آرامش در بازار موبایل

مجتبی عبدی- در حالی که بعد از گذشت دو ماه از اجرای رجیستری آرامش به بازار موبایل بازگشته و هیجان و حباب قیمتی فروکش کرده است، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مدل‌های جدید گوشی موبایل که از جمعه هشتم دی‌ماه مشمول رجیستری می‌شوند را اعلام کرد.
فاز نخست طرح ثبت و شناسه‌دار کردن گوشی‌های موبایل با هدف ساماندهی این بازار، از روز ٢٨ مهرماه سال‌جاری و با پایش آخرین شناسه‌های ترکیبی از گوشی و سیم‌کارت در شبکه اپراتورهای موبایل شروع شد. بر این اساس قرار شد پس از مانیتورینگ شبکه برای شناسایی شناسه ترکیبی سیم‌کارت و گوشی‌هایی که در شبکه فعال است، از دوم آبان‌ماه بررسی و تشخیص اصالت چند مدل گوشی در دستور کار قرار گیرد‌ به این معنی که از دوم آبان قرار بود مدل‌هایی از چند برند گوشی که به صورت قاچاق وارد کشور شده‌اند، ممنوع اعلام شود و در صورت عدم ثبت در سامانه گمرک، امکان استفاده از آن در شبکه مخابراتی کشور وجود نداشته باشد.
از تاریخ ۱۴ آذرماه مرحله دوم رجیستری اجرا شد و تمام‌ گوشی‌ها و تبلت‌های «اپل» مشمول طرح شده بودند. هم‌اکنون با گذشت سه هفته از اجرای مرحله دوم، سه برند دیگر مشمول طرح شدند و قرار است از روز جمعه هشتم دی‌ماه گوشی‌های «گوگل»، «بلک‌بری» و «موتورولا» زیر ذره‌بین رجیستری بروند.
۳ برند جدید مشمول رجیستری
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی طی اطلاعیه‌ای مدل‌های جدید گوشی موبایل که از جمعه هشتم دی‌ماه مشمول رجیستری می‌شوند را اعلام کرد.
در این اطلاعیه‌ آمده است: نظر به اجرای موفقیت‌آمیز مراحل اولیه طرح رجیستری و در راستای اهداف پیشگیری از قاچاق گوشی تلفن همراه، تحقق حقوق مصرف‌کنندگان، واردکنندگان قانونی و فروشندگان مجاز و براساس تصمیمات متخذه در یازدهمین جلسه کمیته راهبری طرح رجیستری، در ادامه مرحله دوم طرح و از ساعت ۲۴ روز جمعه ‌هشتم دی‌ماه تمام‌ مدل‌های گوشی تلفن همراه «گوگل»، «بلک‌بری» و «موتورولا» مشمول طرح می‌شوند.
سایر مدل‌ها نیز متعاقبا در هفته‌های آینده پس از اعلام رسمی تحت پوشش طرح قرار می‌گیرند. پیش از این و از تاریخ ۱۴ آذرماه تمام گوشی‌ها و تبلت‌های «اپل» مشمول طرح شده بودند.
تاثیرات رجیستری در ابتدا
در ابتدای این طرح‌، شماری از مشتریان نسبت به تبعات خرید گوشی قاچاق احساس نگرانی کرده و در مورد نتایج اجرای طرح و مشکلاتی که ممکن است با آن مواجه شوند، ابهام داشتند. این در حالی بود که فروشندگان موبایل در مقابل این پرسش‌ها واکنش‌های متفاوتی داشته و بخشی از آنها، اجرای طرح را جدی نگرفته و معتقد بودند مثل سال‌های گذشته طرح با شکست مواجه خواهد شد و جای نگرانی نیست.
از سوی دیگر برخی از فعالان بازار، اجرای طرح رجیستری را قطعی دانسته و مشتریان را به خرید و فعال‌سازی هرچه سریع‌تر گوشی‌ها تشویق می‌کردند. در این میان تعدادی از نمایندگی‌ها و فروشندگان نیز که مدعی بودند اجناس آنها به صورت قاچاق‌ وارد کشور نشده، از اجرای طرح رجیستری‌ نگران نبودند.
بعضی از فروشندگان اقدام به باز کردن بسته‌بندی گوشی‌های قاچاق و فعال کردن آنها از طریق قرار دادن سیم‌کارت کردند. این گوشی‌ها از حالت آکبند خارج شده‌اند بنابراین مردم باید پیش از خرید، از پلمب بودن آنها اطمینان حاصل کنند.
برخی سودجویان نیز از ناآگاهی مردم سوءاستفاده می‌کردند و بابت رجیستر کردن گوشی‌ها در لحظه فروش از مشتری خود وجهی را طلب می‌کردند. در این صورت بود که مسوولان خبر دادند رجیستری موبایل هیچ هزینه‌ای برای مصرف‌کنندگان ندارد و اخذ هزینه رجیستری جرم است.
از طرفی اجرای رجیستری و لزوم دریافت حق گمرکی از گوشی‌هایی که قرار بود از آن پس به صورت قانونی از مبادی گمرکی وارد شود که پیش از آن قاچاق می‌شدند و حق گمرکی نمی‌دادند، باعث افزایش قیمت هیجانی در بازار موبایل شد و برخی مدل‌ها در این بازار بین ۷۰ هزار تا ۴۵۰ هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کردند.
