بورس تا کجا پیش می‌رود

اوضاع بورس سکه شده ، اما نه برای همه شرکت‌های حاضر در تالار شیشه‌ای که در حال حاضر شرایط مثبت فوق‌العاده‌ای ندارند. این روزها سهامداران پالایشگاهی چنان برقی در چشم‌هایشان وجود دارد که چهل دزد بغداد در زمان سرقت جواهر از مالباختگان عراقی این چنین ذوق زده نبودند. رشد بی‌محابای شاخص که تقریبا هر روز به کمتر از ۵۰۰ واحد افزایش رضایت نمی دهد به خوبی توانسته است بازار را تحت تاثیر قرار دهد. در پیش بودن مجامع هم بهترین فرصت را برای بورس‌بازان به وجود آورده است که بتواند با ریسک‌های بیشتری نسبت به تغییر چیدمان سهم‌های خود در سبدهای سرمایه‌گذاری اقدام کنند. در این میان سوال بزرگ این است که این وضع تا کی ادامه می‌یابد و آیا سایر شرکت‌ها هم تکانی به خود می‌دهند، بخصوص شرکت‌هایی که نماد آنها بسته شده است چرا که باز شدن نماد یک شرکت پالایشگاهی و صعود نزدیک به ۱۰ برابری قیمت آن که غیر عادی بود حال توقع‌های زیادی را به وجود آورده است که این داستان تکرار شود اما باید گفت همه چیز به همین سادگی نیست و عوامل آشکار و پشت پرده زیادی باید دست در دست هم بدهند تا این گونه اتفاق‌ها شکل گیرد.
رشد حبابی بورس روز گذشته از سوی رییس سازمان رد شد اما وی به این موضوع اشاره نکرد که چه روندی وجود دارد که سهم یک شرکت از نزدیک به هشت هزار تومان در زمان بسته شدن نماد به ۸۰ هزار تومان در زمان باز شدن آن می‌رسد و خیلی از سوال‌هایی که وی معمولا به جای پاسخگو بودن به بیان آمارهای کمی بورس اشاره می‌کند. کارشناسان نیز در این روزهای تحلیل جامع یک سویه ندارند و هر یک ارزیابی متفاوتی را بیان می‌کنند و گویی مهار تحلیل‌های منطقی از سوی این گروه از فعالان نیز از دست‌ها خارج شده است و همه به نوعی موج سوار شده‌اند و خبری از ریشه‌یابی و چگونگی شکل گرفتن این‌گونه نوسان‌های عجیب و غریب نیست. همگان چند ماه قبل را در خاطر دارند که نمادهای بزرگی متوقف شده بودند و با کلی نامه‌نگاری‌های دو طرفه و تهدید و درخواست برای شفاف سازی از سوی بورس بالاخره با تکمیل اطلاعات خواسته شده نماد آنها باز شد اما آیا بازار و سهامداران با یک شوک قیمتی نامعقول همانند اتفاق روز گذشته روبه‌رو شدند؟ پاسخ روشن است خیر. پیش از این نیز هشدارهایی داده شد که دست‌هایی در کار است تا بورس را دست آویزی برای جمع آوری نقدینگی‌های سرگردان قرار دهند اما آیا همیشه می‌توان از یک راه به مقصد رسید؟ به هر حال نقش نگاه سهامداران و فعالان بازار می‌تواند در این بین راهگشا باشد و باید به دور از هیجان در این بازار مکاره به فعالیت بپردازند تا در شلوغی این بازار غرق نشوند.
