6 - 05 - 2025
خط قرمز ایران؛ تامین منافع ایرانیان
سخنگوی دستگاه دیپلماسی از آمادگی ایران برای گسترش روابط با اتحادیه اروپا سخن گفت
گروه سیاسی- شبکه خبری المیادین روز گذشته از برگزاری قریب‌الوقوع دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا خبر داده و بدون اشاره به زمان دقیق ازسرگیری گفت‌وگوهایی که سه دور نخست آن به میزبانی مسقط و رم و با میانجیگری عمان طی هفته‌های گذشته برگزار شده و حدود 48ساعت پیش از برگزاری دور چهارم آن که بنا بود شنبه همین هفته به میزبانی رم برگزار شود، به تعویق در آمد، اعلام کرده که «دور چهارم مذاکرات تهران و واشنگتن به‌زودی برگزار خواهد شد.» این در حالی است که روز یکشنبه نیز تارنمای خبری آکسیوس در گزارشی مدعی شد که مذاکره‌کنندگان ایرانی و آمریکایی احتمالا دور چهارم مذاکرات را تا روز یکشنبه هفته آتی پیگیری می‌کنند. از دیگر سو المیادین در حالی در گزارش روز گذشته خود تاکید کرده «دو طرف اصلی مذاکرات در حال تعیین موعد نهایی این دور از مذاکرات هستند» که پیشتر بدر بن حمد آل البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان در پیامی که از طریق حساب کاربری شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) منتشر کرد، از «دلایل لجستیکی» به عنوان علت اصلی تعویق دور چهارم گفت‌وگوها سخن گفته بود. هرچند در روزهای بعد، دلایل متعددی به این عنوان مورد گمانه‌زنی رسانه‌ای قرار گرفت و فهرست بلندی از موارد- از اختلافات سیاسی تا مسائل فنی-کارشناسی- به عنوان علت واقعی تعویق دور چهارم مذاکرات مطرح شد.
مواضع دوگانه واشنگتن علیه تهران
حال اما در شرایطی بار دیگر اخباری درخصوص احتمال ازسرگیری این مذاکرات در آینده‌ای نزدیک به گوش می‌رسد که در این مدت، به ویژه با توجه به آنکه از سویی شاهد تغییر و تحولاتی در برخی پست‌های کلیدی دولت ترامپ بودیم و از دیگرسو، برخی نقاط محل نزاع و درگیری در منطقه، شاهد افزایش سطح تنش بودند، برخی ناظران، ازسرگیری مذاکرات را با در نظر گرفتن آن تغییر و تحولات سیاسی و این تنش و درگیری‌های نظامی تحلیل کردند. تغییر و تحولات سیاسی که بی‌تردید مهم‌ترین آن برکناری مایک والتز بود که به عنوان یکی از منتقدان جدی هرگونه مذاکرات با ایران در دولت ترامپ شناخته می‌شد اما در آستانه برگزاری دور چهارم مذاکرات و پیش از تعویق این گفت‌وگوها، از سمت مهم مشاور امنیت ملی آمریکا کنار رفت. آن هم در شرایطی که همزمان در روزهای گذشته باردیگر شاهد افزایش سطح تنش و درگیری میان نظامیان ایالات‌متحده و حوثی‌های یمن بودیم؛ تنشی که تا آنجا ادامه یافت که در این مدت، حوثی‌ها مهم‌ترین فرودگاه اسرائیل را در یک حمله موشکی هدف قرار دادند و در مقابل نیز ایالات‌متحده همزمان با حملات خود به یمن، به دفعات تهدیدهای شدیدی را علیه حوثی‌ها مطرح کرد. آن هم در حالی که تهدیدکنندگان آمریکایی و اسرائیلی مدعی هستند که این ایران است که با حمایت از جریان مقاومت، زمینه حملات موشکی حوثی‌ها به مواضع اسرائیل را فراهم کرده است. ادعاهایی که به ویژه از آنجا که همزمان شده با اظهارات تند و تیز وزیر خارجه آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران، به نحوی مضاعف بحث‌برانگیز شده است. این درحالی است که مارکو روبیو در یکی از این مواضع تازه خود گفته:«اگر ایران خواستار یک برنامه صلح‌آمیز غیرنظامی و نیروگاه اتمی است، راهش این است که مانند دیگر کشورها چند رآکتور ساخته شود و اورانیوم غنی شده را برای سوخت‌رسانی به این رآکتورها وارد کنند.» او در عین حال مذاکرات تهران- واشنگتن را «مسیری صلح‌آمیز» خوانده که امیدوار است آمریکا بتواند ایران را متقاعد به در پیش گرفتن آن کند.
