آغاز کمپین مکان‌یابی گنجینه هنری آفریقا

موزه بریتانیا و دیگر موسسات انگلیس که برنزهای جمهوری بنین را در مجموعه‌های خود محبوس کرده‌اند، با فشاری فزاینده برای بازگرداندن این آثار به آفریقا مواجه هستند.
روزنامه گاردین شعله این فشار را زیاد کرده و با آغاز کمپینی، درصدد دستیابی به اطلاعاتی از مکان دقیق این آثار در سراسر بریتانیاست. این روزنامه با برپایی فراخوان عمومی، خواستار مکان‌یابی مجسمه‌هایی است که نیروهای انگلیس در اواخر سده نوزدهم غارت کردند.
این آثار در سال ۱۸۹۷ از بنین‌سیتی که اکنون بخشی از جنوب نیجریه است، ربوده شدند. گاردین از مردم خواسته است در مورد تاریخچه هر یک از اقلام مسروقه، عکس و اطلاعات ارسال کنند.
این کمپین در پی تصمیم کالجی در دانشگاه کمبریج مبنی بر بازگرداندن یک مجسمه جوجه خروس برنزی به نیجریه اتخاذ شد. این کالج از سال ۱۹۰۵ مجسمه برنزی را در تصاحب خود داشت و این اثر پس از اعتراض دانشجویی در سال ۲۰۱۶ از دید عموم برداشته شد.
پایگاه خبری آرت‌نت در گزارشی در این خصوص نوشت: یک گروه مذاکراتی در بنین که شامل نمایندگی از موسساتی در آفریقا و اروپاست، برای یافتن راه‌هایی جهت مقابله با میراث استعماری، تشکیل جلسه داده‌اند.
موزه‌های اروپا ترجیح می‌دهند آثار غارت شده را به جای پس دادن دائم، به کشورهای مبدا قرض دهند، امری که صدای منتقدان را به‌عنوان رویکردی پسااستعماری درآورده است.
با بالا گرفتن بحث و جدل در مورد پس دادن آثار غارت شده در دوره استعماری، نیجریه درصدد احداث موزه‌ای است تا این آثار را پس از تحویل گرفتن از کشورهای غربی در آن جای دهد. قرار است دیوید آدجایه معمار انگلیسی، موزه جدید نیجریه به نام موزه سلطنتی بنین را طراحی کند.
تعدادی از بزرگ‌ترین موزه‌های اروپا پذیرفته‌اند آثارشان را به این موزه جدید که قرار است در سال ۲۰۲۱ گشایش یابد، قرض دهند. یکی از این موزه‌ها، موزه بریتانیاست که حدود ۴۰۰ اثر از بنین را در خود دارد که این تعداد، تنها بخشی از حدود چهار هزار اثر هنری است که نظامیان انگلیس در دوره استعماری غارت کرده‌اند.
موزه‌های دیگری در سراسر بریتانیا نیز حاوی آثار مشابهی هستند. اما اطلاعات اندکی در مورد تعداد برنزهای بنین که در موسسات کوچک‌تری در بریتانیا نگهداری می‌شود، در دست است. به همین منظور، روزنامه گاردین با راه‌اندازی یک خط آنلاین، خواستار گردآوری اطلاعاتی برای تعیین مکان دقیق این آثار است.
گاردین در گزارشی نوشت: دانشگاهیان معتقدند صدها اثر هنری در موزه‌ها، گالری‌های هنری، دانشگاه‌ها و مجموعه‌های خصوصی سراسر بریتانیا نگهداری می‌شوند.
کمپین مکان‌یابی گاردین فعلا آثاری از بنین را که دولت انگلیس به فروش رسانده و در سراسر اروپا و آمریکا پراکنده است، دربر نمی‌گیرد. به‌عنوان مثال، موزه لوور ابوظبی به تازگی آثاری را خریداری اما از اعلام سرمنشا این آثار خودداری کرده است.
این کمپین یک سال پس از انتشار گزارشی به سفارش امانوئل ماکرون رییس‌جمهور فرانسه از سوی دو عضو دانشگاهی این کشور آغاز شد. این دو در گزارش خود تاکید کردند فرانسه باید همه آثار غارت کرده در دوره استعماری را به مبدا بازگرداند. ماکرون پس از انتشار این گزارش اعلام کرد ۲۶ اثر هنری متعلق به قاره آفریقا بدون معطلی پس داده می‌شود.
موزه‌های حکومت‌های استعماری همچون بریتانیا، آلمان، فرانسه و آمریکا، مملو از آثاری هنری از کشورهای آفریقایی و آسیایی است که یا نمایش عمومی دارند یا در کنج انبار این موزه‌ها خاک می‌خورند.
هزاران جمجمه، اسکلت، قطعات استخوانی و حتی سرهای محافظت شده بومیان در موسسات غربی نگهداری می‌شوند، آثاری که هرگز به نمایش درنخواهند آمد.
براساس ارزیابی کارشناسان، ۹۰ درصد از آثار هنری آفریقا در خارج از این قاره است و این آثار مجسمه‌ها، تخت‌های پادشاهی و نسخ خطی را شامل می‌شود. حال کشورهای استعمارشده به طور روزافزونی خواستار بازگرداندن آثار هنری و باستانی چپاول شده‌شان هستند.