آخر سالِ نحس مطبوعات ایران

«جهان‌صنعت»- انتشار اخبار «حذف معافیت مالیاتی رسانه‌ها» در روزهای گذشته واکنش‌های زیادی را در جامعه خبری ایران باعث شده است.
دولت سیزدهم که به دنبال عبور از اقتصاد نفتی است، قرار شده درآمدهای مالیاتی خود را چندبرابر کند. یکی از تبعات تصمیم آنها متوجه اهالی رسانه است. آنگونه که اعلام شده معافیت مالیاتی رسانه‌ها در سال ۱۴۰۲ حذف خواهد شد. حالا اهل فرهنگ و رسانه نگرانی خود را از بابت اینکه سال آینده وزن سنگین مالیات نیز بر دوش آنها خواهد بود و این امر به تعدیل نیرو، کاهش درآمد و تعطیلی زنجیره‌ای مطبوعات منجر می‌شود، ابراز کرده‌اند؛ موضوعی که نمایندگان مجلس روز یکشنبه ۷ اسفند با تصویب جزء ۳ بند«ث» تبصره ۶ لایحه بودجه، برای معافیت مالیاتی موسسات مطبوعاتی سقف تعیین کردند. در تبصره۱۲ لایحه بودجه۱۴۰۲ نیز این سقف ۸۴ میلیون تومان تعیین شده که در عمل به معنای حذف معافیت مالیاتی رسانه‌ها بود. اما این طرح پس از بررسی لغو معافیت مالیاتی مطبوعات در صحن، این بند برای اصلاح به کمیسیون تلفیق بازگشت.
این مصوبه می‌گوید: به‌منظور ایجاد شفافیت و اصلاح سیاستگذاری در معافیت‌های مالیاتی، معافیت مالیاتی درآمد سالانه مشمول اشخاص موضوع بند «ل» ماده (۱۳۹) قانون مالیات‌های مستقیم حداکثر معادل ۴ برابر سقف مالیاتی ماده (۸۴) قانون مذکور است و مازاد بر آن حسب مورد به نرخ قانون مالیات‌های مستقیم، مشمول مالیات است.واکنش‌ها به مرور به فضای مجازی و توئیتر هم رسید و مازیار هوشمند مدیرعامل خانه مطبوعات و رسانه‌های کشور با ابراز نگرانی در این باره در توئیتر خود نوشت: «سازمان امور مالیاتی کشور با انتشار پیش‌نویس لایحه اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی، از حذف معافیت فعالیت‌های مطبوعاتی خبر داد؛ لایحه‌ای که در صورت تصویب می‌تواند فعالیت رو به کاهش و تعطیلی رسانه‌ها را از اکنون رقم بزند.»این درحالی است که با وجود این بخشنامه، متاسفانه ادارات مالیاتی نسبت به نشریات سختگیری می‌کنند و معافیت مالیاتی، آنان را مانند سایر مشاغل و بنگاه‌های اقتصادی منوط به ارائه اظهارنامه دقیق همراه با لیست درآمد و هزینه‌ها و پلمب دفاتر کرده‌اند.
دخل و خرج مطبوعات، هیچ همخوانی‌ای با هم ندارند. هزینه چاپ و انتشار نشریات و روزنامه‌ها از درآمد آنها بیشتر است. تنها درآمد مطبوعات از آگهی‌هاست که بخش اعظم آن هم لاوصول است یا به موقع محقق نمی‌شود، از این رو صاحبان نشریات هم نمی‌دانند که درآمدشان دقیقا چقدر است.
با این وجود شهریار شمس‌مستوفی دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران هم واکنش نشان داده و معتقد است که هنوز جزئیات این پیش‌نویس مشخص نیست و باید دید این جزئیات شامل چه مواردی خواهد بود تا بتوان درباره‌اش نظر داد. وی می‌گوید: «آنچه مشخص است اینکه پیش از این هم معافیت خاصی برای مطبوعات اعمال نمی‌شد. تنها معافیت به حوزه آگهی‌ها برمی‌گشت که آن هم اصلا به درستی عملی نبود. در زمان ریاست آقای انتظامی نامه‌ای توسط مدیران مسوول نوشته و درخواست شد مالیات بر ارزش‌افزوده آگهی‌ها برداشته شود و این اتفاق افتاد، اما همواره در عملیاتی شدن آن موانعی وجود داشت.» به گفته او با توجه به شرایط اقتصادی کشور و کم‌شدن منابع نفتی، سازمان امور مالیاتی وارد عمل شده و کار هم بالطبع از بنگاه‌هایی آغاز می‌شود که معافیت داشته‌اند: «قانونا هر سازمان و نهاد اقتصادی با توجه به سود و درآمدش باید مالیات پرداخت کند. اما درحال حاضر ماجرا اینجاست که بدنه مطبوعات از معافیت‌های مالیاتی تاکنون هیچ سودی نبرده‌اند. همه آنها بر فیش‌های حقوقی اندک‌شان مالیات پرداخت کرده‌اند و مشخص نیست سود این معافیت‌ها تاکنون در جیب چه کسی رفته است؟»
دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران می‌گوید تلاش‌هایی برای حذف مالیات از بدنه مطبوعات انجام شده، اما کار با سازمان امور مالیاتی همواره پیچیدگی‌هایی دارد که سختی کار را بالا می‌برد: «ماجرا این است که اعمال مالیات باعث می‌شود یک‌سری از اصناف با مشکلاتی مواجه شوند، اما چنانچه روند این مورد منطقی باشد، ضربه‌ها هم کمتر خواهد شد. باید شفافیت در کار بالا رود و این می‌تواند کمک‌کننده باشد.»
