صنعت غذا زیر تیغ قطعی برق

«جهان‌صنعت»- بی‌توجهی به ناترازی برق ضمن آنکه قطعی‌های مکرر را از فصل گرم به فصل سرد سال گسترش داده، می‌تواند این موضوع را به یکی دیگر از چالش‌های ساختاری اقتصاد ایران تبدیل کند. طبق برآوردها، قطعی‌های ناشی از ناترازی برق که اکنون بیش از ۱۷‌هزار مگاوات ساعت است، به صنایع کشور میلیاردها دلار خسارت وارد می‌کند.
قطعی برق فقط مساله بخش خانگی نیست بلکه بخش تولید و خدمات را نیز با چالش‌های بسیار جدی مواجه کرده است؛ خط‌های تولیدی که متوقف شده‌اند، سفارش‌هایی که تحویل آنها با تاخیر انجام ‌‎شده است و حقوق‌هایی که اگر این قطعی‌ها تشدید شوند به احتمال زیاد معوق خواهند شد. در واقع این مساله‌، نه فقط زندگی روزمره مردم را تحت‌تاثیر قرار داده، بلکه به صنایع و بنگاه‌های اقتصادی نیز خسارت‌های زیادی وارد کرده است.
با توجه به خاموش‌هایی که به تازگی در پاییز و این روزها در آخرین فصل سال شاهد آن هستیم به نظر می‌رسد ناترازی بین عرضه و تقاضای برق مساله‌ای با ریشه‌های بلندمدت باشد که پیامدهای منفی آن اکنون در حال آشکار شدن و از یک مساله فصلی در تابستان در حال تبدیل ‌شدن به یک مشکل ساختاری است.
خسارت‌های اقتصادی بی‌برقی
قطع برق به‌ویژه در ساعات اوج مصرف، خسارت‌های سنگینی به بخش‌های مختلف اقتصادی وارد می‌کند. قطع برق باعث توقف خطوط تولید در کارخانه‌ها می‌شود که به معنای از دست رفتن فرصت‌های تولید و کاهش درآمد بنگاه‌هاست. در برخی موارد، این توقف‌ها می‌تواند به از دست رفتن سفارش‌های مهم و کاهش سهم بازار بنگاه‌ها در رقابت جهانی منجر شود. بنابراین یکی از خسارت‌های ناشی از قطعی برق، تولید از دست رفته است.
علاو‌براین، در بسیاری از صنایع، قطع ناگهانی برق باعث خرابی مواد اولیه و نیمه‌ساخته می‌شود. به‌عنوان مثال، در صنایع غذایی و دارویی، قطع برق می‌تواند به فساد مواد اولیه و ضررهای مالی قابل‌توجهی منجر شود. پس دیگر خسارت قطعی برق را می‌توان به دلیل ضایعات مواد اولیه دانست.
قطعی برق به تجهیزات و خط تولید نیز آسیب وارد می‌کند. روشن و خاموش شدن مکرر دستگاه‌ها به دلیل قطعی برق، عمر مفید تجهیزات را کاهش و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را افزایش می‌دهد. این مساله به‌ویژه در صنایع سنگین مانند فولاد و پتروشیمی که به تجهیزات گران‌قیمت وابسته‌اند، نمود بیشتری دارد.
از دست رفتن بازارهای صادراتی از دیگر پیامدهای قطعی برق است. تاخیر در تولید و تحویل کالاها به دلیل قطعی برق اعتماد مشتریان خارجی را کاهش می‌دهد و باعث از دست رفتن بازارهای صادراتی می‌شود. این مساله به‌ویژه در صنایعی که بخش قابل‌توجهی از درآمد خود را از صادرات تامین می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد.
در این راستا امیر یوسفی، رییس اتاق بازرگانی گرگان از خسارات سنگین وارد شده به صنایع غذایی به دلیل قطعی‌های ناگهانی برق در ماه‌های اخیر انتقاد کرد و خواستار مدیریت بهتر و پاسخگویی از سوی دولت و وزارت نیرو شد.
امیر یوسفی با اشاره به تاثیرات مخرب قطعی برق بر خطوط تولید صنایع غذایی، گفت: در فرآیند تولید یک محصول غذایی، از ورود مواد اولیه به خط تولید تا مرحله بسته‌بندی، زمانی بین یک تا دو ساعت نیاز است. در این میان، قطعی‌های بدون اطلاع قبلی برق، خسارات جدی به چرخه تولید وارد می‌کند و منجر به ضایعات گسترده‌ای در محصولات می‌شود.
