شدهاند.
چین
چین یک نیروی محرکه اقتصادی و صادرکننده بزرگ محسوب میشود و بسیاری بر این باورند که اقتصاد این کشور طی یک دهه آتی از اقتصاد آمریکا پیشی خواهد گرفت اما دولت چین همزمان با دوره گذار این کشور به سوی اقتصادی بر پایه مصرفگرایی با مشکلات بسیاری روبهرو شده است. علاوه بر این، درآمد سرانه این کشور پایینتر از متوسط جهانی است.
اقتصاد چین شروع قدرتمندی در سال ۲۰۱۷ داشته است. وامهای بانکی فراوان، گسترش زیرساختهای دولتی و تجدید حیات سرمایهگذاری در بخشخصوصی دلایل عمده وضعیت اقتصادی خوشبینانه چین در آغاز سالجاری بوده است.
چین در سال ۲۰۱۷ میلادی رشد اقتصادی مورد نظر خود را به حدود ۵/۶ درصد کاهش داده است تا فضای بیشتری به سیاستگذاران برای پیاده کردن اصلاحات دردناک در راستای کاهش ریسکهای مالی بدهد، ریسکهای مالیای که در نتیجه سیاستهای اقتصادی این کشور در سالهای گذشته ایجاد شده است. رشد اقتصادی دومین اقتصاد بزرگ جهان در سال گذشته ۷/۶ درصد (کمترین میزان در ۲۶ سال گذشته) بوده است.
آمارهای رسمی در چین نشان میدهد اقتصاد این کشور در سه ماهه اول سالجاری میلادی (۲۰۱۷) در مقایسه با مدت مشابه سال قبل نزدیک به ۷ درصد رشد داشته است. این رقم فراتر از تخمین تحلیلگران اقتصادی است. سرمایهگذاریهای دولتی در امور زیربنایی و افزایش تقاضا در بخش مسکن از جمله عوامل رشد اقتصادی در این مدت عنوان شدهاند. رشد اقتصادی چین در حالی افزایش یافته که این کشور در سال گذشته میلادی (۲۰۱۶) کندترین آهنگ رشد اقتصادی را داشت.
اداره ملی آمار چین در اطلاعیهای گفت: اقتصاد ملی رشد معقول و ثابت خود را از اواسط سال گذشته میلادی حفظ کرد و سال ۲۰۱۷ را بسیار خوب شروع کرد. این آغاز، مبنایی برای رسیدن به اهداف اقتصادی در سال ۲۰۱۷ میلادی بوده است.
اقتصاد چین در حالی رشد کرده که در میزان خرید شهروندان این کشور هم افزایش یافته است. آمارهای دولتی در این کشور نشان میدهد در ماه فوریه میزان فروش کالاها و خدمات در مقایسه با مدت مشابه سال قبل نزدیک به ۱۱ درصد افزایش داشته است. این آمارها در حالی ارائه شده که نسبت بدهی چین در مقایسه با تولید ناخالص ملی این کشور ۲۵۰ درصد اعلام شده و این بدهی در حال افزایش است. این رقم به این معنی است که چین حدود دو و نیم برابر تولید خود مقروض است.
چین دومین اقتصاد بزرگ جهان است و سرمایهگذاران به دقت عملکرد اقتصادی این کشور را رصد میکنند. این کشور که واردکننده عمده مواد خام، از جمله نفت، از خارج است نقش مهمی در تولید کالاهای مورد نیاز کشورهای دیگر ایفا میکند. اقتصاد کشورهای صادرکننده این کالاها، از جمله ایران، به شدت به رشد اقتصادی چین وابسته است.
تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۵: ۱/۷ درصد
تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۶: ۷ درصد
تولید ناحالص داخلی در سال ۲۰۱۷: ۹/۶ درصد
نرخ متوسط رشد اقتصادی سالانه طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷: ۱/۷ درصد
فرانسه
فرانسه همچنان ششمین قدرت اقتصادی دنیاست و بنابر گزارش صندوق بینالمللی پول، تولید ناخالص داخلی فرانسه در سال ۲۰۱۷ باید به ۵۷۰/۲ میلیارد دلار برسد، بنابراین فرانسه از این لحاظ پس از بریتانیا قرار میگیرد. میانگین درآمد شهروندان فرانسوی در سال ۲۰۱۶ به ۳۳۰۰۰ یورو رسیده است. امید به زندگی در فرانسه در سطح بینالمللی رتبه بسیار مناسبی داشته و به بیش از ۸۲ سال رسیده است. هرچند نابرابری در فرانسه افزایش یافته ولی شرایط حاکم در این کشور در مقایسه با سایر کشورهای پیشرفته مناسب است. گزارش سازمان ملل متحد نشان میدهد فرانسه از نظر توسعه انسانی جایگاه بیستویکم را داراست.
