خبری از پکیج سفر ارزان نیست

بسته سفر ارزان از سوی دست‌اندرکاران سازمان میراث فرهنگی مطرح و به محل سوال و انتقاد مطبوعاتی‌ها بدل شد. ابتدا بحث سفرهای قسطی مطرح شد‌ آن هم با سود بالا. این ایده با نقد مواجه شد و حالا از سوی رییس سازمان میراث فرهنگی چارچوبی جدید تعریف شده است. گویی مونسان در گفت‌و‌گوی آخر خود سعی داشته توقع مردم از بسته سفر ارزان را کاهش دهد.
رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در یک برنامه زنده تلویزیونی قول داد سفر در نوروز گران نشود. هرچند او هزینه‌های حمل‌و‌نقل را مستثنی از این قاعده دانست.
علی‌اصغر مونسان با اشاره به آغاز فعالیت ستاد هماهنگی خدمات سفر از یک ماه پیش و اندیشیدن تمهیداتی برای سفرهای نوروزی با همکاری ۲۸ دستگاه عضو این ستاد، یادآور شد: نوروز گذشته ۷۰ میلیون نفر شب اقامت تجربه شد که پیش‌بینی شده این آمار امسال بیشتر شود. او درباره چگونگی محاسبه این آمار‌ گفت که این سوال همیشه مطرح است و پیچیدگی سفر در همه جای دنیا وجود دارد و فقط مختص ایران نیست. ولی باید توجه کرد که آمار اعلام‌شده از شمارش ورودی و خروجی شهرها به دست نیامده بلکه آمار اقامت در مراکز رسمی است که صحت بالایی دارد. هرچند این آمار فقط از اقامتگاه‌های رسمی و دارای مجوز جمع‌آوری شده و باید به آن جمعیت ساکن در ویلاهای شخصی و سایر اقامتگاه‌های غیر‌رسمی را اضافه کرد.
او درباره وظایف ۲۸ دستگاه عضو در ستاد هماهنگی خدمات سفر، توضیح داد: گردشگری فرابخشی است و دستگاه‌های مختلفی درگیر آن هستند. بنابراین همه آن دستگاه‌ها به وظایف ذاتی خود عمل می‌کنند و هماهنگی‌ها در این ستاد انجام می‌شود. اگر کسی هم شکایت داشته باشد به فراخور موضوع می‌تواند به دستگاه مربوطه اعلام کند یا از طریق سامانه ۰۹۶۲۹ به ستاد هماهنگی خدمات سفر اطلاع دهد. درخواست ما از ستاد این بود که رسیدگی به شکایت‌ها را به زمان دیگری موکول نکنند چون هدف، تنبیه خاطی نیست بلکه افزایش رضایتمندی است. بنابراین اگر ایرادی وجود داشته باشد باید همان لحظه برطرف شود.
نه سوءاستفاده کردیم نه بی‌انصافی
معاون رییس‌جمهور درباره کنترل هزینه سفر در نوروز گفت: تنها بخشی که از شرایط سوءاستفاده نکرده و با وجود گرانی‌ها و تحمیل برخی هزینه‌ها، هیچ‌گونه افزایش قیمتی نداشته است خدمات سفر و گردشگری بوده که به این خاطر باید از همکاری بخش خصوصی تشکر کرد.
مونسان که در یک برنامه زنده تلویزیونی سخن می‌گفت، قول داد سفر در نوروز با افزایش قیمت روبه‌رو نشود و اضافه کرد: البته یکسری هزینه‌ها مثل حمل‌و‌نقل به ویژه در بخش هوایی وجود دارد که قبلا با افزایش قیمت مواجه شده‌اند و به سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ربطی نداشته است.
او با اشاره به سیاست‌هایی که برای ارزان‌سازی سفر اتخاذ شده است، گفت: تلاش کردیم خدمات ارزان به بسته‌های سفر اضافه شود. در حال حاضر یک سفر با خودرو یا وسایل ریلی به اضافه اقامت در بومگردی بسیار ارزان می‌شود و همه اقشار با هر سطح درآمدی می‌توانند از آن استفاده کنند. ضمن اینکه با توجه به خدمات‌دهی هتل‌های پنج ستاره، طیف خوبی از قیمت ایجاد شده که مردم با طبقات درآمدی مختلف می‌توانند از آنها استفاده کنند.