وی ادامه داد: نوسانات برق نیز به دستگاه‌های صنعتی آسیب زده و باعث ایجاد هزینه‌های سنگین برای تعمیر و نگهداری شده است. این مشکلات در ماه‌های اخیر لطمه‌های بزرگی به تولیدات غذایی وارد کرده و برخی واحدهای تولیدی را با بحران مواجه ساخته است.
تاثیر قطعی برق بر سلامت محصولات غذایی
رییس اتاق بازرگانی گرگان تاکید کرد که قطعی برق در صنایع غذایی تنها به خسارات مالی ختم نمی‌شود، بلکه می‌تواند سلامت محصولات را نیز به خطر بیندازد. او گفت: صنعت غذایی مستقیما با سلامت مردم ارتباط دارد. وقتی وقفه‌ای در فرآیند تولید ایجاد می‌شود، فسادپذیری محصولات افزایش یافته و ممکن است مواد غذایی ناسالم به بازار عرضه شود. این موضوع مستلزم توجه جدی و برنامه‌ریزی دقیق‌تر از سوی مسوولان است.
درخواست از دولت و وزارت نیرو
یوسفی با انتقاد از مدیریت وزارت نیرو، خواستار اتخاذ تدابیر بهتر در زمینه مدیریت انرژی شد و افزود: به‌جای اینکه در شرایط ناترازی برق، اولین گزینه قطع برق صنایع تولیدی به‌ویژه صنایع غذایی باشد، باید روش‌های جایگزین یا مدیریت بهتری در نظر گرفته شود. صنایع غذایی به دلیل حساسیت بالا و ارتباط با سلامت عمومی نباید در اولویت قطعی برق قرار گیرند.
او به موضوع افزایش مداوم هزینه‌های انرژی اشاره کرد و گفت: وزارت نیرو تنها به افزایش قبوض برق فکر می‌کند اما آیا خسارت‌هایی که به صنایع وارد شده را هم پرداخت خواهد کرد؟ واحدهای تولیدی نباید هر روز با اخطارهای قطع برق و افزایش تعرفه‌ها مواجه باشند، بلکه نیاز به برنامه‌ریزی منسجم‌تر و شفافیت بیشتری وجود دارد.
انتقاد از نبود اطلاع‌رسانی
یوسفی به نبود اطلاع‌رسانی مناسب درباره زمان‌بندی قطعی برق اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات اصلی این است که قطعی‌های برق بدون اطلاع قبلی انجام می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که صنایع هیچ فرصتی برای برنامه‌ریزی و کاهش خسارات نداشته باشند. حداقل انتظار این است که پیش از قطع برق، برنامه‌ریزی دقیقی ارائه شود تا واحدهای تولیدی بتوانند اقدامات پیشگیرانه انجام دهند.
اهمیت پایداری برق برای
صنایع غذایی
رییس اتاق بازرگانی گرگان تاکید کرد که پایداری تامین برق برای صنایع غذایی باید به‌عنوان یک اولویت اساسی در نظر گرفته شود. او گفت: صنایع غذایی نیازمند شرایط پایدار برای تولید محصولات باکیفیت و ایمن هستند. دولت باید به‌جای اولویت دادن به افزایش تعرفه‌ها، روی ایجاد زیرساخت‌های انرژی پایدار و حمایت از واحدهای تولیدی تمرکز کند.
پیامدهای بلندمدت قطعی برق
یوسفی در پایان هشدار داد که اگر این روند ادامه یابد، پیامدهای بلندمدتی برای صنعت غذا و سلامت عمومی در پی خواهد داشت. او گفت: اگر دولت و وزارت نیرو نتوانند مدیریت بهتری در این زمینه داشته باشند، صنایع غذایی کشور با مشکلات جدی‌تری مواجه شده و در نهایت، مصرف‌کنندگان متضرر خواهند شد.
قطعی‌های مکرر برق، بدون اطلاع قبلی، نوسانات غیرقابل پیش‌بینی و نبود مدیریت مناسب صنایع غذایی را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. این شرایط نه‌تنها خسارات مالی سنگینی به تولیدکنندگان وارد کرده، بلکه سلامت عمومی را نیز به خطر انداخته است. انتظار می‌رود که دولت و وزارت نیرو با برنامه‌ریزی بهتر و شفاف‌تر از صنایع حساس و حیاتی نظیر غذا حمایت کرده و مانع از تکرار این مشکلات شوند.