بازار سهام میان اقتصاد دستوری و آزاد

اصلی‌ترین رقیب و جایگزین اقتصاد دستوری، نظام اقتصاد بازار آزاد است که در آن میزان تولید و قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. نکته قابل‌توجه این است که اقتصاد از یک جنبه به دو نوع اقتصاد اثباتی
(Positive economics) و اقتصاد دستوری یا هنجاری
(Normative economics) تقسیم می‌شود.
بازار بی‌رمق و غبارآلود
علیرضا توکلی‌کاشی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس‌نیوز مطرح کرد: بازار در بی‌رمقی به سر می‌برد یعنی از سمت سرمایه‌گذاران تمایلی برای معامله دیده نمی‌شود. بی‌شک ریسک‌های سیستماتیک به‌قدری بوده که ابهامات را تا حدی رسانده است که هیچ‌کس تصور درستی از آینده ندارد، به همین خاطر فعالان تصمیم خرید خود را به تعویق می‌اندازند در این ‌بین هستند افرادی که در هر قیمتی قصد فروش سهام خود را داشته باشند.
بازار سهام نیازمند چشم‌انداز روشن‌تر
توکلی‌کاشی با اشاره به ریزش ارزش دلاری بازار سهام گفت: در سال ۹۸ تا ۹۹ جوی مثبت بر بورس حاکم و کوچک‌ترین خبر محرک آن بود، اما در حال حاضر، بازار سهام به‌قدری درگیر ریسک شده که تنها عامل مساعد برای آن چشم‌انداز سالانه مثبت از متغیرهای اساسی است. برجام، FATF ، کسری بودجه و طرق تامین آن از عواملی هستند که باید تعیین‌تکلیف شوند تا بازار سهام بتواند به مسیر مثبت بازگردد، در غیر این صورت بازار چندان تمایلی به رشد ندارد. تا زمانی که مجموع اقدامات اقتصادی، سیاسی و حاکمیتی غبارزدایی نشوند نمی‌توان چشم‌اندازی مشخص‌ از پایان این روند داشت. به نظر می‌رسد هر زمانی که وضعیت کشور به آرامش سیاسی برسد و دولت برنامه‌ شفاف ارائه کند شرایط بورس هم مساعد می‌شود.
تامین سرمایه‌ها را دنبال کنید
این فعال بورسی تشریح کرد: کلیت شرایط حاکم بر بازار سهام مطلوب نیست، با این‌ حال در بین صنایع تا حدی تامین سرمایه‌ها می‌تواند تا انتهای سال مستعد پیشتازی باشد. با توجه به محدودیت‌های سیستم بانکی برای تامین سرمایه و محدود شدن این عملیات از طریق بانک مرکزی، تامین مالی از شرکت‌های تامین سرمایه به اوج رسیده که در سالیان قبل بی‌سابقه بوده است. بنابراین اگر ظرفیتی برای رشد وجود داشته باشد آن را می‌توان در شرکت‌های تامین سرمایه پیدا کرد.
آینده مبهم اقتصادی
وی با تاکید بر ریسک‌های سیستماتیک عنوان کرد: اگر حتی مولفه‌ها در بدترین حالت باشند و از شرایط ابهام خارج شوند و به سمت شفافیت بروند، ثبات را در بازار سرمایه منجر می‌شوند همچنین احتمال دارد در بعضی اوقات کمکی آن‌ هم باشند. اطلاعات فعالان درباره بدتر یا بهتر شدن اوضاع اقتصادی کافی نیست و خود باعث افزایش نگرانی و توقف در روند بازار سرمایه می‌شود. این موضوع برای تمام مشاغل هم مطرح است که آنها تنها به انجام فعالیت روزمره خود بسنده کرده‌اند و هیچ توسعه‌ای در این مشاغل دیده نمی‌شود، چراکه آینده پیش‌روی خود را مبهم می‌بینند.
اولویت دولت اقتصادی نیست
توکلی‌کاشی در پایان به بورس‌نیوز گفت: به نظر می‌رسد اگر به دنبال حل مشکلات باشیم بی‌شک برای آن راه‌حل وجود دارد. در دنیا، دیگر کشورها هم مشکلاتی داشته‌اند و پس از حل آن‌ مسائل، راه‌حل‌ها را منتشر کرده‌اند که می‌توان از آن استفاده کرد. تورم و کسری بودجه بی‌شک راه‌حلی دارد پس دولت اگر بخواهد می‌تواند مشکلات را مرتفع کند اما به نظر می‌رسد اولویت دولت اقتصادی نیست، اگر مشکلی در اولویت قرار نداشته باشد به دنبال راه‌حل آن هم نمی‌روند.