شاخص ۵۰ هزار واحدی
در همین زمینه مهیار بقایی، یک کارشناس بورس با بیان اینکه تورم در همه جای اقتصاد کشور موج می‌زند، اظهار داشت: به نظر می‌رسد با ادامه عملکرد مثبت بسیاری از شرکت‌های مطرح بورس و عدم تغییر غیرمنتظره متغیرهای تاثیرگذار بر روند سودآوری آنها، بتوان به تداوم سیر صعودی سودآوری آنها طی سال جاری تا مرز ۵۰ هزار واحدی امید داشت. وی در گفت‌وگو با ایلنا در خصوص علت افزایش شاخص بورس با طرح این پرسش که آیا نباید با افزایش سه برابری نرخ دلار انتظار افزایش سه برابری شاخص کل بورس را هم داشت، گفت: در حالی که همه می‌دانیم نرخ ارز مرجع در کشور خیالی بود به همین دلیل هم در حال حذف شدن و تبدیل شدن به نرخ ۲۴۵۰ تومان است.
وی با بیان اینکه زمزمه‌هایی مبنی بر برچیده شدن مرکز مبادلات ارزی به گوش می‌رسد، تصریح کرد: با اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌ها، نرخ دلار به آن میزانی که نیاز بود واقعی شد و هر کدام از این موارد باعث افزایش نرخ صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی که جزو صنایع مادر شدند به همین دلیل با بازگشایی نمادهای پالایشگاهی شاخص‌ها یک‌باره رشد کردند.
وی با پیش‌بینی اینکه ممکن است با ادامه این روند شاخص کل بورس وارد کانال ۵۰ هزار واحدی شود، خاطرنشان کرد: واقعی‌تر شدن قیمت‌ها باعث سودآوری بیشتر شرکت‌ها خواهد شد و این امر به رشد شاخص‌ها کمک می‌کند.
بقایی با اشاره به فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها گفت: این موضوع نیز باعث افزایش نرخ انرژی خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود که با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها قیمت دلار به چهار هزار تومان برسد و از طرف دیگر پالایشگاه‌ها تورم دیگری را تجربه کنند. وی به موضوع انتخابات ریاست جمهوری اشاره کرد و گفت: به دلیل نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و سنگین‌تر شدن فضای سیاسی کشور تغییراتی در فضای اقتصادی رخ خواهد داد اما باید دید رویکرد رییس‌جمهور جدید چه خواهد بود. به گفته وی این رویکرد می‌تواند در افزایش یا کاهش نرخ دلار و مهار تورم نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد. وی در خاتمه خاطرنشان کرد: اگر دلار کاهش یابد صنایعی مانند خودروسازی و بانک‌ها رونق می‌گیرند در غیر این صورت صنایع پالایشگاهی همچنان در صدر خواهند بود.
دومین صنعت پیشتاز کدام است؟
افزون بر این مدیرعامل شرکت کارگزاری سهام بارز نیز در رابطه با بازگشایی چهار نماد مذکور اظهارکرد: بازگشایی نمادهای یادشده در قیمت‌هایی انجام گرفته است که ادامه روند رشد را برای این گروه امکان‌پذیر نموده است و در همین راستا به نظر می‌رسد که همچنان شرکت‌های فعال در صنعت پالایشی به عنوان گروه پیشتاز بازار سرمایه بیشترین تاثیر را بر روند صعودی شاخص بازار سرمایه داشته باشند. نرگس افشار در گفت‌وگو با بورس ریپورت گروه معدنی را به عنوان دومین صنعت دارای پتانسیل بازار سرمایه معرفی کرد و افزود: با توجه به روند نزولی شرکت‌های فعال در گروه معدنی طی مدت اخیر از یک سو و شرایط جهانی از سویی دیگر به نظر می‌رسد که گروه معدنی به عنوان دومین صنعت پیشتاز در بازار سرمایه در سال‌جاری از پتانسیل سودآوری و رشد برخوردار باشند.
