ضرورت تزریق واکسن آنفلوآنزا برای افراد بالای ۶۰ سال

گروه جامعه- با اینکه واکسن یکی از ساده‌ترین راه‌های پیشگیری از بیماری آنفلوآنزاست اما محققان هر سال تلاش‌ زیادی می‌کنند تا شایع‌ترین سویه‌های مربوط به آن را شناسایی و از آنها برای تهیه واکسن استفاده کنند. با شروع فصل سرما اهمیت تزریق واکسن آنفلوآنزا بیش از پیش احساس می‌شود و مسوولان وزارت بهداشت و پزشکان بارها تاکید کرده‌اند که این واکسن می‌تواند به‌طور موثری از ابتلا به ویروس جلوگیری کند. واکسیناسیون علیه آنفلوآنزا در دهه ۱۹۳۰ میلادی آغاز شد و تا سال ۱۹۴۵ میلادی در سطح وسیعی در دسترس مردم قرار گرفت. این واکسن یکی از داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت بی‌خطرترین و موثرترین داروی مورد نیاز سیستم بهداشت و سلامت است. واکسن آنفلوآنزا واکسنی است که انسان را علیه ابتلا به این بیماری محافظت می‌کند. هرسال طی دو نوبت، واکسن جدیدی برای آنفلوآنزای همان فصل ساخته می‌شود چراکه ویروس آنفلوآنزا به‌سرعت خود را تغییر می‌دهد. با آنکه اثربخشی واکسن، سال به سال متفاوت است اما بیشترشان مصونیت متوسط تا زیادی علیه بیماری آنفلوآنزا ایجاد می‌کنند. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها در ایالات‌متحده آمریکا تخمین می‌زند که واکسیناسیون علیه آنفلوآنزا، شدت بیماری، مراجعات پزشکی، بستری‌شدن بیمارستانی و مرگ را کاهش می‌دهد. اثربخشی واکسن در زیر ۲سالگی و بالای ۶۵سالگی، به سبب فقدان پژوهش‌های با کیفیت و قابل اعتماد نامشخص است. واکسیناسیون علیه آنفلوآنزا، شدت بیماری، مراجعات پزشکی، بستری‌شدن بیمارستانی و مرگ را کاهش می‌دهد. سازمان جهانی بهداشت و مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها توصیه می‌کنند همه افراد بالای سن شش ماهگی، به‌ویژه آنهایی که در خطر بیشتری هستند، واکسینه شوند. سالمندان، کودکان مابین شش ماه تا پنج سال، مبتلایان به برخی بیماری‌ها و کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی واجد شرایط برای تزریق این واکسن هستند. همیشه از اواخر شهریور تزریق واکسن در ایران داغ می‌شود، امسال نیز زمزمه‌هایی درخصوص کمبود واکسن آنفلوآنزا به گوش رسید اما رییس سازمان غذا و دارو با تکذیب کمبود واکسن آنفلوآنزا و تامین آن از طریق واردات، از تولید ۱۹۵ هزار دُز واکسن ایرانی آنفلوآنزا خبر داد. طبق رصدی که انجام شده در حال حاضر واکسن آنفلوآنزا هم در شرکت‌های پخش دارو و هم داروخانه‌ها موجود است بنابراین تا زمان طلایی را از دست ندادید، نسبت به تزریق آن اقدام کنید.
کاهش ۶۰‌درصدی خطر ابتلا به آنفلوآنزا با واکسن
دکتر علیرضا ناجی، استاد ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد استفاده از واکسن‌های ایرانی و خارجی گفت: انتخاب بین واکسن آنفلوآنزا ایرانی و خارجی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله تاییدیه‌های بهداشتی، وضعیت سلامت شخص و دسترسی به واکسن. واکسن‌های ایرانی معمولا تحت نظارت سازمان‌های بهداشتی تولید می‌شوند و ممکن است برای افرادی که به واکسن‌های خارجی دسترسی ندارند، گزینه مناسبی باشند. با این حال، واکسن‌های خارجی که تأییدیه‌های معتبر دارند نیز معمولا مورد اعتماد هستند.