گزارش مجمع جهانی اقتصاد نیز نشان میدهد فرانسه از لحاظ رقابتپذیری در رتبه بیستویکم قرار دارد. با این وجود، در لیست بانک جهانی، این کشور از نظر سهولت در ایجاد کسب و کار جایگاه بیستونهم را داراست.
هر چه زمان میگذرد وضعیت فرانسه متزلزلتر میشود. در بخش دولتی، بدهی عمومی فرانسه همواره رو به رشد بوده و نزدیک به ۱۰۰ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است.
ضعفهای اقتصادی فرانسه در سطوح عمومی و خصوصی افزایش بدبینی مردم این کشور را نسبت به آینده در پی داشته است. در سالهای اخیر مردم فرانسه نسبت به شرکتها و نهادهای فرانسه بیاعتماد شدهاند. در واقع، به رغم اصلاحات جزیی از یک دهه قبل، بیکاری و نابرابری گسترش یافته و بسیاری از جوانان از شغل و تحصیل محروم شدهاند و این بیاعتمادی منجر به ناامیدی مردم شده است.
آلمان
بازار صادرات آلمان با وجود تحولات بزرگ سیاسی از جمله خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و همچنین انتخاب دونالد ترامپ به ریاستجمهوری آمریکا همچنان پررونق است. کشورهای عضو اتحادیه اروپا واردکنندگان اصلی کالاهای آلمان هستند.
صادرات آلمان همچنان در مسیر صعود گام برمیدارد. آنگونه که آمار و ارقام نشان میدهند تحولات بزرگ سیاسی در جهان مانند خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا مانع از این روند صعودی نشده است.
طبق اعلام اداره کل آمار آلمان، در سال ۲۰۱۶ مجموعا به ارزش یک هزار و ۲۱ میلیارد یورو کالا از این کشور به سراسر جهان صادر شده است. این میزان ۲/۱ درصد بیشتر از حجم صادرات آلمان در سال ۲۰۱۵ است و این کشور اکنون برای سومین سال پیاپی موفق به رکوردشکنی در این عرصه شده است.
طبق گزارش اداره آمار آلمان حجم واردات این کشور در سال گذشته میلادی با افزایشی ۶/۰ درصدی به بیش از ۹۵۴ میلیارد یورو رسیده که این نیز خود رکوردی تازه است. به این ترتیب موازنه تجاری آلمان بسیار مثبت بوده و نزدیک بر ۲۵۲ میلیارد یورو بالغ شده است.
پژوهشهای تازه نشان میدهد که قدرت و موفقیت اقتصادی آلمان به نفع کشورهای عضو اتحادیه اروپا است. موفقیت اقتصادی آلمان باعث میشود که نزدیک به پنج میلیون فرصت شغلی تازه در اتحادیه اروپا ایجاد شود.
تراز مثبت تجاری آلمان در سالهای اخیر به بحث و انتقادهای زیادی از جوانب گوناگون دامن زده است. یکی از منتقدان که اخیرا بارها اظهارنظر کرده، رییسجمهور ایالات متحده آمریکاست. دونالد ترامپ معتقد است که موفقیت اقتصادی آلمان به اقتصاد کشورهای همسایه و همچنین آمریکا ضربه زده است.
موسسه تحقیقاتی پروگنوس سوییس در پژوهشی دریافته است که این گونه انتقادهای بیاساس بیشتر موجب تقویت صادرات و واردات آلمان به نفع کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواهد بود. تقویت اقتصادی آلمان باعث ایجاد چهار میلیون و ۸۰۰ هزار فرصت شغلی در اتحادیه اروپا شده و به رشد اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه، بهویژه هلند، فرانسه، بلژیک، ایتالیا، لهستان و جمهوری چک کمک کرده است.