او درباره حمایت از تاسیسات گردشگری با توجه به ثابت نگه داشتن هزینه‌ها در شرایط گرانی، گفت: بخش زیادی از گرانی‌های رخ داده در کشور بی‌انصافی است. اگر قرار باشد تحریم روی نرخ‌ها تاثیر بگذارد باید از این به بعد شاهد اثر آن باشیم. خوشبختانه بخش گردشگری این انصاف را داشته که وقتی هنوز اثر تحریم وارد نشده، قیمت‌ها را کنترل کند. به هر حال ثابت نگه داشتن قیمت‌ها در گردشگری با هماهنگی و همراهی بخش خصوصی اتفاق افتاده است، اما بعد از عید بررسی می‌کنیم تا اگر افزایش هزینه‌ها‌ در سایر بخش‌ها اثر آزاردهنده خود را به بدنه گردشگری وارد کرد، درباره تغییر قیمت‌ها در این حوزه نیز تصمیم بگیریم.
بسته سفر ارزان چیست و کجاست
مونسان درباره محل عرضه بسته‌های سفر ارزان، این نکته را متذکر شد که نباید از این عبارت انتظار یک پکیج سفر را داشت و در این باره توضیح داد: این بسته یک کارکرد کلی دارد، یعنی شرایطی ایجاد شده که با کنار هم گذاشتن برخی از اجزای سفر، ارزانی عام اتفاق خواهد افتاد‌ به این معنی که اگر مردم از ناوگان ریلی و جاده‌ای و بومگردی‌ها استفاده کنند سفر ارزان می‌شود. منظور ما این نبوده که قیمت یک هتل پنج ستاره کاهش داده شده باشد تا هم آن تاسیسات متضرر شوند و هم ما بگوییم سفر ارزان اتفاق افتاده است. رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در عین حال تاکید کرد: ارزانی بومگردی‌ها به معنی عرضه خدمات بی‌کیفیت نیست‌ بلکه این اقامتگاه‌ها با کاهش حاشیه سود خود، نرخ پایین و خدمات مطلوبی ارائه می‌دهند.
خوابی که برای «مدرسه‌خوابی» دیده‌اند
این عضو کابینه دولت درباره تغییر سیاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برای استفاده از مدارس در نوروز، یادآور شد: مطابق سیاست‌های دولت، دولت حق رقابت با بخش خصوصی را ندارد. دولت مصوبه‌ای دارد که دستگاه‌های اجرایی را از هتلداری منع کرده است. با توجه به مستندات قانونی، ما هم از دستگاه‌های نظارتی می‌خواهیم به این قضیه وارد شوند، چون این یک منع کلی است.
او افزود: در نامه‌ای که چند روز پیش برای وزیر آموزش‌و‌پرورش فرستاده شد نیز برای تقدیم با کرامت بسته سفر ارزان به فرهنگیان اعلام آمادگی شد. خوب نیست معلمان در کلاس‌های درس اسکان داده شوند. این تجربه را قبلا در کیش داشته‌ام. اصلا برخورد جالبی با جایگاه فاخر معلمان نیست. مخصوصا آنکه بسته سفر می‌تواند ارزان‌تر از اقامت در کلاس‌های درسی باشد که بعد از پایان تعطیلات باید کلی در آنها هزینه شود تا دوباره برای حضور دانش‌آموزان آماده شوند. معتقدم برای اسکان معلم‌ها در این کلاس‌های درس حتی اگر مبلغی هم دریافت نشود باز هم ضرر است. مونسان گفت: به استانداران که ریاست ستاد هماهنگی خدمات سفر را به عهده دارند این اختیار داده شده که در صورت تکمیل ظرفیت اقامتی در استان، از مدارس برای اسکان استفاده شود. سال گذشته آموزش‌و‌پرورش در اجرای این خواسته همکاری خوبی داشت که امیدواریم امسال نیز ادامه یابد.
معاون رییس‌جمهور درباره جزئیات ۲ هزار پروژه‌ای که با ۱۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در حال اجراست، اظهار کرد: روزگاری در کشور زیرساخت گردشگری با مشکل روبه‌رو بود. همیشه تعداد هتل‌ها زیرسوال بود، اما حالا در نقطه خوبی قرار داریم که البته تا ایده‌آل فاصله است. تعداد سرمایه‌گذارانی که از بخش‌های اقتصادی به گردشگری روی آورده‌اند قابل توجه است و آینده خوبی برای گردشگری متصور می‌شود.
او اضافه کرد: از این حجم پروژه سرمایه‌گذاری ۵۰۰ واحد به هتل‌ها و اقامتگاه‌ها اختصاص دارد که درحال حاضر بیش از پروژه اقامتی به جاذبه‌‌های گردشگری نیاز داریم. تا‌کنون به مدد غنای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی در جذب گردشگر مشکلی نداشته‌ایم اما برای رسیدن به تعداد گردشگرانی بیشتر در سطح کشورهای همسایه به این پروژه‌ها بیشتر نیاز است.
