درمان بافت‌های فرسوده نیازمند نگاهی فراتر از افزایش تراکم است

ساختمان آنلاین- معاون وزیر راه‌وشهرسازی و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران، با اشاره به چالش‌های بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری گفت: مشکل این بافت‌ها تنها کالبدی نیست بنابراین‌ استفاده از مشوق‌هایی مانند افزایش تراکم، بدون در نظر گرفتن ابعاد فرهنگی و اجتماعی، معضلات بافت‌های ناکارآمد شهری را حل نمی‌کند.
عبدالرضا گلپایگانی با بیان اینکه معیارهای تشخیص بافت‌های فرسوده در سال‌های۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ تنها براساس شاخص‌های کالبدی مانند ریزدانگی، سازه‌های ناپایدار و نفوذناپذیری شبکه‌های دسترسی تعیین شده بود، خاطرنشان کرد: در سال۱۴۰۱، این معیارها بازنگری شد و اکنون ۲۱شاخص برای تشخیص بافت‌های ناکارآمد در نظر گرفته شده است. این شاخص‌ها نشان می‌دهند که بافت‌های فرسوده تنها مشکل کالبدی ندارند بلکه مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نیز در فرسودگی این مناطق نقش دارند.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با تاکید بر اینکه درمان بافت‌های فرسوده باید از رفع مشکل اصلی آغاز شود، گفت: براساس پژوهش‌ها و تجربیات حرفه‌ای، مشکل اصلی بافت‌های فرسوده، کاهش شدید سرمایه اجتماعی است. زمانی که یک بافت از چرخه نوسازی خارج می‌شود، در وهله اول به دلیل مسائل اجتماعی و فرهنگی است. اگر قرار است محله‌ای احیا شود، باید همه عناصری که منجر به حیات آن بافت می‌شوند، شناسایی و ارتقا داده شوند. او افزود: نگاه صرفا کالبدی و استفاده از مشوق‌هایی مانند افزایش تراکم، بدون توجه به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی، نمی‌تواند پاسخگوی مشکلات بافت‌های فرسوده باشد. حتی اگر دو یا سه طبقه به ساختمان‌ها اضافه کنیم، این اقدامات به تنهایی کافی نیستند. گلپایگانی با انتقاد از سیاست‌های افزایش تراکم بی‌رویه در مناطق شمالی تهران گفت: در سال‌هایی که جلوی سوداگری مسکن در تهران گرفته شد، آمار صدور پروانه در بافت‌های فرسوده افزایش یافت. اما زمانی که سرمایه‌گذاران به‌سمت مناطق شمالی تهران هدایت شدند و در آنجا پرونده‌ها به سرعت در کمیسیون ماده پنج بررسی و تراکم افزایش یافت، توجه به بافت‌های فرسوده کاهش پیدا کرد.
معاون وزیر راه‌وشهرسازی با اشاره به ضرورت تسهیل فرآیند صدور پروانه‌های ساختمانی گفت: پروانه ساختمانی به یک گردنه زمان‌بر و هزینه‌زا تبدیل شده است. نهادهای متعددی مانند تامین اجتماعی، وزارت نیرو، شهرداری و نظام مهندسی در این فرآیند دخیل هستند و این موضوع زمان صدور پروانه را در تهران به حدود یک‌سال رسانده است. این روند باید کاهش یابد.
او همچنین بر لزوم تقویت قدرت خرید مردم تاکید کرد و افزود: واحدهای مسکونی زیادی ساخته شده‌اند اما بسیاری از مردم توان خرید آنها را ندارند. این موضوع نشان‌دهنده کاهش شدید قدرت خرید مردم است. اگر مساله را درست تشخیص ندهیم، راه‌حل درستی نیز پیدا نخواهیم کرد.
گلپایگانی با اشاره به ضرورت مقایسه قیمت مسکن در تهران با شهرهای مشابه جهانی، گفت: قیمت مسکن در تهران نسبت به درآمد سرانه مردم بسیار بالاست. این شکاف بزرگ نشان‌دهنده عدم تعادل در بازار مسکن است. برای حل این مشکل، باید سیاست‌های کاهش قیمت مسکن و افزایش درآمد مردم را در پیش بگیریم.
وی در پایان تاکید کرد: احیای بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری نیازمند برنامه‌های منسجم و هماهنگ است. وزارت راه‌وشهرسازی بخشی از این برنامه‌ها را بر عهده دارد اما همکاری همه نهادها ضروری است. هدف ما تنها تخریب و ساخت‌وساز نیست بلکه ایجاد شرایطی است که زندگی در این بافت‌ها را بهبود بخشد.