هند
نارندرا مودی، نخستوزیر هند حتی با آن که اجرای اصلاحات را در اقتصاد هند به تاخیر انداخته است اما با تحسین تحلیلگران مواجه شده است. خدمات بخش صنعت مهمترین منبع رشد اقتصادی هند محسوب میشود و حدود دو سوم تولید این کشور و همچنین کمتر از یکسوم نیروی کار را به خود اختصاص داده است اما این کشور همچنان با مشکلاتی از قبیل فساد، فقر، تبعیض نژادی علیه زنان و دختران دست و پنجه نرم میکند.
تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۵: ۴/۷ درصد
تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۶: ۸/۷ درصد
تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۷: ۸ درصد
نرخ متوسط رشد اقتصادی سالانه طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷: ۵۷/۷ درصد
اندونزی
اندونزی که بزرگترین جمعیت را در شرق آسیا دارد انتظار میرود از بهبود نرخ کالا در سال جدید میلادی منتفع شود.
یونایتد اورسیز بانک در مورد چشمانداز اقتصاد اندونزی در سال ۲۰۱۷ گزارش داد: خروج سرمایهها ازاندونزی با توجه به چشمانداز افزایش نرخ اوراق قرضه در آمریکا، در سالجاری میلادی یک نگرانی جدی در مورد این کشور خواهد بود و این اقدام بانک مرکزی اندونزی را وادار به اتخاذ سیاستهای سختگیرانهتر در این زمینه میکند. این بانک یک شرکت خدمات مالی و بانکداری سنگاپوری است که در زمینه ارائه خدمات بانکداری خرد، بانکداری سرمایهگذاری و مدیریت سرمایهگذاری فعالیت میکند.
یونایتد اورسیز بانک در سال ۱۹۳۵ راهاندازی شد و در حال حاضر دارای شبکهای از ۵۶۸ شعبه در ۱۹ کشور آسیا- اقیانوسیه، اروپایغربی و آمریکایشمالی است. شعبه مرکزی این بانک در سنگاپور قرار دارد و سهام آن در بازار بورس سنگاپور معامله میشود. این بانک پیشبینی کرد که با توجه به اینکه آمریکا به دنبال راههای سریعتر برای عادیسازی نرخ کالاهاست و اقدام دراین زمینه در منطقه اروپا مطمئن نیست، بنابراین بانک مرکزی اندونزی فرصت محدودی برای کاهش بیشتر نرخ بهره خواهد داشت.
چشمانداز کوتاهمدت این کشور مطلوب باقی میماند. رشد اقتصادیاندونزی در سال ۲۰۱۶۵ درصد پیشبینی شده که به حدود ۱/۵ درصد در سال۲۰۱۷ میرسد. انتظار میرود تورم ۲/۳ درصدی سال ۲۰۱۶اندونزی به ۵/ ۴ درصد در سال ۲۰۱۷ افزایش یابد.
ایتالیا
رشد اقتصادی ایتالیا، سومین قدرت برتر اقتصادی حوزه پولی یورو در سه ماهه آخر سال ۲۰۱۶ در مقایسه با سه ماهه پیش از آن به رقم ۲/۰ درصد رسیده است. میانگین رشد تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۱۶ نیز ۱ درصد گزارش شده است. این بالاترین میزان رشد از سال ۲۰۱۰ میلادی است.
افزایش تقاضای داخلی از جمله شاخصهای مهم بالارفتن رشد اقتصادی ایتالیا معرفی شده است. اقتصاد ایتالیا پس از سالها گرفتاری به رکود سرانجام در سال ۲۰۱۴ به رشدی معادل ۱/۰ درصد رسید. رشد اقتصادی این کشور در سال ۲۰۱۵ به خود شتاب گرفت و به رقم ۸/۰ درصد رسید.
ژاپن
از نظر اقتصادی ژاپنیها سال ۲۰۱۶ چندان موفق نبودند. رشد اقتصادی ژاپن در بیشتر ماههای سال ۲۰۱۶ هم پایین بود اما در ۹ ماه از این سال از حد انتظار قدری بهتر بود. از سوی دیگر تضعیف توافق ترنس- پاسیفیک یکی دیگر از ضرباتی بود که اقتصاد ژاپن دریافت کرد و باعث شد ظرفیت کمتری برای رویارویی با چین داشته باشد. با این حال ژاپن همچنان سومین اقتصاد بزرگ جهان است و توان مالی خود را بهخوبی برای بسیج کردن کشورهایی مانند میانمار و سریلانکا برضد چین به کار میگیرد. ژاپن در سال ۲۰۱۶ درصدد نشان دادن قدرت خود نهتنها بهعنوان یک موازنهگر علیه پکن بلکه در مقام یک ابرقدرت بود.
