تغییر فاز نفت به سمت قیمت‌های بالاتر

«جهان‌صنعت»- با کاهش تولید روسیه و افزایش مصرف چین، بازار نفت با کمبود عرضه روبه‌رو شده و تحلیلگران انتظار دارند که قیمت‌ها از نیمه دوم سال ۲۰۲۳، به بالای ۹۰ دلار در هر بشکه صعود کند. هرچند در هفته‌های اخیر هم نشانه‌هایی از افزایش قیمت نفت در بازار دیده شده و بازار رشد آرامی را در پیش گرفته است، اما چشم‌انداز بازار نفت برای سال آینده در صورت حل و فصل نشدن جنگ بین روسیه و اکراین افزایشی خواهد بود.
علاوه بر پیش‌بینی موسسات مالی دنیا از چشم‌انداز بازار نفت، رویترز هم اخیرا از ۴۹ اقتصاددان و تحلیلگر درباره چشم‌انداز سال‌ جاری میلادی نظرسنجی کرده که برمبنای دیدگاه این اقتصاددانان و تحلیلگران، میانگین قیمت هر بشکه نفت برنت امسال به ۸۹ دلار و ۲۳ سنت خواهد رسید. این قیمت نسبت به قیمت ۹۰ دلار و ۴۹ سنت که در ژانویه پیش‌بینی شده است، کمتر بوده اما همچنان بالاتر از سطح فعلی حدود ۸۳ دلار است. این اقتصاددانان گفته‌اند که میانگین قیمت هر بشکه نفت وست‌تگزاس اینترمدیت آمریکا در سال ۲۰۲۳، به ۸۳ دلار و ۹۴ سنت در هر بشکه می‌رسد که پایین‌تر از پیش‌بینی ۸۵ دلار و ۴۰ سنت در نظرسنجی قبلی رویترز است.
در عین حال‌، بعضی از تحلیلگران می‌گویند میانگین قیمت نفت برنت از ۸۵ دلار در سه ماهه نخست و ۸۸ دلار و ۶۰ سنت در سه ماهه دوم که تحت تاثیر تقاضای کندتر مناطق مصرف‌کننده بزرگ مانند اروپا و آمریکاست، در نیمه دوم سال به بالای ۹۰ دلار در هر بشکه رشد خواهد کرد.
به گفته آنان تاثیر سقف قیمت برای فروش نفت و سوخت روسیه، به دلیل شکل‌گیری تجارت‌های جایگزین، کمتر از حد انتظار اولیه بوده است. این تحلیلگران انتظار دارند تولید نفت روسیه به دلیل مصرف داخلی کمتر، تقاضای ضعیف‌تر و صادرات کمتر، ۶۰۰ هزار بشکه در روز بر مبنای سال به سال کاهش پیدا کند.
نقش پررنگ روسیه در تحولات بازار
هرچند کاهش ۵۰۰ هزار بشکه نفت روسیه در سال جای به دلیل مشکلات فنی و پیرشدن چاه‌های نفت این کشور بوده، با این حال اعلام این تصمیم آن هم در شرایطی که تحولات اقتصادی جهان به سمت تقاضای بیشتر نفت پیش می‌رود، بر سناریوی افزایش قیمت‌ها صحه می‌گذارد.
الکساندر نوآک معاون نخست‌وزیر روسیه چندی پیش اعلام کرد که روسیه در واکنش به تشدید تحریم‌های غربی، قصد دارد تولید نفت را در مارس، ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد و صادرات نفت از بنادر غربی را ۲۵ درصد کاهش دهد.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که رسیدن افزایش قیمت نفت می‌تواند اقتصاد جهانی را وارد رکود بی‌سابقه‌ای کند، به این دلیل که رشد قیمت نفت در مقابل سایر پارامترهای اقتصادی ضریب فزاینده کمتری دارد. بسیاری این ضریب را کمتر از ۵ درصد عنوان می‌کنند. به همین خاطر اینکه اقتصاد جهانی به دلیل رشد قیمت نفت وارد رکود شود خیلی ضعیف است.
در عین حال که باید توجه داشت وضعیت ژئوپلیتیک اروپا و همچنین تنش‌های اوکراین و روسیه و البته میزان تقاضای گاز در زمستان سال ۲۰۲۳ از دیگر عواملی است که می‌تواند سمت و سوی بازار جهانی نفت را تغییر دهد. به همین دلیل تولیدکنندگان بزرگ نفتی کشور کمی با احتیاط نسبت به افزایش تولید نفت اقدام می‌کنند.
از آنجا که ائتلاف اوپک‌پلاس که حدود ۴۰ درصد از تولید نفت دنیا را در اختیار دارد، هدف تولید نفت خود را به‌دنبال سقوط تقاضا طی بحران کرونا پایین آورد، چنین به نظر می‌رسد که این گروه که تولید خود را از سال گذشته و به‌دنبال افزایش تقاضا به‌تدریج بالا برد، نمی‌تواند به هدف تولید ماهانه خود برسد. ضمن اینکه آخرین گزارش منتشرشده نشان می‌دهد که تولید نفت‌خام اوپک در فوریه به ۹۷/۲۸ میلیون بشکه در روز رسیده که هنوز ۷۰۰ هزار بشکه کمتر از اوج تولید آن در ماه سپتامبر است. در همین حال، آژانس بین‌المللی انرژی که میزان رشد تقاضا برای نفت در سال میلادی جاری را دو میلیون بشکه در روز برآورد کرده است، انتظار دارد چین، عامل نیمی از رشد تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۲۳ باشد. این آژانس احتمال فراتر رفتن تقاضا از عرضه پس از نیمه اول سال را پیش‌بینی کرده و از تولیدکنندگان خواسته است در سیاست‌های تولید خود، تجدیدنظر کنند.
تحلیلگران انتظار دارند تولیدکنندگان اوپک‌پلاس، سیاست تولید فعلی خود را حفظ کنند و با حسابی که روی محدود شدن عرضه باز کرده‌اند، چشم انتظار بهبود قیمت نفت به ۱۰۰ دلار در هر بشکه هستند.
به گفته آنان اوپک‌پلاس هیچ شتابی برای باز کردن شیرهای نفت خود ندارد و اگر تقاضا روند صعودی پیدا کند، ممکن است این روند را در اواخر سال ۲۰۲۳ تغییر دهد.