مدیرعامل شرکت کارگزاری سهام بارز در خصوص روند آتی صنعت خودرو گفت: اگرچه عوامل مختلفی همچون شرایط سیاسی در سودآوری و رشد صنایع مختلف تاثیرگذار هستند اما به نظر می‌رسد که صنعت خودرو تا یک‌سال آتی نتواند به جایگاه مناسب خود جهت سرمایه‌گذاری دست یابد. وی بهترین دیدگاه سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را دید بلندمدت دانست و عنوان کرد: روند سابق معاملات در بازار سرمایه نشان داده است سرمایه‌گذارانی که با دیدگاه بلندمدت اقدام به خرید سهام می‌کنند از سود بیشتری نیز منتفع خواهند شد در همین راستا به نظر می‌رسد که بهترین دیدگاه سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه دیدگاه بلندمدت یک‌ساله باشد. افشار با اشاره به ادامه روند صعودی شاخص در آینده بیان کرد: اگرچه نوسان در بازار سرمایه امری طبیعی به شمار می‌آید اما در مجموع به نظر می‌رسد که شاخص کل بازار سرمایه همچنان از پتانسیل رشد برخوردار باشد این در شرایطی است که بازگشایی چهار نماد پالایشگاهی در یک روز گواهی بر این قضیه است.
رشد سودآوری شرکت‌ها
بررسی صورت‌های مالی عملکرد ۹ و ۱۲ ماهه سال گذشته شرکت‌های فعال در بورس حاکی از آن است که بسیاری از این شرکت‌ها با عملکردی مطلوب موفق به پوشش کامل و بالای ۹۰ درصدی سود برآوردی خود برای سال مالی ۹۱ شده‌اند. مدیر سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری مشترک عقیق با بیان این مطلب در ارزیابی عملکرد شرکت‌ها طی سال گذشته در گفت‌وگو با بورس نیوز عنوان کرد: به نظر می‌رسد با ادامه عملکرد مثبت بسیاری از شرکت‌های مطرح بورس طی سال گذشته و عدم تغییر غیرمنتظره متغیرهای تاثیرگذار بر روند سودآوری آنها بتوان به تداوم سیر صعودی سودآوری آنها طی سال‌جاری نیز امید داشت.
مصطفی بیاتی پیرامون چشم‌انداز آینده بازار طی سال‌جاری ابراز داشت: به نظر می‌رسد طی سه ماه آینده شاهد ثبات نسبی و تا حدی رکود بازار به دلیل نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و سنگین‌تر شدن فضای سیاسی کشور در آن دوره باشیم، حال آنکه با عبور از این دوره زمانی و تغییر مدیران کشور شرایط متفاوت‌تر خواهد بود به گونه‌ای که نمی‌توان با قطعیت در این خصوص صحبتی به میان آورد. وی در خصوص صنایع پربازده بورس عنوان کرد: بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس از پتانسیل سودآوری برخوردار هستند اما در این میان شرکت‌های پالایشی، پتروشیمی و معدنی در راس صنایع پربازده قرار دارند چراکه از یک سو منتفع از افزایش قیمت ارز هستند و از سوی دیگر صورت‌های مالی عملکرد فعالان گروه‌های یادشده از عملکرد مطلوب آنها طی سال گذشته حکایت دارد. این مقام مسوول ادامه داد: البته تغییر نرخ خوراک و فروش صادراتی شرکت‌های پتروشیمی و پالایشی، تغییر نرخ بهره مالکانه فعالان گروه معدنی و کاهش قیمت جهانی فلزات اساسی از جمله عواملی هستند که اثرات احتمالی آن بر این صنایع سایه افکنده است از این رو توجه بیشتر سرمایه‌گذاران به این متغیرها را می‌طلبد.
