آمریکا خویشتنداری می‌کند

نادر کریمی‌جونی- از مورد هدف واقع شدن سربازان آمریکایی در خاک اردن شش روز می‌گذرد، در این مدت اگرچه سناریوهای گوناگونی (از حمله بر مواضع و پایگاه‌های گروه‌های مقاومت عراق، تا حمله به پایگاه‌ها و انبارهای نظامی در لبنان و سوریه و حمله به تاسیسات نفتی یا سرزمینی ایران) مطرح و احتمال داده شده، اما هیچ‌یک عملی نشده و چشم‌اندازی برای اجرای این حمله
وجود ندارد.

هرچند ناظران و تحلیلگران امور استراتژیک تصریح می‌کنند که با توجه به وعده‌ها و تاکیدی که از زمان جو بایدن و لوید آستین شنیده شده، انجام این حمله حتمی است و در زمانی که هنوز معلوم نیست به اجرا گذاشته خواهد شد.
اگر این حمله حتما و ناگزیر انجام شود و ایالات متحده اراده‌اش را بر اجرای حمله تلافی‌جویانه معطوف کرده است چرا اجرای این حمله به تعویق انداخته شده و عنصر «اجرای بلافاصله» که عنصری راهبردی و تعیین‌کننده در حملات تلافی‌جویانه است، نادیده گرفته شده؟
در کلیه اقدامات تلافی‌جویانه که قرار است پاسخی تنبیه‌کننده به مخاطب داده شود، همواره زمان طلایی در نظر گرفته می‌شود که هر چه زمان بگذرد و عملیاتی انجام نشود، زمان طلایی از دست می‌رود و تلافی‌جویانه و موثر بودن اقدام کمرنگ و کمرنگ‌تر می‌شود.
وقتی زمان زیادی می‌گذرد و اقدامی نمی‌شود، این پرسش مهم مطرح می‌شود که آیا تلافی‌گر که انجام‌دهنده عملیات است واقعا قصد تلافی کردن ضربه وارد‌شده را دارد؟ به تعویق افتادن یک عملیات تلافی‌جویانه گاهی ممکن است از ضعف اطلاعات، ناشی شده باشد. در این صورت تلافی‌گر نمی‌داند که پاسخ متقابل را علیه چه کسی ‌ یا چه موضعی بدهد و سردرگمی آزاردهنده‌ای رخ می‌دهد،چراکه اقدام تلافی‌گرانه ممکن است علیه مخاطب نادرستی رخ دهد یا اندازه و آسیب آن، کمتر یا بسیار کمتر از ضربه وارد،شده باشد یعنی پاسخ داده‌شده تاثیر مناسب نخواهد داشت.
پیش از هر چیزی این سوال مطرح است که دلیل تعلل ایالات متحده در اجرای حمله تلافی‌جویانه چیست؟ به لحاظ شکلی فرمان انجام حمله از سوی رییس‌جمهوری ایالات متحده صادر شده و نیروهای آمریکایی هر وقت که صلاح بدانند، می‌توانند عملیات نظامی را اجرا کنند. در عین حال گمان نمی‌رود که نقض یا کمبود اطلاعات دلیل عدم انجام عملیات تلافی‌جویانه ایالات متحده در روزهای گذشته باشد، چراکه نیروهای اطلاعاتی آمریکا هم‌اکنون سال‌هاست در خاورمیانه و بالاخص عراق، سوریه و لبنان حضور و نسبت به همه گروه‌ها و فعالان سیاسی و شبه‌نظامی این کشورها اشراف اطلاعاتی دارند.
از این بابت کار چندان دشواری نیست که کارشناسان اطلاعاتی و اطلاعات نظامی آمریکا اهداف مشخصی را برای انجام حمله تلافی‌جویانه به نظامیان آن کشور پیشنهاد کنند. به لحاظ تجهیزات و سخت‌افزار هم ایالات متحده در خلیج‌فارس و برخی کشورهای منطقه غرب آسیا توانایی کافی و کامل دارد و از این بابت راهبردنویسان آمریکایی دغدغه‌ای ندارند.
به نظر می‌رسد پنتاگون آگاهانه و ارادی انجام این حمله را به تعویق انداخته است. در وهله اول باید اذعان کرد که برخلاف ادعای برخی رسانه‌ها و کارشناسان ایشان، حمله به تاسیسات سرزمینی و فراسرزمینی ایران چندان محتمل نیست، چراکه واشنگتن انجام چنین حمله‌ای را تنها موجب بیشتر شدن تنش‌ها و پیچیده‌تر شدن اوضاع می‌داند. ایالات‌متحده پیش از این نیز گفته بود که خواهان جنگ با ایران نیست. مسلم است که پس از حمله به منابع ایران، ایالات‌متحده پاسخی دریافت خواهد کرد که ممکن است به معنای آغاز جنگ با ایران باشد. اگر ایران از مجموعه گزینه‌ها کنار گذاشته شود فقط گروه‌های شیعی و امکانات ایشان در عراق می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای حملات تلافی‌جویانه از سوی آمریکا باشد. با گذشت زمان، عنصر غافلگیرانه بدون حملات تلافی‌جویانه کمرنگ خواهد شد، در این صورت احتمالا آمریکایی‌ها با طولانی شدن زمان شروع پاسخ، به گروه‌های شیعه پیام می‌دهند که نیروهایشان را پراکنده و امکانات‌شان را جابه‌جا کنند تا میزان آسیب‌های جانی و تسلیحاتی وارده کمتر شود. در واقع هراس دولت بایدن از شروع یک جنگ دامنه‌دار در خلیج‌فارس و خاورمیانه، سطح عملیات تلافی‌جویانه را به عملیاتی برای رفع تکلیف و آرام کردن افکار عمومی ایالات‌متحده آمریکا تقلیل داده است.
در روزهای گذ‌شته برخی ناظران و اعضای مجالس قانونگذاری ایالات‌متحده که خواهان اجرای عملیات تلافی‌جویانه شدید هستند، دولت بایدن را بی‌عرضه خوانده و گفته‌اند که هراس بایدن از گرفتار شدن در یک جنگ فراگیر، باعث شده بایدن اراده چندانی برای حمله تلافی‌جویانه و هم‌پایه نداشته باشد.
گمان می‌رود که ا‌ین‌گونه اظهارات برای بایدن و اطرافیانش تحریک‌کننده نباشد و آنان را به حمله به تاسیسات یا منافع ایران ترغیب نکند. در عین حال همین که کتائب حزب‌الله عراق، شاخه نظامی حشد‌‌الشعبی اعلام کرده که حمله به نظامیان و پایگاه‌های آمریکایی را از دستور کار خویش خارج کرده، نوعی موفقیت برای آمریکا محسوب می‌شود که بدون جنگ به دست آمده است. از این منظر هیچ بعید نیست که ایالات‌متحده به جای اجرای سلسله عملیات گسترده و پرحجم که ممکن است منازعه در منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه را تشدید کند و شمار بیشتری از سربازان آمریکایی را به کام مرگ بفرستد، عملیات‌هایی نمادین علیه برخی تاسیسات و اماکن گروه‌های مقاومت شیعی عراق انجام دهد تا هم افکار عمومی داخل آمریکا را آرام کند و هم از تشدید یا تعمیق منازعه جلوگیری شود.