مکزیک
اخراج مهاجران، لغو پیمانهای تجاری نفت و ساخت دیوار در مرز دو کشور مکزیک و ایالات متحده سه ضلع مثلث بحران را برای دولت مکزیک تشکیل دادهاند؛ مثلثی که تیزی هر یک از اضلاعش بخشی از اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داده است. موضوع روابط شکراب و ضعیف بین مکزیک و ایالات متحده موضوعی تازه نیست.
در طول چند دهه گذشته، مقامات دو کشور بارها بر سر مواضعی مثل قاچاق کالا، مواد مخدر و انواع جرائم سیاه با یکدیگر بحث کردهاند اما به قدرت رسیدن ترامپ نگرانیهایی بزرگ برای اقتصاد مکزیک رقم زد؛ نگرانیهایی که بخش عمده آن به وضعیت تجارت این کشور مرتبط میشود.
نگاهی به آمار و ارقام منتشر شده توسط صندوق بینالمللی پول در پایان سال ۲۰۱۶، وضعیت اقتصاد مکزیک را روشنتر میکند. براساس اطلاعاتی که در وبسایت این صندوق منتشر شده، مکزیک در طول سال ۲۰۱۶ روند رشد قابل توجهی را طی نکرده و حتی در سه ماهه چهارم سال گذشته روندی انقباضی و معکوس را پشتسر گذاشته است.
کاهش شدید ارزش پزوی مکزیک در برابر دلار آمریکا تحول منفی دیگری است که اقتصاد مکزیک را در طول سال ۲۰۱۶ تحت فشار قرار داده بود. از سوی دیگر روند مداوم کاهش تولید ناخالص داخلی و در نتیجه افزایش بدهیهای دولت مکزیک در طول سال ۲۰۱۶ ادامه پیدا کرد و وارد دهمین سال متوالی (از ۲۰۰۷ تا پایان ۲۰۱۶) شد.
اگرچه بخشی از این فشارهای مالی ناشی از کاهش درآمدهای نفتی مکزیک و در نتیجه سقوط ارزش جهانی نفت و صادرات نفتی است اما مدیریت ضعیف صادراتی و بیثباتی در تصمیمگیریهای مدیریتی از دیگر موارد مهمی هستند که بر پیکر اقتصاد این کشور ضرباتی سنگین وارد میکنند.
روسیه
روسیه رتبه ۱۲ جهان را در تولید ناخالص ملی دارد و از لحاظ قدرت خرید دارای رتبه ششم در جهان است. این کشور بیشترین ذخایر گازی جهان را دارد و بزرگترین صادرکننده گاز نیز هست. مساحت کشور روسیه معادل مساحت سیاره پلوتو است و یکهفتم کل مساحت کره زمین را تشکیل میدهد و با مساحتی معادل ۱۷ میلیون کیلومتر مربع وسیعترین کشور جهان محسوب میشود.
این پنج واقعیت فقط قله کوه یخ بود چراکه روسیه یکچهارم ذخایر گازی جهان را در زیر خاک خود جای داده است و ذخایر گازیاش که بزرگ ذخایر گازی جهان است، یک تریلیون و ۷۰۰ میلیارد فوت مکعب است. بخش کشاورزی نیز یکی دیگر از ستونهای اقتصاد روسیه است؛ به نحوی که صادرات زراعی این کشور در سال ۲۰۱۶ از صادرات تسلیحاتیاش بیشتر بوده است.
صنعت اسلحهسازی ۲۰ درصد از فرصتهای شغلی صنایع مختلف روسیه را تشکیل میدهد و صنعت هواپیماسازی نیز بیش از ۳۵۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کرده است. صنعت هوا- فضای روسیه هم چرخ بیش از ۱۰۰ شرکت را میچرخاند و برای ۲۵۰ هزار نفر اشتغال ایجاد کرده است.
روسیه ششمین ذخایر بزرگ طلای جهان را دارد؛ ذخایر طلای این کشور در سال ۲۰۱۶ به یک هزار و ۵۰۰ تن رسید ولی روسیه فقط به ذخیره کردن طلا بسنده نمیکند، بلکه از بزرگترین تولیدکنندگان این فلز ارزشمند و فلزات دیگر نیز است، همچنان که بزرگترین تولیدکننده الماس در جهان هم هست؛ حجم تولید الماس در روسیه معادل ۲۵ درصد حجم تولید جهانی است.