عوامل افزایش سود پالایشگاهی
از سویی دیگر مدیرعامل یک کارگزاری با اشاره به چهار عامل افزایش سود شرکت‌های پالایشگاهی در بورس تهران گفت: پتانسیل افزایش سود پالایشگاه تهران و سایر پالایشگاه‌ها نسبت به پیش‌بینی زیاد است. شهریار شهمیری در گفت‌وگو با فارس در مورد علت رشد شدید قیمت سهام پالایشگاه‌ها به ویژه پالایشگاه تهران اظهار داشت: قیمت بالای سهام پالایشگاه تهران براساس سرمایه ثبت شده پایین آن است در حالی که این شرکت حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان فروش در سال دارد، سرمایه ثبت شده آن تنها شش میلیارد تومان است. مدیر عامل کارگزاری سهم آشنا با بیان اینکه احتمالا پس از افزایش سرمایه، قیمت سهام پالایشگاه تهران تعدیل خواهد شد، تصریح کرد: پالایشگاه تهران چند ویژگی دارد، در بین شش پالایشگاه حاضر در بورس پالایشگاه تهران از نظر ظرفیت در رتبه سوم قرار دارد. به گفته وی، این پالایشگاه در مقایسه با سهام سایر پالایشگاه‌ها دارای مزیت است و ظرفیت تولید آن ۶۸ درصد پالایشگاه اصفهان است. شهمیری در مورد علت رشد شدید قیمت سهام پالایشگاه تهران اظهار داشت: عدم شفافیت ارزش پالایشگاه‌ها در نرخ ارز مرجع عامل اصلی تعیین نشده قیمت مناسب سهام این پالایشگاه در زمان عرضه توسط سازمان خصوصی‌سازی بود. وی با بیان اینکه سه نکته بسیار اساسی برای پالایشگاه‌ها وجود داشت، ادامه داد: ابهام اول نرخ تسعیر ارز بود که اگر سود شرکت را با ارز مرجع یا ارز مبادله‌ای محاسبه شود، تفاوت زیادی به وجود می‌آید و این عامل موجب افزایش سود و در نتیجه سهام پالایشگاه‌ها بود.
دورنمای پتروشیمی و پالایشی‌ها
همچنین شیرزادی، مدیرعامل کارگزاری امین آوید در بررسی تحولات بازار سرمایه اظهار داشت: باوجود اینکه در پاره‌ای از مواقع مباحثی پیرامون رشد غیر متقارن بورس مطرح می‌شود اما آمار و ارقام نشان می‌دهد که تمامی گروه‌های بورسی توانسته‌اند رشد مطلوبی را متناسب با شرایط واقعی خود تجربه کنند و حتی بعضی از گروه‌ها نیز با استفاده از بستر به وجود آمده رشد بیشتر از حد نیز داشته باشند که از آن جمله می‌توان به روند شکل‌گرفته در گروه سیمانی بورس اشاره کرد. وی خاطرنشان کرد: اکثر سرمایه‌گذاران صنعت سیمان به خصوص حقوقی‌ها از ناحیه سرمایه‌گذاری خود در این صنعت زیان دیده‌اند و به همین دلیل است که با اندک افزایش در سطح قیمت‌های این گروه، عرضه‌ها نیز به یکباره افزایش می‌یابد. وی با منطقی ارزیابی کردن رشد گروه‌های دارویی، غذایی و برخی گروه‌ها مانند لوازم خانگی و قندی‌ها تاکید کرد: این روندها نشان می‌دهد آنچنان که گفته می‌شود تمرکز بازار سرمایه تنها معطوف به یک یا دو گروه خاص مانند پالایشگاهی‌ها و پتروشیمی‌ها نیست و چنانچه تحول قابل تاثیری به وجود آید فعالان بازارسرمایه نیز به آن واکنش نشان می‌دهند. وی جذب قابل توجه نقدینگی در دو صنعت پتروشیمی و پالایشگاهی را در شرایط فعلی طبیعی دانست و در تشریح دلایل آن به نمابورس گفت: چند مولفه اساسی برای تشکیل این روند می‌توان بیان داشت که در وهله اول سرمایه‌گذاری‌های عظیمی که طی سال‌های اخیر در این دو صنعت به عمل آمده یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها در افزایش سودآوری و در نهایت اقبال سرمایه‌گذارن به این دو صنعت قلمداد می‌شود. وی افزود: خوشبختانه در این مقطع شاهد به ثمر رسیدن سرمایه‌گذاری‌هایی هستیم که در این صنعت طی سال‌های گذشته به عمل آمده است و می‌توان گفت باوجود محدویت‌هایی همچون تحریم‌ها صنعت پتروشیمی در حال تبدیل شدن به یکی از صنایع برتر کشور است.