تولید صنعتی درچاه رکود

سال‌ها پیش و در دوره وزارت محمد‌رضا نعمت‌زاده‌ بود که اداره کل آمار وزارت صنایع در آخرین روز هر ماه اطلاعات مربوط به تولید هر کالای صنعتی را با استفاده از اطلاعات صنایع به دست آورده و برای اطلاع وزیر آن را آماده می‌کرد و رسانه‌های دهه 1370 برای به دست آوردن زودتر اطلاعات مربوط به فراز و فرود تولیدات صنعتی رقابت شدید داشتند. اداره کل آمار وزارت صنایع وقت کوشش می‌کرد این اطلاعات نخست به دست وزیر برسد و پس از آن به آرامی منتشر می‌شد. این رفتاری مدرن بود که تا دولت نهم ادامه داشت و بانک مرکزی نیز برپایه آمارهای وزارت صنایع نرخ رشد تقاضای سرمایه‌گذاری صنعتی و نیز رشد ارزش‌افزوده بخش صنعت را هر سه‌ماه در گزیده‌های آماری منتشر می‌کرد. در دولت نهم اما دادن اطلاعات اندکی رخوت را تجربه کرد و این داستان به بانک مرکزی نیز کشید و به آرامی در ایران باب شد که می‌توان به دلیل ادامه تحریم‌ها از دادن آمار خودداری کرد. در دولت سیزدهم نیز به دلایل گوناگون انتشار آمارهای واقعی اقتصاد یعنی سرمایه‌گذاری و نیز تولید صنعتی و تقاضای سرمایه‌گذاری صنعتی و همچنین شمار واحدهای صنعتی به بهره‌برداری رسیده که میزان و معیار‌های مناسبی برای ارزیابی روندهای صنعتی بود که به محاق رفته است اما در حالی که نزدیک به 80روز از سال تازه سپری شده، وزارت صمت آماری از فرازوفرود 40 کالای صنعتی را انتشار داده است.
به گزارش تسنیم، براساس آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت جزئیات تولید کالاهای منتخب صنعتی و معدنی در 11ماهه 1402 اعلام شد. مطابق این آمار از میان 40کالای صنعتی تولید 20کالا افزایش یافته است به‌نحوی که بیشترین تولید به الکتروموتور با 45/87درصد، نئوپان 20‌درصد، وانت 75/33‌درصد و الیاف اکریلیک با 37‌درصد اختصاص دارد. البته از میان 40‌کالای منتخب صنعتی و معدنی افت تولید به چرم با منفی 23‌درصد و اتوبوس، مینی‌بوس و ون با منفی 18‌درصد اختصاص دارد.
نگاهی جزئی‌تر به داستان تولید صنعتی
همانطور که در جدول دیده می‌شود از 40کالایی که وزارت صمت آمار 11ماه آنها ر‌ا داده است، تولید 40کالا نسبت به 11‌ماه سال 1401 روند فزاینده داشته و نیز 40کالای صنعتی روندی کاهنده را تجربه کرده‌اند. با توجه به اینکه رشد تولید ناخالص داخلی در سه‌ماهه آخر سال 1402 روندی کاهشی نسبت به فصل‌های پیشین را تجربه کرده است و نیز با توجه به اینکه ارزش‌افزوده بخش صنعت در کل ارزش‌افزوده اقتصاد سهمی اندک داشته است، به نظر می‌رسد اگر آمار 12ماهه تولید منتشر می‌شد این توازن به‌هم می‌خورد.
خودروسواری
ارزش‌افزوده بخش خودرو و زیرمجموعه‌های آن سهم کل ارزش‌افزوده صنعت دارند. رشد اندک و زیر 10درصدی تولید خودروسواری با توجه به برنامه‌های ارائه‌شده در این صنعت نشان می‌دهد این صنعت حال‌وروز خوشی ندارد. سیاستگذاری‌های نادرست درباره قیمت‌گذاری خودروسواری و نیز راهبردهای ناکارآمد در توزیع خودرو و تغییرات پی‌در‌پی وزیر صنعت و مدیران بنگاه‌های بزرگ خودروساز رشد این صنعت را کند کرده و به کمتر از 10 رسانده است.
چرم
تولیدات چرم در 11ماه 1402 نسبت به 11ماه مشابه سال پیش از آن رشد منفی قابل‌توجهی را تجربه کرده که در جدول می‌بینید. واقعیت این است که واردت و قاچاق انواع کیف و کفش و حتی چرم و همچنین کاهش قدرت خرید شهروندان به کاهش تولید کیف و کفش منجر شده و به همین دلیل تولید این صنعت روندی کاهنده داشته است.
لوازم خانگی
با وجود همه حمایت‌هایی که از صنعت لوازم خانگی در 5‌سال تازه سپری‌شده از سوی دولت انجام شده است و با وجودی که این کالاها باید رشد تقاضای موثمر داشته باشند اما تولی شماری از مهم‌ترین کالاها در این صنعت با عقبگرد مواجه شده است.
فولاد
دولت‌های ایران در گذشته سرمایه‌گذاری‌های قابل اعتنایی برای رشد ظرفیت‌های فولاد کشور داشته‌اند و نیز برنامه برای صادرات این محصولات در دستور کار بوده است. کاهش برق‌رسانی به این صنعت و نیز ایجاد محدودیت برای صادرات مانع بزرگی برای رشد تولید فولاد در 11ماه پارسال نسبت به مدت مشابه 1401 بوده است.
سرامیک
ده‌ها کارخانه سرامیک‌سازی در ایران در سال‌های رشد تولید مسکن با سرمایه‌گذاری قابل‌توجه ساخته و به بهره‌برداری رسیده‌اند. با این همه اما تولید این محصول که با رشد تولید مسکن نسبت مستقیم دارد با رشد آهسته و منفی روبه‌رو شده است.
پودر شوینده
این کالا و این صنعت در سلامت و بهداشت شهروندان سهم قابل‌توجهی دارد اما به دلیل کاهش قدرت خرید خانواده‌ها روند تولید کاهنده شده و دلیل آن نیز استفاده کمتر خانواده‌هاست.
کولر آبی و تراکتور
دو کالایی که وزارت صمت ترجیح داده اطلاعات آنها را منتشر کند که با رشد مثبت روبه‌رو شده‌اند تراکتور است که با یارانه به کشاورزان داده می‌شود. تولید کولر آبی نیز در وضعیتی که به مرور جای خود را به کولرگازی می‌دهد نیز رشد را تجربه کرده‌اند که در جدول آمده است.