توافق بر سر راهکار مشترک درباره سوریه

اختلافات میان ترکیه و آمریکا می‌رود تا کنترل‌ناپذیر شود. رکس تیلرسون در بحبوحه سردی و تنش در مناسبات ترکیه و آمریکا به آنکارا رفته است. خطر رویارویی آمریکا و ترکیه در سوریه جدی تلقی می‌شود. رکس تیلرسون پنجشنبه گذشته وارد ترکیه شد. رجب طیب اردوغان پیش از سفر تیلرسون آشکارا ایالات متحده را تهدید کرد. تیلرسون با رییس‌جمهور ترکیه دیدار و گفت‌گو کرد و دیروز هم با وزیر خارجه ترکیه دیدار کرد. وزیر خارجه آمریکا پس از دیدار با همتای ترکیه‌ای خود تاکید کرد هم‌پیمانان آمریکا در منبج خواهند ماند و خواهان خویشتنداری آنکارا در عفرین شد؛ سخنانی که چندان خوشایند طرف ترک نیست گرچه چاووش اوغلو ار توافق دوطرف درباره سوریه خبر داده است. رکس تیلرسون در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با مولود چاووش اوغلو در عین حال گفت: ترکیه هم‌پیمان قوی در جنگ علیه داعش است. ما حق ترکیه را در تامین مرزهایش درک می‌کنیم اما از ترکیه می‌خواهیم درباره عفرین خویشتندار باشد. اهداف ما با ترکیه درباره سوریه مطابق است. وی گفت: ما از نیروهای سوریه دموکراتیک به شکل محدود برای نابودی داعش حمایت می‌کنیم و حمایتمان بیش از حد لازم نیست. ما باید با ترکیه درباره شهر استراتژیک منبج همکاری و این شهر را از تروریست‌ها پاکسازی کنیم.
او در عین حال گفت که هم‌پیمانان آمریکا که همان نیروهای کرد سوری هستند در شهر منبج خواهند ماند. ترکیه مصرانه خواهان خروج این نیروها از منبج و عقب‌نشینی آنها به شرق فرات است. وزیر خارجه ترکیه نیز با بیان اینکه سیاست‌های واشنگتن در سوریه واضح نیست گفت ترکیه منتظر می‌ماند تا ببیند وعده‌های آمریکا درباره فتح‌الله گولن، مبلغ مخالف دولت آنکارا و نیروهای کرد سوریه به کجا خواهد انجامید. وی گفت: ما با تشکیل مکانیسمی برای مقابله با تروریسم در شمال سوریه موافقت کردیم.
آمریکا از شبه‌نظامیان کرد یگان‌های مدافع خلق در سوریه حمایت می‌کند؛ ترکیه اما با آنان می‌جنگد. این اختلاف باعث تنش در روابط دو عضو ناتو شده است.
گرچه روابط میان ترکیه و آلمان هم چندی ا‌ست بحرانی است، اما دغدغه اردوغان بیشتر چالش با آمریکاست. روابط بحرانی دوکشور چنان اوج گرفته‌اند که احتمال رویارویی نظامی دوکشور نیز می‌رود. منبج، واقع در استان حلب سوریه، با کمک سربازان آمریکایی و شبه‌نظامیان کرد یگان‌های مدافع خلق اداره می‌شود. دولت ترکیه هشدار داده بود که قصد حمله به این شهر را دارد و به همین دلیل از آمریکایی‌ها خواسته بود آنجا را ترک کنند. به این ترتیب امکان برخورد دو عضو ناتو در شهر منبج وجود دارد.
در سال ۲۰۱۶ میلادی شبه‌نظامیان کرد «یگان‌های مدافع خلق» (YPG) موفق شدند با حمایت نظامی آمریکا بر ستیزه‌جویان جریان تروریستی «دولت اسلامی» در شهر منبج پیروز شوند و آنها را از این شهر برانند.
