ثبات بورس در گرو دورنماي  روشن اقتصادي

شاهین شایان‌آرانی*
برای اینکه بازار سرمایه کشوری از ثبات نسبی برخوردار شود به چند پیش‌نیاز احتیاج است. اولین و مهم‌ترین پیش‌نیاز وجود یک دورنمای اقتصادی برای بازیگران بازار سرمایه است. سرمایه‌گذاران باید بدانند که تا پنج سال آینده اقتصاد کشور به کجا می‌رود. این دورنما یک اهرم کلیدی برای تعیین وضعیت بازار سرمایه است. وقتی فضای غبارآلود نسبت به آینده اقتصاد به وجود می‌آید، تلاطم بازار سرمایه نیز افزایش می‌یابد. در حال حاضر به علت تنش‌های بین‌المللی در حوزه سیاسی و همچنین تحریم‌ها در حوزه اقتصادی دورنمای اقتصادی کشور تحت‌الشعاع قرار گرفته است. در حال حاضر اکثر کنشگران و بازیگران بازار سرمایه با وجود شعارهای برخی دولتمردان دچار یک ابهام جدی شده‌اند. این شعارها بیشتر ماهیت دوپینگ کوتاه‌مدت دارد اما سرمایه‌گذاری که قرار است پول خود را در فعالیتی توام با خلق ارزش اقتصادی درگیر کند، قطعا دچار ابهام است. شعارهای سیاسی راهکار از بین بردن ابهامات موجود نیست و ابهام به حدی جدی است که سرمایه‌گذاری‌های اساسی و بنیادی در کشور ما رخ نمی‌دهد. اکثر سرمایه‌گذاری‌ها در حال حاضر کوتاه‌مدت و فرصت‌طلبانه است. در چنین فضایی نوسانات قیمت افزایش پیدا می‌کند و خلق ارزش نه در کلان اقتصاد و نه در بازار سرمایه رخ نمی‌دهد. در نتیجه بورس به محلی برای فرصت‌طلبی و سفته‌بازی تبدیل می‌شود. چنین بورسی به شدت تحت‌تاثیر خبر قرار می‌گیرد و با یک خبر خوب بازار مثبت و با یک خبر بد بازار منفی می‌شود. در فضای مبهم فعلی، بستر نوسانات، بسیار شدید است. بخش دیگری از التهابات بازار سرمایه ناشی از سیاست‌های اقتصادی درون کشور است. اگر سرمایه‌گذار ببیند که اقدامات اقتصادی درون کشور به سمت ثبات، تعادل، برنامه‌ریزی و انضباط مالی سوق پیدا کرده است، می‌تواند انتظار داشته باشد که بازار سرمایه سالم و متعادلی خواهد داشت اما وقتی سرمایه‌گذار متوجه می‌شود که دولت کسری بودجه دارد، می‌فهمد که در نهایت تورم در کشور افزایش خواهد یافت. در نتیجه جدای از مشکلات بین‌المللی، در داخل کشور نیز دچار تلاطم و بحران‌های مدیریت اقتصاد کلان هستیم. این نابسامانی‌ها سیگنال‌هایی است که فضای بازار سرمایه را متلاطم‌تر می‌کند. مجموعه مشکلات داخلی و خارجی باعث شده است که کنشگران بازار سرمایه قادر به برنامه‌ریزی نباشند. در نتیجه به ناچار فقط با دیدگاه کوتاه‌مدت فعالیت می‌کنند. این موضوع تشدید، نوسانات بازار، ایجاد سفته‌بازی و تلاطم بیشتر در بازار را باعث می‌شود. دولتمردان ادعا دارند که از بورس حمایت می‌کنند. سوال این است که چطور ممکن است در چنین فضایی از بازار حمایت کنند؟ مشکل باید از ریشه حل شود. حاکمیت، وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی باید سیاست‌های کلان اقتصاد را تصحیح کنند و ثبات روابط اقتصادی بین‌المللی و درون کشوری را بهبود بخشند. پتانسیل اقتصادی کشور به شدت بالاست اما سیاست‌های بین‌المللی توام با برنامه‌ریزی‌های نادرست داخلی فضایی را ایجاد کرده است که پتانسیل‌های موجود اقتصاد کشور آنطور که باید ظهور نمی‌کند. بورس هم آینه‌ای از همین پدیده است. در نتیجه لازم است مشکل از ریشه حل شود و ریشه مشکلات فعلی نیز در اصلاح برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی، روابط و سیاست بین‌المللی مناسب و تلاش برای دستیابی به ثبات اقتصادی است. در صورت حل این مشکلات پتانسیل‌های موجود زنده می‌شوند و تمامی افراد از بهبود اوضاع منفعت خواهند برد.
* مشاور سرمایه‌گذاری و ریسک بین‌المللی