با وجود این، اقتصاد روسیه در چند سال گذشته به علت کاهش قیمت نفت و تحریمهای اتحادیه اروپا دچار کندی رشد شده است. کندی رشد اقتصادی روسیه دولت را بر آن داشته است که تدابیری همچون کاستن هزینهها را در پیش بگیرد. در نتیجه این سیاستها، بانک جهانی بهبود وضعیت اقتصادی این کشور را در سال ۲۰۱۷ و بازیابی رشد اقتصادی را در سه سال آینده پیشبینی کرده است.
عربستان سعودی
کاهش شدید رشد اقتصادی عربستان بسیار چشمگیر است چراکه در حالی که سعودیها در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ به ترتیب رشد اقتصادی ۶/۳ و ۵/۳ درصدی را تجربه کرده بودند بانک جهانی رشد اقتصادی این کشور در سال ۲۰۱۶ را تنها یک درصد پیشبینی کرد که به کمتر از یکسوم سال قبل از آن کاهش یافته است.
گزارش بانک جهانی همچنین رشد اقتصادی این کشور در سالهای ۲۰۱۷، ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ را به ترتیب معادل ۶/۱، ۵/۲ و ۶/۲ درصد ارزیابی کرده است.
کسری بودجه عربستان در سه ماهه نخست سالجاری میلادی ۲۶ میلیارد ریال سعودی معادل شش میلیارد و ۷۹۷ میلیون دلار بوده است. پیشتر کسری بودجه ۵۴ میلیارد ریالی در سه ماه نخست سالجاری پیشبینی میشد. عربستان سعودی در سال ۲۰۱۵ شاهد بالاترین میزان کسری بودجه خود به میزان ۳۶۷ میلیارد ریال بوده است. موسسه اقتصادی ارنست ویونگ که ارزیابی دورهای را در زمینه شرایط اقتصادی کشورهای عربی حوزه خلیجفارس ارائه میکند، اعلام کرد: اعضای شورای همکاری خلیج فارس دستیابی به درآمد سالانه ۲۵ میلیارد دلار را با اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در برنامه خود هدفگذاری کردهاند تا از این طریق بخشی از کمبود منابع مالی و کسری بودجه آنها جبران شود.
پیشتر وزارت دارایی عربستان سعودی به دلیل مشکلات مالی از تشکیل کمیته بحران مدیریت کاهش هزینهها در این کشور و به حداقل رساندن هزینههای اجرای پروژههای دولتی خبر داده بود. وزیر دارایی عربستان اعلام کرد این کمیته در جدیدترین تصمیمگیریهای خود پروژههایی به ارزش چهار میلیارد و ۵۳۰ میلیون دلار را متوقف کرده است و از نهادهای دولتی خواسته طرحهای نیمهتمام را مورد ارزیابی مجدد قرار داده و در این مورد تصمیمگیری کنند.
آفریقای جنوبی
بیثباتیهای سیاسی در آفریقای جنوبی، اثر منفی شدیدی بر اقتصاد این کشور گذاشته است. این در حالی است که آفریقای جنوبی صنعتیترین اقتصاد قاره آفریقاست. اما اوضاع اقتصادی و مالی این کشور آنچنان وخیم شده است که موسسات اعتبارسنجی مالی رتبه اعتبار مالی این کشور را تا سطح بسیار مخاطرهآمیز پایین آوردهاند.
طبق اعلام مرکز آمار و پژوهشهای اقتصادی آفریقایجنوبی، میزان تولید ناخالص داخلی این کشور در فاصله ماههای ژانویه تا مارس (سه ماه نخست سال ۲۰۱۷) ۷/۰ درصد کاهش یافته است.
مرکز آمار و پژوهشهای اقتصادی آفریقای جنوبی خاطرنشان کرد، این دومین سه ماهه متوالی است که تولید ناخالص داخلی این کشور که صنعتیترین اقتصاد در میان کشورهای قاره آفریقا به حساب میآید، کاهش مییابد.
تولید ناخالص داخلی آفریقای جنوبی در فاصله ماههای اکتبر تا دسامبر (سه ماه چهارم ) سال ۲۰۱۶ نیز ۳/۰ درصد کاهش یافته بود. اقتصاد آفریقای جنوبی از سال ۲۰۰۹ تاکنون برای نخستینبار دچار رکود میشود. اقتصاد آفریقای جنوبی در اوج بحران مالی بین المللی در سالهای ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ ، یک بار دیگر دچار رکود اقتصادی شده بود.
