25 - 09 - 2024
تخت‌جمشید در وضعیت قرمز
وقتی حرف از گردشگری ایران می‌شود، یکی از رایج‌ترین تصاویری که به ذهن جهانگردان بین‌المللی و علاقه‌مندان به فرهنگ و تمدن کشورمان می‌آید، تصویر تخت‌جمشید است. با این حال، این تجسم گردشگری تاریخی که برند گردشگری ایران است در سال‌های گذشته با مخاطرات جدی روبه‌رو شده؛ از تهدید گل‌سنگ‌ها برای سنگ‌نوشته‌های آن تا شکسته شدن حریم مجموعه به سبب فعالیت معدن.
به گزارش «سفر امروز» اخباری که اخیرا منتشر شده گویای آن است که کارخانه سنگ‌شکن شهرداری مرودشت در حالی که قرار بود فعالیتش متوقف شود، کار خود را از سرگرفته است. در این خصوص یک پژوهشگر میراث فرهنگی خبر داده که اکنون محوطه این کارخانه بسیار بزرگ‌تر شده و در نتیجه حریم درجه2 تخت‌جمشید شکسته است.
از سوی دیگر تهدید گل‌سنگ‌ها باوجود فعالیت مستمر کارگاه‌های مرمت برای سنگ‌نگاره‌های تخت‌جمشید، جدی بوده و لازم است که با تامین اعتبار کافی و به کارگیری تعداد بیشتر نیرو و امکانات، این تهدید بالقوه که بر سر آثار باستانی ایران سایه افکنده است، برطرف شود.
از لزوم رعایت حرایم تا تهدید گل‌سنگ‌ها
درخصوص چالش‌های تخت‌جمشید در حوزه حرایم، حسین فیضی، باستان‌شناس ضمن اشاره به اهمیت رعایت حرایم باستان‌شناسی به «سفر امروز» گفت: در باستان‌شناسی حرایم مختلفی اعم از حریم حفاظتی و حریم منظری داریم و رعایت آنها برای حفاظت موثر از آثار تاریخی دارای اهمیت ویژه است. توجه داشته باشید که فعالیت کارخانه سنگ‌شکن می‌تواند حریم درجه2 تخت‌جمشید را خدشه‌دار کند و به همین سبب لازم است که جلوی ادامه فعالیت آن گرفته شود. باید اذعان داشت ارتعاشاتی که بر اثر شکستن سنگ ایجاد می‌شود، می‌تواند اثرات مخربی بر تخت‌گاه پارسه داشته باشد. درخصوص تاثیرات مخرب ارتعاشات باید بگویم که حتی قبل از برگزاری کنسرت علیرضا قربانی در تخت‌جمشید هم ابتدا ارتعاشات مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت زمانی مجوز برگزاری کنسرت را دادند که اطمینان یافتند این سطح صدا برای آثار تاریخی آسیب‌زا نیست.
او در ادامه ضمن اشاره به سایر مخاطراتی که تخت‌جمشید را تهدید می‌کند، گفت: سال‌هاست که هشدارهای باستان‌شناسان و مرمتگران درخصوص فعالیت گل‌سنگ‌ها در تخت‌جمشید داده شده و با توجه به وضعیت کنونی باید بگویم که تهدید گل‌سنگ‌ها برای تخت‌جمشید جدی بوده و وضعیت قرمز شده است. بنابراین لازم است در چند ماه و نهایتا یک‌سال آینده برنامه‌ریزی لازم انجام‌شده و اقدام موثری برای مقابله با گل‌سنگ‌ها در تخت‌جمشید صورت گیرد.
این باستان‌شناس خاطرنشان کرد: البته اقداماتی توسط آقای شهرام رهبر، کارشناس و ناظر مرمت تخت‌جمشید انجام شده اما همانطور که از قدیم گفته‌اند با یک گل بهار نمی‌شود و باید ضمن استفاده از نیروهای بیشتر، بودجه اختصاصی و جداگانه برای مرمت‌‌های تخت‌جمشید و مقابله با تهدید گل‌سنگ‌ها در نظر گرفته شود. وی در پایان تاکید کرد: به نظرم تخت‌جمشید، محوطه نقش رستم و نقش رجب باید در کنار هم دیده شوند و اقدامات مرمتی و مقابله با گل‌سنگ‌ها باید در مورد تمام آنها طرف‌توجه قرار گیرد، چراکه تمام این محوطه‌های تاریخی برای کشور دارای اهمیت شایانی است.
چالش‌های بودجه‌ای، فعالیت پتروشیمی و سایر تهدیدها
امین طباطبایی، فعال میراث فرهنگی و مدیر انجمن خانه فرهنگ جاودان نیز درخصوص تهدیدهایی که متوجه تخت‌جمشید است به «سفر امروز» گفت: گل‌سنگ‌ها یکی از عوامل فرسایش سنگ‌ها هستند و اگر به آنها رسیدگی نشود و مهار نشوند به مرور زمان آسیب‌های جبران‌ناپذیری به کتیبه‌ها می‌زنند و به هر حال گل‌سنگ‌ها طی فرآیند رشد خود لایه‌های بیرونی سنگ را از بین می‌برند. در تخت‌جمشید به صورت سنتی گل‌سنگ‌ها را از روی کتیبه‌ها می‌شستند. در سالیان گذشته اما برمبنای پژوهشی که صورت گرفته، پیشنهاد شده که گل‌سنگ‌ها را با کمک لیزر از بین ببرند.
او افزود: به نظرم یکی از مشکلات اساسی امروزِ تخت‌جمشید مشکل بودجه این مجموعه تاریخی است. تخت‌جمشید یکی از پربازدیدکننده‌ترین آثار تاریخی کشور است و مردم برای بازدید از آن بلیت خریداری می‌کنند؛ به‌طور طبیعی منطقی است که بخشی از این درآمد بلیت‌فروشی خرج مرمت و نگهداری این مجموعه شود. با وجود این، اینطور شنیده می‌شود که از امسال بودجه‌ای که باید از خزانه کشور و از محل بلیت‌فروشی تخت‌جمشید به آن بازگردانده شود، حذف شده است. قاعدتا وقتی که منابع مالی کافی وجود نداشته باشد، انجام پروژه‌های بزرگ حفاظتی و مرمتی دچار مشکل خواهد شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد