خشکسالی از تهران تا هیرمند

گروه انرژی- خبر اول کشور همچنان کمبود آب است. وزارت نیرو هر روز هشدار می‌دهد؛ هشدارهایی که تاثیری در کاهش کمبود و ناترازی آب ندارد. آمار مصرف همچنان بالاست و گزارش‌های منتشرشده از عمق فاجعه‌ای خبر می‌دهند که به زودی گریبان استان‌های بسیاری را می‌گیرد.
براساس گزارشی که محمد جوانبخت، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا به نمایندگان مجلس داده است، کاهش بارندگی‌ها با آمار و ارقام موجود بیانگر خشکسالی بسیار شدید است. این مساله تامین آب شرب را با مخاطره روبه‌رو کرده و مسائلی را برای تامین نیاز آب کشاورزی در بسیاری از نقاط کشور به وجود آورده است.
جوانبخت گفته که ناترازی در بارش‌ها و کاهش نزولات جوی در شرایطی است که براساس گزارش‌های سازمان هواشناسی، پیش‌بینی مطلوب و مورد انتظار را نمی‌توان در ماه‌های آینده متصور شد.
به گفته او، کاهش بارندگی‌ها با این آمار و ارقام بیانگر خشکسالی بسیار شدید است. این مساله تامین آب شرب را با مخاطره روبه‌رو کرده و نیز مسائلی را برای تامین نیاز آب کشاورزی در بسیاری از نقاط کشور ازجمله تهران، خوزستان و اصفهان به وجود آورده است.
کاهش ذخایر آبی پشت سدها، استفاده از آب‌های زیرزمینی را تشدید خواهد کرد؛ موضوعی که بنا به گفته کارشناسان در سال‌های گذشته باعث کاهش ذخایر آنها شده و تبعاتی مثل فرونشست زمین را در پی داشته است. پیش‌بینی‌ها از تشدید خشکسالی در سال آبی پیش‌رو، استفاده از آب‌های زیرزمینی را افزایش خواهد داد. با این حال عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب می‌گوید: جبران این میزان از آب‌های سطحی همیشه با منابع آب زیرزمینی ممکن نیست. این‌گونه نیست که هر کجا آب سطحی کم آوردیم بتوانیم با منابع آب زیرزمینی جبران کنیم، به دلیل اینکه منابع آب بخواهیم جایی چاه بزنیم باید قبل از آن مطمئن باشیم که هم کیفیت آب مناسب است و هم برداشت آب از این چاه‌ها به ناپایداری کمی یا کیفی آنجا منجر نمی‌شود و اگر این شرایط بهره‌برداری پایدار فراهم باشد می‌توانیم حفر چاه کنیم.
بزرگ‌زاده تاکید کرده که متاسفانه برای چند ماه آتی هم توسط سازمان هواشناسی و هم با توجه به انتشارات سایت‌های بین‌المللی، حداکثر شرایط نرمال پیش‌بینی شده که حتی اگر شرایط نرمال هم رخ دهد با توجه به یک عقبه تجمعی که از پیش داریم، باز سال آبی همچنان در رده سال خشک طبقه‌بندی می‌شود.
سخنگوی صنعت آب از روش‌های معمول برای حل بحران خشکسالی قطع امید کرده و گفته است: «‌در صورتی که خداوند لطفی کند و بارش ترسالی اتفاق افتد، خشکسالی جبران می‌شود.»
در تهران اوضاع آب بسیار وخیم است. بخش‌هایی از استان قزوین تا کرج، البرز تا تهران، ورامین، پاکدشت، بومهن، رودهن و دماوند در صدر تنش آبی قرار دارند. در تهران یک کاهش ۲۵‌درصدی نسبت به سال گذشته و حدود ۴۶‌درصدی نسبت به بلندمدت داریم، دو سد امیرکبیر و لتیان در میان سدهای تهران از شرایط بدتری برخوردارند. بزرگ‌زاده می‌گوید که به طور کلی چهار سد تهران که سدهای لار، لتیان، ماملو و امیرکبیر کرج هستند کمتر از ۶۰‌میلیون آورده دارند، یعنی کمتر از ۶۰‌میلیون حجم مخزن دارند که البته بخشی از آن حجم مرده و رسوبات است که مصرف نمی‌شود. به گفته او، سد طالقان آب بیشتری دارد ولی سازه انتقال آب‌- سامانه انتقال آب- محدودیت دارد و نمی‌توانیم آب به تهران بیاوریم، بنابراین منابع آب سطحی دچار مشکل است و اگر مدیریت مصرف نکنیم و بارش‌ها ترمیم نشود در چند ماه آینده ممکن است برخی از سدهای تهران را در بخش منابع به سطحی از دست دهیم. وزیر نیرو اما خوشبین و امیدوار است. او گفته که وزارت نیرو با وجود تداوم خشکسالی‌ها و نیز کاهش قابل توجه بارندگی در کشور به منظور تامین آب مورد نیاز در بخش‌های شرب، کشاورزی و صنعت، اقدامات ویژه‌ای را با جدیت در دستور کار خود قرار داده است.
علاوه بر تهران هفت استان دیگر هم سال آینده درگیر تنش آبی خواهند بود. در راس آنها همانند سال‌های قبل سیستان و بلوچستان قرار دارد. هرچند دریافت حقابه این استان از افغانستان همچنان بی‌نتیجه است اما علی‌آبادی درباره طرح‌های آبرسانی استان سیستان و بلوچستان‌ می‌گوید: پیگیری حقابه از همسایه شرقی که مذاکرات آن توسط وزارت امور خارجه در حال انجام بوده از جمله اقدامات است اما در کنار آن طرح انتقال آب دریا در حال پیگیری بوده و طرح آبخوان‌های شرقی نیز در حال اجراست.