این در حالی است که هم‌اکنون با بالا رفتن اطلاعات مردم از این طرح و دانستن اینکه طرح رجیستری تنها مربوط به فروشندگان موبایل و وارد‌کنندگان است، هیجان‌ها و نگرانی‌های ناشی از اجرای طرح فروکش کرده و بازار موبایل به آرامش سابق برگشته است.
بازارهای تلفن همراه در تهران بعد از اجرای مرحله دوم طرح ثبت گوشی همراه (مرحله عملیاتی رجیستری) همچنان عرصه خرید و فروش گوشی‌های دارای خدمات پس از فروش در کنار گوشی‌های بدون این مزیت است و دستفروشان نیز به کار خود مشغولند.
در حال حاضر واکنش بازار بعد از اجرای طرح عادی است و مردم طبق روال گذشته برای خرید یا اطلاع از آخرین قیمت‌ها و گوشی‌های تازه عرضه شده به بازار در این مراکز حضور دارند.
افزایش قابل توجه شمار گوشی‌های اپل
در بازار موبایل ایران، پاساژ علاءالدین و پاساژ موبایل نخستین نکته‌ای که به چشم می‌خورد، افزایش نسبی گوشی‌های ساخت اپل است.
بسیاری از عرضه‌کنندگان روی این گوشی‌ها برچسب‌هایی زده‌اند که ضمن اعلام مشخصات گوشی درباره برخورداری از خدمات پس از فروش به خریدار اطلاعاتی می‌دهد؛ امری که پیش از این کمتر دیده می‌شد.
یکی از فروشنده‌ها در پاساژ علاءالدین می‌گوید: همه عرضه‌کنندگان آنچه را داشته‌اند عرضه کرده‌اند و همه گوشی‌ها نیز رجیستر شده است تا مردم فکر نکنند بازار با کمبود روبه‌رو می‌شود.
راهنمای تشخیص اصالت گوشی در فروشگاه‌ها
در بیشتر فروشگاه‌ها دستورالعملی نصب است که خریدار می‌تواند با رعایت مراحل آن تشخیص دهد گوشی قانونی است یا نه.
برخی نشان‌های تجاری عرضه‌کننده گوشی تلفن همراه نیز با نصب نوشته‌هایی، خریداران را به خرید کالای اصلی دارای خدمات پس از فروش تشویق کرده‌اند.
رجیستری برای فروشندگان بهتر شد
یکی از عرضه‌کنندگان رسمی اپل نیز گفت: اجرای این طرح برای ما که نمایندگی رسمی داریم بهتر شده است‌ زیرا مردم با خیالی آسوده‌تر برای خرید مراجعه می‌کنند.
حسین دارابی که انواع گوشی‌های تلفن همراه را در فروشگاه خود عرضه می‌کند، گفت: اجرای این مرحله از طرح رجیستری باعث گران‌تر شدن گوشی‌های اپل فاقد خدمات پس از فروش شده است.
وی افزود: گوشی‌های اپل بدون خدمات پس از فروش تا ۲۰۰ هزار تومان (۲میلیون ریال) افزایش قیمت داشتند.
دستفروشان همچنان در حال فعالیت
همیشه افرادی را کنار بازارهای مهم عرضه تلفن همراه مشغول خرید و فروش گوشی تلفن همراه می‌دیدیم.
امروز آنان نیز به کار خود مشغول بودند.
انگار طرح رجیستری برای آنها مفهومی ندارد و بی‌محابا در حال خرید یا فروش انواع و اقسام گوشی‌ها روزگار می‌گذرانند.
مردم چه می‌گویند‌
یکی از خریداران به خبرنگار ما گفت: طرح رجیستری اگر مانع ورود گوشی‌های قاچاق شود طرح خوبی است و باید اجرایی شود.
وی درباره انتظارات مصرف‌کنندگان گفت: طرح رجیستری فروشنده‌های بازار موبایل را ملزم به ارائه گارانتی و خدمات پس از فروش می‌کند بنابراین برای ما خریداران که پیش از این گارانتی معتبری از موبایل دریافت نمی‌کردیم و تا پیش از این گارانتی و خدمات پس از فروش برای این کالایی که استهلاک بالایی دارد بی‌معنا بود ولی در حال حاضر تقریبا اکثر فروشندگان گوشی‌ها را تنها با ضمانتنامه به فروش می‌رسانند .
بنابراین با وجود اینکه طرح رجیستری بر عهده فروشندگان است و در لحظه فروش گوشی‌های موبایل باید به خریداران اصالت گوشی را تضمین کند اما توصیه می‌شود خریداران گوشی‌های مذکور از تاریخ شروع طرح (۰۸/۱۰/۹۶) همانند گوشی‌های اپل قبل از فعال‌سازی با استعلام کد ۱۵ رقمی (IMEI) از طریق سامانه #۷۷۷۷* یا #۴* اصالت گوشی را استعلام و پس از اطمینان از ثبت گوشی نسبت به خرید آن اقدام کنند.
Abdi.mojtaba@ymail.com