رایزنی تلفنی برای تقویت روابط اروپا و ایران
همزمان با این مواضع دوگانه مقام‌های کاخ سفید اما شاهدیم که اروپایی‌ها نیز تلاش خود را برای رایزنی با تهران افزایش داده‌اند. چنانکه روز گذشته کایا کالاس، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پیامی که از طریق حساب کاربری شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) منتشر کرد، از گفت‌وگوی تلفنی خود با وزیر امور خارجه ایران خبر داد و تاکید کرد که هدفش از برقراری این تماس «تاکید بر حمایت اتحادیه اروپا از دیپلماسی درباره مساله هسته‌ای ایران و تنش‌زدانی در منطقه» بوده است. او در عین حال با تکرار ادعاهای همیشگی اتحادیه اروپا درخصوص حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین و ابراز نگرانی نسبت‌به «شهروندان اروپایی بازداشت‌شده» و وضعیت «حقوق بشر» در ایران تاکید کرد که «روابط اتحادیه اروپا-ایران، منوط به پیشرفت در تمام حوزه‌هاست.»
آمادگی ایران برای مذاکره با اروپا
در شرایطی که تلاش‌های دیپلماتیک مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای بهبود روابط این اتحادیه با ایران، با استقبال افکار عمومی و ناظران داخل کشور مواجه شد، سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز در جریان نشست مطبوعاتی روز گذشته خود به این مهم پرداخت و در توضیحاتی درباره برگزار نشدن نشست اخیر ایران و تروئیکای اروپا که قرار بود پیش از برگزاری دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا، در سطح معاونان وزیر خارجه در رم ایتالیا برگزار شود، گفت: «به تبع اینکه مذاکرات ایران و آمریکا به تعویق افتاد، هیات ما نیز به رم سفر نکرد.» اسماعیل بقائی اما در عین حال تاکید کرد که «قطعا ما آمادگی برگزاری چنین نشستی را داریم و باید در مورد زمان و مکان آن با طرف‌های مقابل به جمع‌بندی برسیم.»
سخنگوی وزارت خارجه که در بخش دیگری از این نشست مطبوعاتی با پرسشی در مورد آینده مذاکرات ایران و آمریکا مواجه شد، در پاسخ به آن گفت: «ایران پایبندی خود را به ادامه مسیر گفت‌وگو و دیپلماسی در عمل نشان داده بنابراین با آمادگی در چند دور مذاکرات شرکت کردیم.» او همچنین با تاکید بر اینکه «تعویق گفت‌وگوها بنابه پیشنهاد عمان و تفاهم طرفین بود»، دلایل تعویق این گفت‌وگوها را همان نکاتی خواند که در توئیت وزیران خارجه ایران و عمان مورد تاکید قرار گرفته بود. بقائی در عین حال تصریح کرد: «در مورد آینده گفت‌وگوها منتظر اعلام نظر عمانی‌ها هستیم چراکه ما ارتباط مستقیمی با آمریکا نداریم و عمانی‌ها در مورد زمان و مکان گفت‌وگوها هماهنگی می‌کنند و در این ارتباط اطلاع‌رسانی می‌شود.»
همزمان در حالی که اشاره شد در روزهای گذشته تحلیل‌های متعددی درخصوص تاثیر تغییر و تحولات سیاسی در دولت ترامپ بر روند مذاکرات مطرح و منتشر شده، اسماعیل بقائی تاکید کرد که «تغییرات در داخل هیات سیاستگذاری آمریکا، مربوط به خودشان است و آنچه برای ما ملاک و مشخص است، رفتار و موضع‌گیری رسمی طرف مقابل در میز مذاکره است.» او خطاب به خبرنگاری که با اشاره به شنیده‌ها در این رابطه، طرح پرسش کرده بود، گفت: «ما نیز این مباحث را شنیده‌ایم و همانطور که اشاره کردم آنچه برای ما ملاک و مبنای تصمیم‌سازی است، آن چیزی است که به‌صورت رسمی از سوی مقام صلاحیت‌دار آمریکایی مطرح می‌شود.»
از دیگر سو در حالی که بلافاصله پس از تعویق مذاکرات و انتشار توئیت‌های وزیران خارجه ایران و عمان درباره علت تعویق مذاکرات، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شده بود که «اصلا زمان دور چهارم مذاکرات مشخص نشده بوده که بخواهد به تعویق بیفتد»، یکی از خبرنگاران حاضر در نشست مطبوعاتی روز گذشته سخنگوی وزارت خارجه ایران در این رابطه طرح پرسش کرد و بقائی نیز گفت: «ما در مورد موضوعاتی همچون اعلام زمان و مکان مذاکرات به‌صورت شفاف عمل کردیم و نباید این موضوع بخشی از بازی مذاکراتی باشد.» او تصریح کرد: «تصمیم‌گیری در مورد زمان دور چهارم مذاکرات بنابه پیشنهاد عمان و با هماهنگی دو طرف انجام شد و دو طرف می‌دانستند که در حال توافق در این زمینه هستند و اینکه بعدا چه اتفاقی افتاد، اجازه بدهید که من به موضع رسمی اعلام شده از سوی وزارت خارجه عمان و خودمان بسنده کنم.»
