بلاتکلیفی طنزهای تلویزیونی

گروه فرهنگ و هنر- سه قسمت از سریال کمدی «بدل» اواخر اردیبهشت‌ماه و اوایل خرداد روانه آنتن شد و پس از آن بلاتکلیف و سریال کمدی «دربندون» نیز پس از ۱۸‌قسمت نیمه‌تمام ماند. سریال‌هایی که آمده بودند مخاطبان را بخندانند، حالا فرآیند پخش و تعطیلی‌شان تبدیل به یک موضوع کمیک و بامزه شده است. با گذشت بیش از شش‌ماه از زمان متوقف شدن پخش سریال «بدل»، کسی اطلاع دقیقی درباره سرنوشت این اثر ندارد. اولین شرط احترام به مخاطب این است که صداوسیما به صورت شفاف و دقیق به بینندگان سریال اعلام کند که ادامه سریال در فلان روز و فلان ساعت روانه آنتن می‌شود. حتی اگر مشکلی برای سریال پیش آمده و قرار است راهی قفسه‌های بایگانی شود، صداوسیما باید جزئیات این تصمیم و دلایلش را با مخاطبان در میان بگذارد. سکوت رسانه‌ای در برابر یک رویداد مبهم، زمینه را برای خلق شایعات و اخبار گمراه‌کننده فراهم می‌کند. پس از آنکه سریال «بدل» از آنتن خداحافظی کرد، گفته شد که سیمافیلم به خاطر کیفیت پایین آن، جلوی عرضه‌اش را گرفته است. حتی گفته شد که چون اسم یکی از شخصیت‌های سریال رضا عطاران بوده، مدیران تلویزیون با پخش آن مخالفت کرده‌اند. وقتی تلویزیون جلوی پخش یک سریال را می‌گیرد و درباره وضعیتش خبری نمی‌دهد، ظهور و بروز چنین شایعاتی کاملا طبیعی است. قبلا مدیران سیمافیلم وعده داده بودند که تلویزیون صاحب یک جدول پخش دقیق و منظم شود و مخاطبان بدانند تا پایان سال چه سریال‌هایی به آنتن می‌رسند. در وضعیت فعلی نه‌تنها مخاطبان که حتی صاحبان اثر هم نمی‌دانند سریال‌شان چه زمانی قرار است در جدول پخش قرار گیرد. چندین بار اعلام شد که «بدل» پس از ایام محرم و صفر روانه آنتن می‌شود اما با آغاز ماه ربیع‌الاول هم خبری از این سریال نشد.
در کنار «بدل» سریال «دربندون» نیز با سرنوشت مشابهی مواجه شد. با این تفاوت که «دربندون» پس از ۱۸‌قسمت به صورت ناگهانی با آنتن خداحافظی کرد. درباره این سریال گفته شد که کیفیت پایین آن موجب تعطیلی‌اش شده است. پس از اعلام این تصمیم، افکار عمومی با این سوال مواجه شدند که آیا تلویزیون از ابتدا سریال‌هایش را کیفیت‌سنجی نمی‌کند؟ چرا پس از پخش ۱۸‌قسمت متوجه شده‌اند این سریال کیفیت لازم را ندارد؟ مسلما چنین رفتارهایی باعث افت مخاطبان صداوسیما می‌شود چون بیننده در آغاز پخش با خودش می‌گوید وقتی ممکن است این سریال نیمه‌تمام بماند، پس من با آن همراه ‌نمی‌شوم.
تعطیلی این دو سریال یک فرضیه دیگر را هم به ذهن متبادر می‌کند؛ اینکه صداوسیما با سریال‌های طنز میانه خوبی ندارد برای حذف آنها دنبال بهانه می‌گردد. مرور فهرست مجموعه‌هایی که در سه سال گذشته تولید و پخش شده‌اند، نشان می‌دهد سریال‌های کمدی به لحاظ کمی و کیفی جایگاه مناسبی نداشته‌اند. «زیرخاکی» و «نون‌ خ» که از بازماندگان کمدی‌های قدیمی هستند دو استثنا محسوب می‌شوند که نسبتا موفق ظاهر شده‌اند. این دو سریال را که کنار بگذاریم، بقیه سریال‌های کمدی تلویزیون چنگی به دل نمی‌زنند و جذاب و تماشایی نیستند. در سینما شاهدیم که کمدی‌هایی چون «زودپز» و «صبحانه با زرافه‌ها» فروش‌های بالایی را تجربه می‌کنند. مخاطبان تلویزیون نیز همچون سینماروها تشنه تماشای آثار کمدی و سرگرم‌کننده هستند ولی تلویزیون به این خواست عمومی بی‌توجه است و تلاشی برای تولید کمدی‌های پرمخاطب نمی‌کند. از ابتدای سال‌جاری تاکنون در چندین مقطع اجرای تئاترها و اکران فیلم‌های سینمایی به دلیل اعلام عزای عمومی دچار توقف شده است. اینکه سریال‌های کمدی تلویزیون در چنین ایامی پخش نشوند، کاملا طبیعی و منطقی است ولی وقتی یک سریال نیمه‌تمام می‌ماند و در مواقع عادی نیز روانه آنتن نمی‌شود، مدیران صداوسیما باید درباره‌اش توضیح بدهند و رفع ابهام کنند.