مگر چه کار کرده‌ایم؟
رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سپس توزیع نامتناسب سفر در ایران را ناشی از تبلیغات اندک گردشگری دانست و گفت: همه دنیا تبلیغات را نوعی سرمایه‌گذاری تلقی می‌کند ولی ما در این باره کم‌کاری کرده‌ایم آن وقت می‌گوییم چرا گردشگر خارجی بیشتر به ایران نمی‌آید، مگر چه کار کرده‌ایم که این آمار بیشتر شود؟ این همه سرمایه‌گذاری کرده‌ایم، ٢٠۴ هتل ۵ و ۴ ستاره ساخته شده، روند توسعه زیرساخت‌ها خوب بوده، باید آنها را معرفی کنیم.
او افزود: مسوول این کم‌کاری خود ما هستیم. البته که بودجه هم محدود بوده است اما به تبلیغات هم به عنوان سرمایه‌گذاری نگاه نکرده‌ایم. باور نداریم ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان باید در تبلیغات هزینه کنیم تا نتیجه بگیریم. فکر می‌کنیم این پول باید صرف سخت‌افزار شود. فعلا برای حل این کاستی به همه اداره‌های کل تشکیل ستاد دیجیتال را دستور داده‌ایم. همچنین پورتال جامع گردشگری ایران راه‌اندازی شده که از مردم خواهش می‌کنم برای انتخاب مقصد حتما به آن مراجعه کنند. در این وب‌سایت تمام جاذبه‌های گردشگری بارگذاری شده است.
مونسان سپس توجه را به گزارش بانک مرکزی که از آخرین گزارش شورای جهانی سفر به سال ۲۰۱۷ میلادی برگرفته است، جلب کرد و گفت: ارزش مستقیم گردشگری در تولید ناخالص داخلی به ۸/۱۱ میلیارد دلار بوده است. ارزش مستقیم، غیرمستقیم و القایی گردشگری از تولید ناخالص داخلی ۷/۳۰ میلیارد دلار بوده است. این آمارها را ما اعلام نکرده‌ایم که در آن تشکیک ایجاد شود. اگر از گردشگری حمایت شود اقتصاد جدیدی به کشور اضافه خواهد شد. اگر دنبال منابع درآمدی جدیدی غیر از نفت و انرژی هستیم فرمولی جز گردشگری نداریم. در گردشگری با ۵۰ میلیون سرمایه شغل ایجاد می‌شود، علاوه بر این شهرهایی مثل یزد و کاشان در حال حاضر از گردشگری ارتزاق می‌کنند. کاش این تفکر زودتر در کشور جا افتد و نگاه‌ها از پتروشیمی و فولاد مقداری به گردشگری منعطف شود.
او در ادامه این گفت‌وگوی تلویزیونی درباره نقطه‌ضعف زیرساخت‌های بین راهی، توضیح داد: در گذشته پروژه ایجاد سرویس‌های بهداشتی اجرا شد اما رها و بلاتکلیف گذاشته شد. راه‌حل ما برای آن ایجاد مجتمع‌های بین‌راهی بود مثل آنچه در مسیر تهران قم یا زنجان اتفاق افتاده است. دو هزار پروژه‌ای که هم‌اکنون در حال اجراست بخشی از آن به سرمایه‌گذاری در مجتمع‌های بین‌راهی که سرویس‌های بهداشتی را در‌بر می‌گیرد اختصاص دارد. معتقدم هرچه گردشگران در جاده‌ها بیشتر تردد کنند اجرای چنین پروژه‌هایی توجیه اقتصادی بیشتری پیدا می‌کند.
خانه‌های زیرزمینی پرحاشیه
رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سپس درباره فعالیت اقامتگاه‌های غیر‌رسمی و مجاز اظهار کرد: ما فعالیت این خانه‌ها را خلاف قانون می‌دانیم و قبول نداریم. این سازمان و اداره اماکن نیروی انتظامی نیز با این تخلفات مقابله می‌کند، مگر اینکه ما متوجه فعالیت آنها نشده باشیم. کسی حق ندارد بدون مجوز فضای خانه شخصی خود را به اقامتگاه عمومی تبدیل کند. این کار جرم است و برای فعالیت به مجوز رسمی نیاز دارد.
او موضوع این خانه‌های غیرمجاز را از خانه مسافرها مجزا دانست و توضیح داد: سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برای ساماندهی، مجوز خانه مسافر را در مناطقی که اقامتگاه رسمی وجود دارد صادر می‌کند. اماکن نیروی انتظامی نیز در جریان فعالیت آنها قرار دارد و کاملا تحت کنترل و ضابطه هستند.