وی افزود: اینکه از واکسن ایرانی استفاده کنیم یا خارجی بستگی به اطلاعات ما از مرکز واکسن دارد. افراد می‌توانند از واکسن‌های خارجی که در ایران وارد شدند مانند واکسن‌های هلندی و فرانسوی که معروف و قدیمی هستند استفاده کنند. این نوع واکسن‌ها به اصطلاح پست مارکتینگ هستند یعنی بعد گذراندن مراحل تولید و گرفتن مجوز دوباره مطالعاتی روی آنها انجام می‌شود. واکسن ایرانی هم مثل واکسن‌های جدید هستند و اینکه چقدر می‌توانیم به آنها اطمینان کنیم، باید مدت زمانی از تولید آن بگذرد تا ما اطلاعات مربوط به آن را داشته باشم. به همین خاطر ما براساس قدمت واکسن‌ها به افراد پیشنهاد می‌دهیم که واکسن ایرانی استفاده کنند یا خارجی.
ناجی درباره اینکه چه کسانی می‌توانند از واکسن استفاده کنند، مطرح کرد: همه افراد بالای شش ماهگی می‌توانند واکسن آنفلوآنزا را بزنند اما به دلیل اینکه تعداد تولید واکسن در تمام دنیا محدود است یکسری از افراد در اولویت زدن واکسن هستند از جمله افراد سالمند، کسانی که بالای ۶۰سال سن دارند، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، کسانی که بیماری‌های مزمن دارند و کودکان زیر پنج سال اینها در اولویت تزریق واکسن قرار دارند.
وی ادامه داد: تزریق واکسن آنفلوآنزا برای افرادی که حساسیت شدید به تخم‌مرغ دارند یا کودکان زیر شش ماه و افرادی که دچار سندرم گیلن باره ممنوع است و توصیه نمی‌شود.
استاد ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد میزان تاثیر واکسن آنفلوآنزا در پیشگیری از ابتلا به بیماری اظهار کرد: واکسن آنفلوآنزا می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا موثر باشد اما میزان اثرگذاری آن بسته به عوامل مختلفی مانند تطابق واکسن با ویروس‌های در حال گردش، سن، وضعیت سلامت فرد و عوامل محیطی متفاوت است.
وی ادامه داد: واکسن آنفلوآنزا سال به سال متفاوت است و براساس ویروسی که در سال قبل بوده به خصوص ویروس‌هایی که در فصل بهار هستند ساخته می‌شود. این واکسن‌ها می‌توانند چیزی حدود ۶۰‌درصد از ابتلا به بیماری جلوگیری کند.
ناجی در مورد بهترین زمان استفاده از واکسن آنفلوآنزا گفت: بهترین زمان زدن واکسن در شهریور ماه و اوایل مهرماه است و حتی افراد می‌توانند هر زمانی که یادشان افتاد یا دسترسی به واکسن داشتند تا آخر فصل زمستان استفاده کنند.
استاد ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره عوارض استفاده این واکسن مطرح کرد: واکسن آنفلوآنزا به‌طور کلی ایمن است و بسیاری از افراد هر سال بدون مشکل خاصی آن را دریافت می‌کنند. با این حال، مانند هر دارویی، ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. افرادی که سابقه حساسیت شدید به تخم‌مرغ دارند یا در گذشته به واکسن آنفلوآنزا واکنش آلرژیک نشان داده‌اند، باید با پزشک خود در این‌باره مشورت کنند. اگر فردی تب یا بیماری حاد دارد، بهتر است قبل از واکسیناسیون صبر کند تا وضعیت سلامتی او بهبود یابد. در مجموع، مزایای واکسن آنفلوآنزا در پیشگیری از بیماری و کاهش شدت آن بسیار بیشتر از خطرات احتمالی آن است.