مستوفی معتقد است مساله معافیت‌های مالیاتی، پیچیده است که باید با وجود این پیچیدگی‌ها بررسی شود و نه صرفا به عنوان خبری عادی به آن نگاه کرد: «توجه به جزئیات و بررسی دقیق موارد ذکرشده می‌تواند راهگشا باشد و در عین حال تلاش برای حذف معافیت از بدنه مطبوعات که آنها هم درگیری‌ها و سختی‌های بسیاری دارند.»پیگیری رسانه‌ها از نمایندگان مجلس درباره این طرح هم موارد عجیبی را باعث شده است.
ولی اسماعیلی نایب‌رییس کمیسیون اجتماعی مجلس با تاکید بر لزوم حمایت از مطبوعات و رسانه‌ها در شرایط کنونی کشور، گفته: وضعیت فعلی دنیا و پیشرفت‌هایی که در وضعیت سایبری داریم، می‌طلبد که از رسانه‌ها حمایت کنیم. اگر ما از رسانه‌ها حمایت نکنیم اتفاق خوبی نمی‌افتد. باید با حمایت از رسانه‌ها و مطبوعات در کشور، مرجعیتی را که رسانه‌های خارج از کشور پیدا کردند، به رسانه‌های داخلی برگردانیم و این امر نیازمند حمایت از این حوزه است. او ادامه داد: من مخالف لغو معافیت مالیاتی مطبوعات و رسانه‌ها هستم. با توجه به اهمیتی که مطبوعات در شرایط کنونی دارند باید از مطبوعات حمایت کنیم. به تعبیر رهبر انقلاب رسانه‌ها افسران جنگ نرم هستند. بنابراین باید از مطبوعات و رسانه‌ها حمایت کنیم. در این راستا یک بحث معافیت مالیاتی رسانه‌ها و مطبوعات است. علاوه بر این باید در مصوبات دیگری کمک حال رسانه‌ها و مطبوعات باشیم.
جلال محمودزاده عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نیز با تاکید بر لزوم معافیت مالیاتی مطبوعات گفت: بخش‌های زیادی را از پرداخت مالیات معاف می‌کنیم، اما معافیت مالیاتی رسانه‌ها را لغو می‌کنیم که این امر به دلیل بی‌توجهی به رسانه است. با لغو معافیت مالیاتی رسانه‌ها، هزینه این بخش را زیاد می‌کنیم و با افزایش هزینه‌ها تعدادی از رسانه‌هایی که توان مالی ندارند و به مجموعه‌های دیگری وابسته نیستند بلکه مستقل هستند، کارشان به تعطیلی کشیده می‌شود.
رسانه‌هایی که وابسته به نهاد یا گروه خاصی هستند و از منابع مالی دیگری ارتزاق می‌کنند در صحنه باقی می‌مانند، اما رسانه‌های مستقل کم‌کم از گردونه خارج می‌شوند که این امر برخلاف عدالت و اطلاع‌رسانی شفاف است. بنابراین در نهایت به ضرر جامعه است. به نظر بنده با لغو معافیت مطبوعات مشکلات زیادی در بحث اطلاع‌رسانی واقعی در کشور ایجاد می‌شود.
این نماینده مجلس ابراز امیدواری کرد که لغو معافیت مالیاتی در کمیسیون تلفیق اصلاح شود. همچنین علیرضا پاک‌فطرت عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به شرایط اقتصادی کنونی، گفت: اگر رونق اقتصادی باشد، مالیات شامل رسانه‌ها هم می‌شود. خدا کند شاهد رونق اقتصادی باشیم تا رسانه‌ها درآمد خوبی داشته باشند و آن وقت بتوانند مالیات پرداخت کنند. او ادامه داد: در حال حاضر مطبوعات در ضرر هستند، چون کاغذ و چاپ گران است. بنابراین مطبوعات چیزی ندارند که بخواهند مالیات بدهند.