کرهجنوبی
اقتصاد کرهجنوبی در ۴۰سال گذشته رشد خیرهکنندهای را تجربه کرده و با برنامهریزیهای گسترده موفق شده است با افزایش پیوستگی خود با اقتصاد جهانی خود را به عنوان یک اقتصاد شکوفا، توسعهیافته و صنعتی در آسیا و جهان معرفی کند. در سالهای نخست دهه ۶۰ میلادی میزان تولید ناخالص داخلی کرهجنوبی با فقیرترین کشورهای جهان در آفریقا و آسیا برابر بود اما با گسترش فعالیتهای اقتصادی این کشور، اقتصاد سئول در سال ۲۰۰۴ میلادی به باشگاه اقتصادهای تریلیون دلاری جهان پیوست؛ موضوعی که سبب ورود رسمی کرهجنوبی به میان کشورهای توسعهیافته جهان شد.
کرهجنوبی، فضای مالی قابلقبولی برای مدیریت چالشهای پیش روی رشد نظیر پیرشدن جامعه و بدهی خانوار بالا دارد. این صندوق اعلام کرد: هزینههای اجتماعی میتواند فقر را کاهش داده و به مصرف کمک کند. کرهجنوبی باید دخالت در بازار ارز را محدود کند. با این شرایط، اقتصاد کرهجنوبی در ۲۰۱۶ رشدی ۷/۲ درصدی داشت و در سال ۲۰۱۷ معادل سه درصد رشد را تجربه میکند. دولت و بانک مرکزی کرهجنوبی در ماههای پایانی ۲۰۱۶ با هزینه اضافی ۱۱ هزار میلیارد وونی (۱۰ میلیارد دلاری) اقداماتی را برای افزایش رشد انجام دادند. همچنین بانک مرکزی با کاهش نرخ بهره در ماه ژوئن بازارها را شگفتزده کرد. پیشبینی صندوق بینالمللی پول برای رشد اقتصادی مشابه بانک مرکزی بوده که نرخ بهره اصلی را در حد پایین ۲۵/۱ درصدی نگاه داشته است.
در این بیانیه آمده است، افزایش هزینههای اجتماعی در میانمدت میتواند به کاهش فقر و نابرابری کمک کرده و با تقویت مصرف و افزایش بهرهوری منجر به تعادل مجدد اقتصاد شود.
ترکیه
اقتصاد ترکیه با تکیه بر بهبود محیط کسبوکار، اصلاح نرخ بهره و قیمتگذاری واقعی پول ملی توانست به یکی از اقتصادهای نوظهور تبدیل شود اما اردوغان با جاهطلبیهای سیاسی در سالهای اخیر همه این موفقیتها را بر باد داده است.
ناامنی پس از کودتا بهدلیل تسویهحسابهای سیاسی، اصرار بر تثبیت نرخ بهره و حفظ مصنوعی ارزش لیر از طریق تزریق پول به بازار موجب شده است پول ملی ترکیه بدترین روزهای خود را سپری کند؛ بهگونهایکه با وجود همه ترفندها در سه ماه اول سال ۲۰۱۷ لیر حدود یکپنجم ارزش خود را در مقابل دلار از دست داده است.
سال میلادی جدید چندان برای پول ملی ترکیه خوشایند نبود. از اولین روزهای سال ۲۰۱۷، لیر ترکیه شروع به کاهش ارزش شدید در مقابل ارزهای خارجی کرد؛ کاهش ارزشی که حتی اقدامات بانک مرکزی این کشور عامل بازدارندهای برای آن نبود. شش ماه قبل که پول ملی ترکیه در نرخ باثبات سه لیر برای یک دلار معامله میشد، پیشبینیهای اقتصادی حاکی از آن بود که این نرخ در سال ۲۰۱۷ به ۸۵/ ۳ میرسد؛ نرخی که بر اساس همان پیشبینیها تا سال ۲۰۱۸ نیز در همین سطح باقی میماند.
انگلیس
در گزارش سه ماهه دوم سال ۲۰۱۷ بانک مرکزی انگلیس اشاره شده که نرخ تورم به جای ۴/۲ درصد، ۷/۲ درصد در سالجاری پیشبینی میشود که این مساله ناشی از کاهش ارزش پوند از اواخر سال ۲۰۱۵ و تاثیر منفی بر قیمت مصرفکننده بوده است.