معاون رییس‌جمهور همچنین درباره حواشی این خانه‌های شخصی یا زیر‌زمینی که چندی پیش رییس اتحادیه هتلداران استان خراسان رضوی درباره آن سخن گفته بود، اظهار کرد: این حرف‌ها پس گرفته شد. همان موقع که این موضوع شایعه شد، قوه قضاییه وارد عمل شد و مستندات را خواست که در تایید این اظهارات باشد، اما مدرکی ارائه نشد. درست نیست هر موقع اتفاق خوبی در کشور رخ می‌دهد با بیان برخی حرف‌ها روابط را خراب کنیم. بعد از آن حواشی به استانداران نامه فرستادم و نظارت بیشتر بر این خانه‌ها را درخواست کردم. در حال حاضر نیز مشکلی وجود ندارد.
دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی «تورهای شاد شاد» را رصد می‌کنند
او سپس درباره کنترل تورهای غیرمجاز که با عنوان تورهای شاد معرفی می‌شوند، گفت: ما مخالف شادی و نشاط نیستیم، اتفاقا دنبال آن هستیم، ولی این به معنای ناهنجاری نیست. باید از گردشگری دفاع کنم چون با توجه به حجم تورهای گردشگری موارد تخلف بسیار کم بوده است، دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی رصد کامل دارند و گزارش می‌دهند.
او درباره نحوه برخورد با این تورهای غیرمجاز، اظهار کرد: ما رصد کامل داریم و بلافاصله هم برخورد می‌کنیم. البته کنترل خودروهای شخصی واقعا کاری سختی است اما نیروی انتظامی تاکنون خیلی خوب پای کار بوده و ما امیدواریم درصد آسیب‌ها در بخش گردشگری را به صفر برسانیم.
مونسان در بخش دیگری از سخنانش درباره افزایش گردشگران خارجی در ایران گفت: سال ۹۶ حدود پنج میلیون و ۱۰۰ هزار گردشگر به ایران سفر کردند، ۹ ماه امسال این جمعیت به شش میلیون نفر رسید که منتظریم تا آخر سال این عدد به هفت میلیون نفر برسد. این افزایش آماری در حالی رخ داده که با کاهش پروازهای خارجی، افزایش هزینه‌ها و حملات تروریستی مواجه بوده‌ایم.
او اضافه کرد: همیشه از اینکه تعداد گردشگران ایران و ترکیه نامتوازن بوده گله داشتیم. سال گذشته ۴۰۰ هزار گردشگر از ترکیه به ایران سفر کردند که امسال تعداد آنها به حدود ۹۰۰ هزار نفر رسیده است. این افزایش از کشورهای ارمنستان، روسیه، عربستان و عراق نیز حاصل شده است.
عراقی‌ها ولخرج‌ترند یا اروپایی‌ها؟
رییس سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری درباره تفاوت ارزآوری گردشگران اروپایی و عراقی، گفت: آمارهای جهانی نشان می‌دهد ۷۰ درصد گردشگری هر کشور در پیرامون آن اتفاق می‌افتد و ما هم از این قاعده مستثنی نبوده‌ایم. قبل از آن گردشگران ایران بیشتر زیارتی بوده‌اند که هزینه‌کرد آنها مبلغی حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلار بوده است. گردشگران تفریحی و تاریخی نیز حدود ۱۷۰۰ دلار در ایران هزینه می‌کنند و این میزان هزینه در بخش سلامت به ۲۴۰۰ دلار می‌رسد. خوشبختانه گردشگران عراقی امروز حالت ترکیبی پیدا کرده‌اند و از گردشگران سیصد -چهارصد دلاری به گردشگر ۲۴۰۰ دلاری تبدیل شده‌اند. ۹۰ درصد آنها برای تفریح، طبیعت‌گردی و سلامت به ایران سفر می‌کنند و ما امروز گردشگر صرفا زیارتی نداریم.
مونسان درباره تفاوت نرخ ارز و مناسب‌سازی قیمت سفر به ایران نیز گفت: تفاوت نرخ ارز تنها یک مولفه تاثیرگذار در گردشگری بوده است، ده‌ها عامل دیگر وجود دارد که به این صنعت آسیب وارد کرده است که از آن جمله کاهش پروازهای خارجی یا حذف آنها در برخی مسیرهاست. ناوگان هوایی وقتی دچار مشکل شود آمار سفر نیز کاهش می‌یابد.
