تدارک آرامش پیش از ورود مهمان

نادر کریمی‌جونی
مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری اسلامی ایران این هفته در دو مراسم مختلف، یکی در سومین اجلاس همکاری‌های ایران و آفریقا و دیگری در مراسم افتتاح نمایشگاه ایران- اکسپو، از علاقه شدید ایران به انجام همکاری‌های دو یا چندجانبه با کشورهای جهان سخن گفت و از همه فعالان اقتصادی و تجاری جهان درخواست کرد تا فعالیت‌ها و همکاری‌های خود با کشورمان را توسعه و افزایش دهند. رییس‌جمهور از ایجاد جاده همواری برای فعالیت‌ها و انجام اقدامات تجاری در ایران خبر داد که دولت آن را پدید آورده و بر توسعه و گسترش این مسیر هموار شده تاکید می‌ورزد.شنیدن یا مطالعه سخنان رییس‌جمهور مخاطب را به این فکر وامی‌دارد که آیا وی در مورد کشوری مانند سوییس یا فنلاند سخن می‌گوید؟ یا رییس‌جمهور آرزوهایش را به جای واقعیت‌ها بیان کرده است؟ یا واقعا چنین موقعیتی وجود دارد، این جاده هموار تاسیس شده و مورد بهره‌برداری نیز قرار گرفته است؟ اگر این موقعیت و چنین جاده همواری وجود دارد، چرا شهروندان ایرانی آن را مشاهده و لمس نمی‌کنند. نگارنده اخیرا با صنعتگرانی که تلاش کرده‌اند کارخانه‌ها و صنعت خود را به خارج از کشور منتقل سازند تا از امکانات کشورهای مقصد برای توسعه کارهای اقتصادی- صنعتی خود استفاده کنند، گفت‌وگو کرده است. جالب است که در این فهرست کشورها، علاوه‌بر چین، ترکیه و امارا‌ت‌متحده عربی نام افغانستان هم به عنوان یکی از مقاصد پذیرنده صنعتگر و صنایع ایران مطرح شده است. جالب است که نگارنده از اعضای کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس شورای اسلامی کسب اطلاع کرده که افغانستانی‌های مقیم ایران پیشنهاد تاسیس بزرگ‌ترین شهرک صنعتی را در منطقه خراسان به مقامات کشورمان ارائه کرده‌اند. تمام صنعتگرانی که برای انتقال صنعت و کارخانه خود به کشورهای دیگر تلاش می‌کنند اذعان دارند که به واسطه عدم عضویت ایران در CFT و معاهده پالرمو، هیچ فعالیت مالی و بانکی نمی‌توانند انجام دهند. تا جایی که حتی باز کردن حساب بانکی معمولی برای انجام فعالیت‌های پولی- مالی در درون چین یا میان چین و سایر کشورها (به‌جز ایران) برای ایرانیان امکان‌پذیر نیست. جالب است که برخی ایرانیان همسر چینی برگزیده‌اند تا فعالیت‌های پولی و تجاری خویش را با هویت همسر چینی‌شان انجام دهند و از امکاناتی که چین به شهروندان خود می‌دهد، بهره‌مند شوند.
روشن است که چنین موانع و مشکلاتی نه فقط برای صنعتگران و درخصوص انتقال صنایع‌شان از ایران به کشورهای دیگر که برای فعالان تجاری و بازرگانان درخصوص صادرات و واردات کالا از یا به ایران هم وجود دارد و بازرگان‌هایی که سال گذشته در نمایشگاه جامع کشاورزی گردهم آمده بودند تا درباره مشکلات و موانع صادرات کالاهای کشاورزی از ایران گفت‌وگو کنند، تصریح می‌کردند که قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF، بسیاری از فرصت‌های تجاری برای ایران را نابود ساخته و به‌عنوان مانعی بزرگ در جهت توسعه فعالیت‌ها و همکاری‌های اقتصادی- تجاری کشورمان محسوب می‌شود. در همان روزی که رییس‌جمهور برای مقامات و بازرگانان آفریقایی توانایی‌ها و توانمندی‌های ایران برای توسعه تجارت با آفریقا را تشریح می‌کرد، حادثه بندر شهید رجایی رخ داد. در وهله اول و در یک نگاه تطبیقی، این سوال مطرح است که چنین اتفاقی در بندر یک کشور توسعه‌یافته آیا در ده‌ها سال اخیر رخ داده است؟ مثلا آلمان، ایتالیا و استرالیا یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های شیمیایی را دارا هستند و نه‌فقط کشور خود که سایر کشورها را از این بابت تغذیه می‌کنند. آیا در ده‌ها سال اخیر کسی به خاطر دارد که چنین حادثه مشابهی در این کشورها رخ داده باشد؟ حتما پاسخ به این سوال منفی است. نکته جالب آن است که هنوز و پس از گذشت چند روز از وقوع این حادثه، هویت مالک، انبارکننده و حمل‌کننده این مواد اعلام نشده است. این در حالی است که در همان روز اول وزیر کشور به صراحت اعلام کرد که عامل یا عاملان این حادثه را به طور شفاف و صادقانه معرفی کند. از نظر یک بازرگان و به‌ویژه بازرگان غیرایرانی که امنیت تاسیسات بندری را در همه کشورهای جهان یا دست‌کم در برخی مراکز بندری جهان دیده، آیا رفتار مقامات ایران در مورد ریشه‌یابی حادثه بندر شهید رجایی اعتمادساز است؟ اینکه گمرک کالای عامل انفجار را ثبت شده نمی‌داند و از وجود آن اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و نمایندگان مجلس شورای اسلامی به‌جای مقامات مسوول وارد عمل شده و اطلاع‌رسانی می‌کنند آیا می‌تواند اعتماد فعالان تجاری داخلی و بالاخص خارجی را نسبت به اهمیت و صلاحیت بنادر و کشتیرانی و گمرک ایران برای انجام فعالیت‌های ایمن و قابل اعتماد تجاری در ایران جلب کند؟ احتمالا افراد مختلف نمی‌توانند با اطمینان به این پرسش پاسخ مثبت بدهند.
واقعا مقامات کشورمان و ازجمله مسعود پزشکیان چگونه می‌توانند در میان چهره‌های مختلف و از جمله مقامات ارشد بازرگانی و اقتصادی کشورها بایستند و آنان را به افزایش و توسعه همکاری‌های اقتصادی با ایران تشویق کنند. حتی اگر رویدادهای اتفاق افتاده اخیر وجهه امنیتی نداشته باشند و فقط حادثه غیرمترقبه محسوب شوند، باز هم بسیاری از بازرگانان و تجار حاضر به همراهی و همکاری با کشوری نیستند که از اینگونه رویدادهای وحشتناک در آن رخ می‌دهد.
آیا بهتر نیست پیش از دعوت مهمان، صاحبخانه، منزل را برای ورود و آرامش مهمانان مهیا و آماده کند؟