سطح درآمد در انگلیس به شرط اینکه رابطه این کشور با اتحادیه اروپا پس از برگزیت هموار باشد، طی سالهای آینده روند افزایشی خواهد داشت. با این حال کارشناسان اقتصادی معتقدند افزایش نرخ تورم تاثیر افزایش سطح درآمد را خنثی میکند. گزارش بانک مرکزی و هشدار نسبت به افزایش نرخ تورم در انگلیس در حالی منتشر شد که رایدهندگان انگلیسی قرار است کمتر از یک ماه دیگر به پای صندوقهای رای بروند. گزارش یادشده همچنین زنگ خطری برای سرمایهگذاران خارجی در بازار انگلیس به شمار میرود که احتمال دارد طی سه سال آینده هزینه استقراض افزایش یابد.
آمریکا
آمارهای رسمی نشان میدهند رشد اقتصادی آمریکا در سه ماهه گذشته به شدت کند شده است. رشد اقتصادی آمریکا در سه ماهه اول سال ۲۰۱۷ معادل ۷/۰ درصد تولید ناخالص داخلی آمریکا بوده که پایینترین میزان رشد از سه ماهه اول سال ۲۰۱۴ تاکنون است. رشد اقتصادی آمریکا در سه ماهه آخر سال میلادی قبلی ۱/۲ درصد بود و کارشناسان انتظار داشتند در سه ماه اول امسال در حد یک درصد باشد.
یکی از وعدههای انتخاباتی دونالد ترامپ رییسجمهور آمریکا این بود که رشد اقتصادی آمریکا را به چهار درصد برساند. در واکنش به کند شدن رشد اقتصادی، استیون منوچین وزیر دارایی آمریکا پیشنویس برنامه مالیاتی دولت آقای ترامپ را ارائه و کاهش مالیات شرکتهای بزرگ را در دستور کار قرار داد. طبق این طرح مالیات شرکتهای تجاری بزرگ از ۳۵ به ۱۵ درصد کاهش خواهد یافت. علاوه بر این مشوقهایی برای برگرداندن سرمایه شرکتهای تجاری از خارج آمریکا و کاهش مالیات افراد حقیقی هم در نظر گرفته شده اما این پیشنویس فاقد جزییات کافی است. دولت ترامپ البته ممکن است نگران کاهش رشد اقتصادی در سه ماهه اول نباشد چون در سالهای اخیر رویه این بوده که در سه ماهه اول شاخصها پایین هستند اما در ادامه سال افزایش پیدا میکنند.
به گفته مدیر یک شرکت سرمایهگذاری هنوز تحرک اقتصادی که از دونالد ترامپ انتظار میرفت رخ نداده و شاید تا پایان سال میلادی جاری یا سال آینده آثار آن ظاهر نشود. کارشناسان معتقدند پایین بودن رشد اقتصادی در سه ماهه اول به دلیل ثابت ماندن مصرف بوده است.
G20 در سال ۱۹۹۹ در شرایطی شکل گرفت که تعدادی از کشورها که عنوان اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه را یدک میکشیدند به دنبال بحران مالی آسیا در آستانه هزاره سوم، همراه با هشت کشور پرقدرت و صنعتی، بر آن شدند تا با گردهماییهای سالانه به بحث و گفتوگو درباره مهار بحران مالی بپردازند.در هنگامه بحران مالی ۲۰۰۸، شرایط جهانی به سمت و سویی رفت که نشست G20 بیش از پیش در معرض دید و داوری جهانی قرار گرفت.در طول ۱۸ سالی که از تاسیس G20 میگذرد به ویژه پس از روی کار آمدن ترامپ از یکسو و اوجگیری بحران خاورمیانه از طرف دیگر و به تبع قدرتنمایی مرد اول کرملین نشست G20 پیش از آنکه فرصت چارهسازی اقتصاد جهانی باشد به مکانی برای صفبندی جدی قدرت در صحنه ژئوپلتیک جهان بدل میشود.
در نشست امسال هامبورگ با توجه به جمیع جهات و بهطور خاص صعود مرکل به رهبر اول اروپا و با توجه به گسستگیهای نشست چند هفته پیش G7 که ترامپ با صدای بلند ساز جدایی کوک کرده بود به نظر میرسد آغازی برای سرازیری G20 باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد