سمت و سوی تورم در سال ۱۴۰۳

به گفته کامران ندری، اقتصاددان، قیمت‌های حامل انرژی را برای مدت زیادی نمی‌توان پایین نگه داشت یا ثابت نگه داشتن نرخ ارز در سال‌۱۴۰۳ با وجود تحریم، کار دشواری است، از همین‌رو به نظر می‌رسد در سال‌۱۴۰۳ نیز با تورم بالایی روبه‌رو خواهیم بود.
براساس گزارش مرکز آمار در دی‌ماه‌١۴٠٢، شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوارها به عدد‌۷/۲۲۲ رسیده که نسبت به ماه قبل، ۶/۲درصد افزایش، نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۵/۳۸درصد افزایش و در ۱۲ماهه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۶/۴۳درصد افزایش داشته است. بر این اساس تورم نقطه‌به‌نقطه دی‌ماه ۵/۳۸درصد به ثبت رسید. این عدد در مقایسه با ماه قبل معادل ۷/۱واحد درصد کاهش یافته است. تورم نقطه‌به‌نقطه ۵/۳۸درصدی دی‌ماه‌۱۴۰۲ به این معناست که خانوارهای کشور به‌طور میانگین، ۵/۳۸درصد بیشتر از دی‌ماه‌۱۴۰۱ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه ‌کرده‌اند. همچنین نرخ تورم ماهانه نیز در اولین ماه زمستان ۶/۲درصد به ثبت رسید و نسبت به آذرماه ۳/۰واحد درصد کاهش یافت. نرخ تورم میانگین سالانه نیز در دی ماه از ۴/۴۴درصد در آذرماه به ۶/۴۳درصد کاهش یافت. دامنه تغییرات آن برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۶/۴۰درصد برای دهک اول تا ۲/۴۵درصد برای دهک دهم است. بر این اساس فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ۶/۴واحد درصد رسید که نسبت به ماه قبل (۱/۴واحد درصد) ۵/۰واحد درصد افزایش داشته است. آمارهای رسمی نشان می‌دهند تورم در آخرین ماه‌های سال‌۱۴۰۲ روندی کاهشی در پیش گرفته و تورم ماهانه در ۱۰ماهه ابتدایی سال‌۱۴۰۲ به‌طور میانگین ۵/۲درصد بوده است. تورم تولیدکننده ماهانه نیز در آذر سال جاری ۶/۱درصد بوده، این نرخ در آذر سال گذشته ۲درصد بود. کاهش این نرخ نشان می‌دهد قیمت‌ها با سرعت کمتری نسبت به آذر سال گذشته افزایش یافته است. همچنین در پاییز‌۱۴۰۲، تورم فصلی تولیدکننده خدمات نسبت به تابستان کاهش یافته و به کمتر از ۱۰درصد رسیده است. نرخ نقطه‌به‌نقطه این شاخص نیز نزولی شده و از ۵۷درصد به کمتر از ۵۵درصد نزول کرده است. بانک مرکزی تورم تولیدکننده ماهانه آذرماه در کشاورزی را ۷/۴درصد اعلام کرد. این نرخ در آذر ۱۴۰۱ برابر با ۳/۱درصد بوده است، بنابراین تورم تولیدکننده ماهانه کشاورزی در انتهای پاییز‌۱۴۰۲ افزایش یافته است.
تبعات تورمی کسری بودجه
پیش‌بینی مرکز پژوهش‌های مجلس برای نرخ تورم در سال‌۱۴۰۳ عدد ۳۵درصد است. کارشناسان نیز معتقدند تورم در این سال براساس سناریوی خوش‌بینانه حدود ۴۰-‌۳۵درصد و در سناریوی میانه، حدود ۴۰ تا ۴۵درصد خواهد بود. صندوق بین‌المللی پول نیز نرخ تورم ایران در سال‌۲۰۲۴ را ۵/۳۲درصد پیش‌بینی کرده است. این رقم در مقایسه با سال قبل ۵/۱۴واحد درصد کاهش دارد. براساس پیش‌بینی این مرکز در میان کشورهای همسایه، تنها ترکیه تورمی بالاتر از ایران دارد. براساس بودجه ۱۴۰۳ از ۲۴۶۲هزار میلیارد تومان منابع عمومی بودجه، ۱۱۲۲هزار میلیارد تومان از محل درآمدهای مالیاتی تامین می‌شود. براین اساس درآمدهای مالیاتی دولت حدود ۵۰درصد در سال‌۱۴۰۳ بیشتر خواهد شد. این موضوع در کنار کسری بودجه دولت می‌تواند تبعات تورمی داشته باشد. کنترل و مهار تورم و حفظ ارزش پول در سال‌۱۴۰۳ مستلزم رفع تحریم، تسهیل مبادلات تجاری، رفع ناترازی‌ها و جذب سرمایه‌گذاری خارجی است.
کامران ندری، اقتصاددان، می‌گوید: «در سال‌۱۴۰۲ سیاستگذار تلاش کرد با سیاست کنترل ترازنامه، رشد نقدینگی را در راستای مهار تورم کنترل کند. همچنین سیاست تثبیت نرخ ارز، سرکوب دستمزدها، فریز کردن قیمت حامل‌های انرژی و… را در پیش گرفت؛ با وجود این، تورم در سال‌۱۴۰۲ نزدیک به ۴۰درصد بود. به نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۳ نیز سیاست‌های دولت برای کنترل تورم چندان تغییری نخواهد کرد. این در حالی است که این سیاست‌ها نمی‌تواند در بلندمدت ادامه داشته باشد.» او ادامه می‌دهد: «قیمت‌های حامل انرژی را برای مدت زیادی نمی‌توان پایین نگه داشت یا ثابت نگه‌داشتن نرخ ارز در سال‌۱۴۰۳ با وجود تحریم، کار دشواری است. از همین‌رو به نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۳ نیز با تورم بالایی روبه‌رو خواهیم بود.»