واکنش تهران به پیام‌های دوگانه واشنگتن
با این همه اما این تنها سخنگوی وزارت خارجه ایالات‌متحده نبوده که در روزهای گذشته اقدام به اعلام مواضع غیرسازنده کرده است. چنانکه دونالد ترامپ نیز در اظهارات روز یکشنبه خود مواضعی دوگانه و ضد و نقیض را درباره مذاکرات و توافق احتمالی با ایران مطرح کرده است؛ مواضعی که با واکنش سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران مواجه شد و درنتیجه بقائی در این رابطه گفت: «صدور این پیام‌های متناقض و ضد و نقیض از سوی مقامات آمریکا کمک‌کننده نیست و البته تاثیری در عزم ما بر اصرار بر مواضع اصولی‌مان ندارد.» او گفت: «ما آماده ورود و تداوم یک مسیر دیپلماتیک برای حل مسائل مرتبط با موضوع فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و خاتمه دادن به تحریم‌ها هستیم و در این زمینه ثابت قدم خواهیم بود و اینکه گفته می‌شود خواسته طرف‌های آمریکایی این است که جمهوری اسلامی بمب اتمی نداشته باشد، اگر در این زمینه و در این خواسته صداقت وجود داشته باشد، فکر می‌کنم که خیلی از مسائل قابل‌حل هست، چون ما از قبل اعلام کرده‌ایم و در عمل هم نشان داده‌ایم که به‌هیچ عنوان دنبال تسلیحاتی‌سازی برنامه هسته‌ای نیستیم.»
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در واکنش به آنچه در این مدت در ضدیت با حق برخورداری ایران از چرخه سوخت مطرح شده، گفت: «بحث بسیار روشن است و نباید آن را پیچیده کرد. ما در عمل حق خود را اعمال می‌کنیم. موضوعی که به عنوان موضع رسمی جمهوری اسلامی مطرح است، مبتنی بر ماده۴ معاهده عدم اشاعه است. حق کشورهای عضو است که در بطن آن، موضوع چرخه سوخت و غنی‌سازی هم وجود دارد.» بقائی تاکید کرد: «برنامه هسته‌ای ایران به‌صورت کامل تحت‌نظر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و آنها به‌صورت روزانه در حال رصد هستند و هیچ انحرافی از ماهیت صلح‌آمیز مشاهده نشده است. عزم ما برای اینکه برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز نگه داریم، قبلا اثبات شده و در آینده هم هیچ برنامه‌ای برای عدول از این موضع اصولی وجود ندارد بنابراین فکر می‌کنم روشن‌تر از این واقعا نمی‌توان مواضع جمهوری اسلامی ایران را بیان کرد.»
خط قرمز ایران؛ تامین منافع ایرانیان
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در ادامه توضیحاتش گفت: «اگر به رایزنی‌هایی که طی چهار، پنج هفته اخیر متعاقب شروع روند مذاکرات غیرمستقیم صورت گرفت، دقت کنید، خواهید دید که سیاست جمهوری اسلامی ایران مبتنی‌بر حسن همجواری و دوستی با همه کشورهای همسایه است اما نکته‌ای که لازم است مدنظر باشد این است که همه کشورها طبق یک اصل مسلم حقوق بین‌الملل موظف هستند از اجازه دادن به هر طرف ثالثی که از قلمرو آنها برای هر نوع اقدام تجاوزکارانه و ایذایی علیه کشورهای دیگر استفاده کنند، ممانعت کنند.» او تصریح کرد: «بنابراین قاعدتا اگر از خاک یک کشوری علیه ایران تعرضی صورت بگیرد، آن نقطه طبق حقوق بین‌الملل به عنوان یک هدف مشروع تلقی خواهد شد اما ما به حفظ روابط دوستانه و نزدیک با همه کشورهای منطقه و همسایگان مصمم هستیم.» سخنگوی وزارت خارجه همچنین در واکنش به پرسشی دیگر در این رابطه گفت: «آنچه برای ما مهم است، تامین منافع ملت ایران است که شامل حفظ صنعت هسته‌ای کشور، صیانت از حقوق ملت ایران و اطمینان از خاتمه یافتن تحریم‌ها به شکل اثربخش و موثر است.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد