صندوق سرمایه‌گذاری مشترک سعودی- عراقی

نخست‌وزیر عراق پس از حرف و حدیث‌ها و فراز و فرودهای زیاد و ۱۱ ماه انتظار بالاخره به عربستان سفر کرد و مورد استقبال بن سلمان ولیعهد سعودی قرار گرفت. هدف از این سفر گسترش سطح همکاری‌ها اعلام شده است؛ همکاری‌هایی که تنها به عرصه سرمایه‌گذاری عربستان در زیرساخت‌های عراق محدود نمی‌شود.
الکاظمی قرار بود سال گذشته پس از رسیدن به منصب نخست‌وزیری دولت انتقالی در نخستین سفر خارجی خود به عربستان برود اما این سفر به دلیل آنچه بیماری و کهولت سن شاه سعودی ذکر شد، صورت نگرفت.
پس از آن مکالمات متعددی بین الکاظمی و حکومت عربستان برای سفر به این کشور صورت گرفت، اما پی در پی به تاخیر افتاد و مقامات نظامی و سیاسی دو کشور در این بین سفرهایی به ریاض و بغداد داشتند. در نهایت برنامه سفر الکاظمی با ماجراهایی مانند قدرت‌نمایی گروه‌های مردمی مسلح در پایتخت عراق و تعویق اجلاس سه‌جانبه بغداد با حضور مصر و اردن همراه شد.
سفر مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق به ریاض و دیدار با رهبران عربستان و از جمله با محمد بن سلمان، ولیعهد آن کشور در شرایط و اوضاع کنونی حاکم بر خاورمیانه از اهمیت خاصی برخوردار است.
الکاظمی قرار بود در ماه ژوئیه سال گذشته به ریاض سفر کند. در صورت وقوع آن سفر، ریاض نخستین ایستگاه سفر خارجی نخست‌وزیر عراق می‌بود؛ سفری که به علت بیماری ملک سلمان و بستری شدن او در بیمارستان به تعویق افتاد. از آن زمان تاکنون، مقامات سیاسی و اقتصادی دو کشور بارها با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کرده‌اند، اما این دیدارها عموما در سطح وزیران و مسوولان دیگر بوده است؛ دیدارهایی که عملا منجر به گشایش گذرگاه مرزی «عرعر» شده و افزون بر آن، زمینه سرمایه‌گذاری عربستان در عراق را فراهم کرده است. اکنون از گسترش این همکاری‌ها سخن می‌رود.
پیام سیاسی سفر الکاظمی به ریاض
در بیانیه مشترک دو کشور بر لزوم همکاری در عرصه مسائل امنیتی تاکید شده است. خاک عربستان پس از آغاز جنگ داخلی در یمن، بارها ظرف شش سال گذشته آماج حملات پهپادی و موشکی حوثی‌ها قرار گرفته، اما پدیده جدیدی در حمله به خاک عربستان روی داده که اهمیت همکاری‌های امنیتی دو کشور را بیش از پیش ساخته است. رسانه‌های بین‌الملل در ماه ژانویه از حمله پهپادی به کاخ سلطنتی عربستان در یمامه خبر دادند. کاخ ملک سلمان و دربار او در این مجتمع قرار دارد. گروهی اسلام‌گرا در عراق که با نام «تیپ روز موعود» فعالیت می‌کنند، مسوولیت این حمله را برعهده گرفتند. الکاظمی در جریان سفر خود به ریاض این خبر را تکذیب کرد و گفت که دولت عراق اجازه نخواهد داد از خاک این کشور برای حمله به عربستان بهره‌برداری شود.
نخست‌وزیر عراق پس از دیدار و گفت‌وگوی یک ساعته خود با محمد بن سلمان به خبرنگاران گفت: تاکنون هیچ حمله‌ای به پادشاهی عربستان از خاک عراق صورت نگرفته است. او تاکید کرد که تلاش‌هایی شده تا به مناسبات عراق و عربستان آسیب برساند. الکاظمی توضیح بیشتری در این باره نداد. محمد بن سلمان نیز از گشایش بیشتر گذرگاه‌های مرزی با عراق سخن گفت. گذرگاه‌های مرزی بین دو کشور پس از حمله صدام حسین به کویت و قطع مناسبات دیپلماتیک دو کشور در سال ۱۹۹۰ مسدود شده‌ بودند.
گسترش سطح همکاری‌ها
در جریان گفت‌وگوهای بین مقامات عراق و عربستان پنج توافقنامه نیز امضا شد. این توافقنامه‌ها از جمله ناظر بر همکاری‌های مالی، تجاری، اقتصادی، فرهنگی و رسانه‌ای است. در بیانیه مشترکی که پس از پایان دیدار مقامات دو کشور منتشر شده از ایجاد یک صندوق مالی سه میلیارد دلاری سخن رفته است. قرار است این صندوق که بخش اعظم بودجه آن توسط عربستان سعودی تامین می‌شود، با مشارکت بخش خصوصی دو کشور در زمینه‌های مختلف اقتصادی عراق و از جمله در عرصه تولید برق فعالیت کند. این سرمایه‌گذاری عربستان در عراق مکمل ۵۰۰ میلیون دلاری است که عربستان اخیرا در اقتصاد عراق تزریق کرده است. افزون بر آن، صرف‌نظر از همکاری اقتصادی دو کشور در تامین برق عراق، مسوولان عربستان با نخست‌وزیر عراق بر سر هماهنگ کردن سیاست تولید نفت دو کشور در اوپک نیز گفت‌وگو کردند. عراق پس از عربستان دومین کشور بزرگ صادرکننده نفت عضو اوپک است. عراق برای حل مشکلات اقتصادی و از جمله استفاده بهینه از ذخایر نفتی خود نیاز به سرمایه خارجی دارد. خالد بتال النجم، وزیر برنامه‌ریزی عراق گفته بود که این کشور شش هزار طرح پیشنهادی مناسب برای سرمایه‌گذاری سعودی‌ها تهیه کرده است؛ پروژه‌هایی که میزان سرمایه مورد نیازشان در حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
واکنش معاون وزیر دفاع عربستان
خالد بن سلمان بن عبدالعزیز معاون وزیر دفاع عربستان سعودی و فرزند پادشاه این کشور در توئیتی مدعی شد که کشورش همچنان پشتیبان و برادر وفادار عراق در همه اوقات باقی خواهد ماند.
معاون وزیر دفاع و پسر شاه سعودی نوشت: سفر مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق که به عنوان مهمان عزیزی به دعوت خادم حرمین شریفین به عربستان آمد و با ولیعهد دیدار کرد، سطح بالای همکاری و پیوندهای برادری و عربیت میان دو کشور و سرنوشت مشترک را نشان می‌دهد.
او در ادامه اعلام کرد: حجم شرایط و حساسیت چالش‌ها به هر اندازه هم که برسد، عراق همواره برای عربستان امتداد عربی اصیل بی‌بدیل و تغییرناپذیر باقی خواهد ماند و عربستان همچنان پشتیبان و برادر وفادار عراق در همه اوقات باقی خواهد ماند.
این در حالی است که محافل رسانه‌ای و سیاسی عراق بارها تاکید کرده‌اند که سعودی علاوه بر تقویت و حمایت مالی و سیاسی از داعش در امور داخلی عراق دخالت می‌کند. در جریان اعتراضات مردمی عراق که به تظاهرات اکتبر معروف است، ریاض نقش مهمی در تحریف اعتراضات و انحراف آن از مطالبات عمومی و اقتصادی به سمت موضوعات حاشیه‌ای داشت.
واکنش مقتدی صدر
مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق هم در واکنش به سفر مصطفی الکاظمی به عربستان سعودی با انتشار توئیتی اعلام کرد: من با امیدواری به سفر الکاظمی به عربستان نگاه می‌کنم.
الکاظمی بنا به دعوت رسمی ریاض وارد عربستان شد. محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در مراسم استقبال از الکاظمی در فرودگاه حضور یافت و به وی و دیگر مقامات همراه نخست‌وزیر عراق خوشامد گفت.