او اضافه کرد: ما قبلا هم تور ایران را به خارجی‌ها ارزی می‌فروختیم با آنها ریالی حساب نمی‌کردیم که الان قیمت‌ها ارزان شده باشد. نکته مثبت این است که سود حاصله به رونق درآمد گردشگری کشور کمک می‌کند، بنابراین تفاوت نرخ ارز یک جزء کمک‌کننده بوده و روی همه چیز تاثیر نگذاشته است.
۶ میلیون نفر «تصادفی» به ایران نیامدند
او در عین حال تاکید کرد: افزایش شمار گردشگران خارجی در ایران اتفاقی تصادفی نبوده، بلکه متاثر از حضور پررنگ ایران در عرصه بین‌الملل، سفر دبیرکل سازمان جهانی جهانگردی به ایران و تمهیدات وزارت امور خارجه در تسریع و تسهیل ویزای ایران بوده که هم‌اکنون در فرودگاه صادر می‌شود. در واقع زنجیره‌ای از اقدامات برای افزایش گردشگران خارجی انجام شده است بنابراین اگر قیمت ارز به ۴۰ هزار تومان می‌رسید، گردشگر تنها به این خاطر زیاد نمی‌شد.
رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری درباره تاثیر منفی سفر گردشگران خارجی به ایران نیز گفت: فرهنگ ما غنی است، به هیچ عنوان کسی نمی‌تواند روی این فرهنگ اثر بگذارد. اگر گمان کنیم گردشگر خارجی در طول یک هفته‌ای که به ایران سفر می‌کند می‌تواند فرهنگ ما را تغییر بدهد، یعنی باور کرده‌ایم فرهنگ‌مان سست بوده است.
محدودیت‌های اسلامی دست توریست‌ها را بسته؟
معاون رییس‌جمهور درباره تأثیر محدودیت‌های اسلامی در سفر اتباع خارجی به ایران، بیان کرد: اینها محدودیت نیست. به هر حال هر کشوری ضوابط و قوانین دینی خود را دارد. گردشگران خارجی به راحتی آداب ما را رعایت می‌کنند و مشکلی ندارند. ما باید کارهای دیگر را درست کنیم.
معاون رییس‌جمهور درباره حجم سرمایه‌گذاری‌های خارجی در گردشگری نیز گفت: تا وقتی بخش‌های جذابی مثل نفت و انرژی وجود دارد، سرمایه‌های خارجی کمتر به سمت گردشگری هدایت می‌شود. از طرفی مسائلی چون تحریم روی این موضوع اثر مستقیم دارد. مثلا یکی از سایت‌های رزرو هتل چند وقتی بود با هتل‌های ایران همکاری می‌کرد بلافاصله پس از تحریم این همکاری را قطع کرد.
او اضافه کرد: آمار سرمایه‌گذاری خارجی در گردشگری بالا نیست، هرچند که علاقه‌مندیم بیشتر شود. به هر حال حجم سرمایه‌گذاری‌های داخلی این خلأ را پر کرده است.
مونسان درباره حذف موانع بر سر سرمایه‌گذاری گردشگری، گفت: کوشش زیادی شد تا فرآیند اداری در مسیر سرمایه‌گذاری گردشگری کاهش یابد. دولت نیز پشتیبانی خوبی داشت. از محل صندوق توسعه ملی نیز حمایت‌های مالی خوبی با نرخ سود پایین شده است. تلاش می‌شود از سرمایه‌گذاران بیشتر حمایت شود. سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری یکی از دستگاه‌های پیشرو در واگذاری پروژه‌هاست.
کسی جرات ندارد آثار تاریخی را غیر‌رسمی خرید و فروش کند
مونسان درباره فروش کاشی‌های تاریخی نیز توضیح داد: در فضای مجازی چنین خبری منتشر شد، اما بررسی‌ها نشان داد کاشی‌ها تقلبی بوده و به نوعی کلاهبرداری صورت گرفته است. به نیروی انتظامی نیز اعلام شد. مردم نگران نباشند کسی جرأت ندارد آثار تاریخی را غیر‌رسمی خرید و فروش کند.
معاون رییس‌جمهور درباره کاستی‌هایی که در آثار تاریخی و طبیعی دیده می‌شود و بی‌توجهی این سازمان به آن، بیان کرد: میراث فرهنگی به میزان بودجه‌ای که دریافت می‌کند بهره‌وری بالایی دارد. اگر رقم این بودجه را اعلام کنم مطمئنم خوابتان نمی‌برد. ما وقتی می‌توانیم به نقطه آرمانی برسیم که گردشگری را به عنوان یک اقتصاد نوظهور بپذیریم. متاسفانه هنوز آن را نپذیرفته‌ایم.