آمریکا یگان‌های مدافع خلق را متحد قابل اعتماد خود در مبارزه با «دولت اسلامی» می‌داند. دولت ترکیه اما این یگان‌های کرد را تروریست‌هایی می‌نامد که ترکیه را تهدید می‌کنند. ارتش ترکیه در عفرین، در غرب منبج، حملات خود را علیه کردهای یگان‌های مدافع خلق ادامه می‌دهد. رییس‌جمهور ترکیه اعلام کرده که پس از تصرف عفرین، حمله به منبج آغاز خواهد شد؛ شهری که در آن نیروهای آمریکایی نیز مستقر هستند.
هفته گذشته نیویورک تایمز قول یک ژنرال آمریکایی را نقل کرده و مدعی شده بود که این فرمانده نظامی آمریکایی هنگام دیدار از شهر منبج با اشاره به ترکیه گفته بود: چنانچه به ما حمله کنید، پاسخی سخت خواهیم داد و از خود دفاع خواهیم کرد.
به گزارش دویچه وله، اردوغان سه‌شنبه گذشته در برابر فراکسیون حزب عدالت و توسعه در آنکارا نسبت به این سخنان ژنرال آمریکایی واکنش نشان داد و گفت: معلوم است کسانی که می‌گویند اگر به ما حمله شود، پاسخی سخت خواهیم داد، هنوز در زندگی‌شان سیلی عثمانی نخورده‌اند.
رییس‌جمهور ترکیه تاکید کرد که البته ما آمریکایی‌ها را عامدانه هدف قرار نخواهیم داد و ادامه داد اما هم‌اینک اعلام می‌کنیم که ما هر تروریستی را که ببینیم محو و نابود می‌کنیم و همزمان تمام کسانی را که در کنار آنها ایستاده‌اند. نخست وزیر ترکیه نیز نظر مشابهی چون اردوغان دارد. او اعلام کرده است: ما با شبه‌نظامیان کرد اختلاف داریم. در این شرایط اگر آمریکا در کنار شبه‌نظامیان کرد در مقابل ما بایستند، با آنها نیز می‌جنگیم.
نگرانی ترکیه از برنامه‌های پنتاگون
ترکیه نگران اعلام بودجه پنتاگون، وزارت دفاع آمریکا است که در نظر دارد ۵۵۰ میلیون دلار برای آموزش، تجهیزات نظامی و تثبیت مرزهای سوریه اختصاص دهد. ترکیه از آن نگران است که بیشترین سود را در این برنامه پنتاگون شبه‌نظامیان کرد یگان‌های مدافع خلق ببرند. همچنین قرار است ۵۸۰۰ سرباز آمریکایی همچنان در سوریه و عراق بمانند. این تصمیم آمریکا در حالی گرفته شده که جریان تروریستی «دولت اسلامی» در دو کشور سوریه و عراق به شدت سرکوب شده است.
موردهای متعدد بحران میان دو کشور
روابط آمریکا با ترکیه با آخرین اظهارات اردوغان بحرانی نشده است. آمریکا مدت‌هاست بر این نظر است که ترکیه مشکلی برای منطقه خاورمیانه شده است. البته مقامات آمریکا این نظر را هنوز به روشنی بیان نکرده‌اند.
پورتال سیاسی پولیتیکو در آمریکا حتی بر این نظر است که ترکیه از کنترل خارج شده و زمان آن فرارسیده که آمریکا این نظر را بیان کند. گفته می‌شود اختلافات میان ترکیه و آمریکا تنها در ارتباط با شبه‌نظامیان کرد یگان‌های مدافع خلق نیست و موردهای مختلف متعددی را در بر می‌گیرد.
ترکیه خواستار آن است که آمریکا فتح‌الله گولن، واعظ و مدرس علوم دینی را که اردوغان او را متهم به رهبری کودتای نظامی ماه ژوئیه ۲۰۱۶ کرده، به این کشور پس دهد. آمریکا نیز خواستار آزادی کلیه شهروندان آمریکایی و کارکنان ترک نمایندگی آمریکاست.