تئاتر در تصرف تجارت

امیر دژاکام که این روزها نمایش «دایره گچی قفقازی» را روی صحنه دارد از مسموم شدن فضای تئاتر با سمی به‌نام «پول درآوردن» گلایه کرد. امیر دژاکام، کارگردان نمایش «دایره گچی قفقازی» در گفت‌وگو با برنامه «استودیو هشت» درباره جزئیات این اثر نمایشی بیان کرد: ۸۰‌نفر هنرمند روی صحنه این نمایش را اجرا می‌کنند. مدت نمایش دو ‌ساعت است و در تمامی شب‌های گذشته که اجرا شده، تماشاگران از جای خود تکان نخورده‌اند.
وی اضافه کرد: این نمایش شامل شادی، غصه، کمدی، خنده، اکشن و حادثه است و عناصر مختلفی را در خود جمع کرده است. قصه حول دو مادر می‌چرخد یکی مادری که مادر واقعی فرزند نیست و دیگری مادری که مادر واقعی است و ماجراهایی این میان رخ می دهد. قصه گاهی مخاطب را به فکر فرو می‌برد، گاهی نیز ممکن است به خنده وادار کند. همین تناقض احساسات می‌تواند در تئاتر بسیار جذاب باشد.
دژاکام درباره بازیگران نمایش گفت: امیر کربلایی‌زاده و رابعه اسکویی از جمله بازیگرانی هستند که هر دو کمدین هستند. استفاده از ویژگی‌های طنز این بازیگران به جذابیت نمایش افزوده است.
سیاوش خیرابی هم دومین بار است با من همکاری می‌کند. در نمایش «ترانه مادری» حضور داشت و با تمرینات فراوان و حضور مستمر در تمرینات تلاش بسیار کرد. علاوه بر این ۶۰‌نفر از دانشجویان من نیز در کنار هم بازی می‌کنند و شما می‌توانید بازی‌هایشان را مقایسه کنید.
این کارگردان یادآور شد: نقش‌های اصلی نمایش برعهده دو ‌دختری است که معرفی آنها توسط من صورت گرفت. النا امیدی و نگار بابائی که بسیار حرفه‌ای بازی می‌کنند.
دژاکام با اشاره به انتخاب بازیگران ناشناخته برای نقش‌های اصلی نمایش «دایره گچی قفقازی»، بیان کرد: به نظرم اگر نقش اول یک نمایش را به یک جوان بدهیم بهتر از آن است که 8میلیارد تومان به یک بازیگر چهره بدهیم که با ناز و ادا و دیر آمدن نقش بازی کند. بازیگران ستاره بهانه‌گیر و پرهزینه شده‌اند؛ 8میلیارد تومان برای تئاتر طلب می‌کنند یا دستمزدهای 2میلیاردی و یک‌میلیاردونیم دریافت می‌کنند.
وی با گلایه از این روند تصریح کرد: تعجب می‌کنم که چگونه برخی این پول‌ها را می‌دهند تا دوستان روی صحنه تجارت کنند. کسانی که سرمایه دارند، پنج تا شش چهره را کنار هم می‌گذارند، بلیت یک‌میلیون تومانی می‌فروشند و صندلی‌ها را پر می‌کنند.
این مدرس تئاتر یادآور شد: تئاتر تجاری در دنیا یک فرمول دارد؛ خوب می‌فروشد و از آن سود می‌برند، اما اثر هنری نیست. متاسفانه این روند در کشور ما هم رواج پیدا کرده است و به‌جای آن بچه‌های تئاتر بیکار شده‌اند و گیشه‌هایشان نمی‌فروشد. تئاتر مسموم شده با سمی به‌نام پول درآوردن. دژاکام در بخشی دیگر از صحبت‌هایش گفت: از تئاتر نباید کسب درآمد کرد. اگر مثلا فردوسی فکر می‌کرد از شاهنامه قرار است کسب درآمد کند یا آقای اکبر رادی فکر می‌کرد از نمایشنامه «شب روی سنگفرش خیس» کسب درآمد کند ما اکنون چنین آثار فاخر ادبی نداشتیم. وی اضافه کرد: بسیاری از آثار بزرگ جهانی که عمیقا شما را به فکر وا می‌دارند، مثل «دایره گچی قفقازی» درصورت تجاری شدن از بین می‌روند. کسب درآمد باید از جای دیگری اتفاق بیفتد. دولت باید بودجه فرهنگی اختصاص دهد. دولت باید به تماشاگران سوبسید بدهد، یعنی بلیت باید ۵۰‌هزار تومان باشد و دولت روی هر بلیت ۳۰۰‌هزار تومان سوبسید بدهد. در این صورت ما آثار فرهنگی خواهیم داشت زیرا دولت سرمایه‌گذاری می‌کند. امیدوارم این سرمایه‌گذاری را انجام دهد. این کارگردان تئاتر با اشاره به بودجه تئاتر در کشور تصریح کرد: الان که ما چیزی احساس نمی‌کنیم، کل بودجه تئاتر کشور ۶۰‌میلیارد تومان است. ۶۰میلیارد تومان پول ۱۰‌قسمت سریال شبکه خانگی است. بله و می‌دانید که این ۶۰‌میلیارد تومان برای سیرجان، بندرعباس و کل ایران است. به انجمن نمایش‌های کل ایران باید کمک شود. این مدیرکل‌هایی که به مسند می‌نشینند حتی اگر رستم‌دستان هم باشند نمی‌توانند این هفت‌خان را رد کنند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید نگاه ویژه‌تری به هنر داشته باشد.
وی افزود: این یک استدلال غلط است که می‌پرسند «چه اشکالی دارد که از تئاتر کسب درآمد و امرار‌معاش کنیم؟» هیچ اشکالی ندارد. اما موضوع این است که این هنر برای تجارت کردن خلق نشده، بلکه برای فهم مشترک در جامعه خلق شده است. فهم مشترک ما در جامعه می‌تواند بسیاری از ناهنجاری‌ها را حل کند.
دژاکام در پایان صحبت‌هایش گفت: در تهران تمام سالن‌های بزرگ ما در تصرف تئاتر تجاری درآمده است. دولت تمام امکانات خود را به یک سرمایه‌دار می‌دهد که با سرمایه‌گذاری، مثلا تالار وحدت را به‌صورت رایگان در اختیار داشته باشد و ۲۰‌میلیارد تومان درآمد کسب کند. نمایش «دایره گچی قفقازی» نوشته برتولد برشت با ترجمه سیمین امیریان و تهیه‌کنندگی سعید مرادی هر شب ساعت۱۹ در سالن اصلی مجموعه تئاترشهر به صحنه می‌رود. امیر کربلایی‌زاده، رابعه اسکویی، سیاوش خیرابی، النا امیدی، نگار بابائی، حمیدرضا فلاحی، علی برجی، احمد داودی، محسن امیری، حامد پورمحمد، آرمین خزائلی، سمیه صباغی و… بازیگران نمایش «دایره گچی قفقازی» هستند.