فروریزی بورس

«جهان‌‌صنعت»‌‌- دیروز شاخص بورس بیش از ۶۲هزار واحد سقوط کرد که بزرگ‌ترین ریزش شاخص در یک سال گذشته از خرداد ۱۴۰۲ به این سو است. در معاملات روز یکشنبه ۳۰اردیبهشت‌ ۱۴۰۳، شاخص کل بورس تهران ۶۲‌هزار و ۱۹۱واحد نسبت به روز کاری گذشته پایین‌تر ایستاد و به سطح ۲میلیون و ۱۰۶‌هزار و ۴۸۵واحد رسید. این بزرگ‌ترین ریزش شاخص در یک سال گذشته از خرداد ۱۴۰۲ به این سو است. شاخص کل هم‌وزن بورس با ریزش ۲۰‌هزار و ۴۶۴واحدی در رقم ۶۹۴‌هزار و ۵۳۸واحدی ایستاد. شاخص کل فرابورس با افت ۶۶۸واحدی به رقم ۲۳‌هزار و ۱۳۲واحد رسید. شاخص هم‌وزن فرابورس نیز با کاهش ۵‌هزار و ۲۴۷واحدی به سطح ۱۲۴‌هزار و ۶۴۵ واحد رسید.
خروج پول حقیقی از بورس تهران
روز یکشنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی شد و ۳۷۸‌میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. دیروز نماد فولاد بیشترین خروج پول حقیقی را داشت که ارزش آن ۴۲‌میلیارد تومان بود. پس از فولاد، نمادهای فملی، سفارس، ثامان و خودرو بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند. در سوی دیگر، بیشترین ورود پول حقیقی به نمادهای وتوسم، حسینا، وآتوس، خزامیا و ثفارس تعلق داشت.
نمادهای اثرگذار بر شاخص
دیروز نمادهای فارس، فولاد و فملی نمادهای قرمزپوش بورس بودند که بیشترین اثر را در افت شاخص کل بورس داشتند. در سوی دیگر نمادهای پارسیان، سصفها و نمرینو از نمادهای سبز بودند که اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نیز نمادهای آریا، شگویا و زاگرس بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهای ثغرب، شفام و غپونه نمادهایی هستند که اثر افزایشی بر شاخص کل
فرابورس داشتند.
در بین نمادهای پرتراکنش بورس دیروز نماد فولاد بیشترین تراکنش را داشت و ذوب و شستا در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در فرابورس نیز شفام، فزر و خاور بیشترین تراکنش را داشتند.
ارزش معاملات سهام
دیروز ارزش معاملات کل بازار سهام به ۲۵‌هزار و ۹۰۶‌میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه ۱۸‌هزار و ۱۲۴‌میلیارد تومان بود که ۷۰‌درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز تشکیل می‌دهد. ارزش معاملات خرد نیز با افزایش ۲۶‌درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم ۳هزار و ۹۹۷‌میلیارد تومان رسید.
پرمعامله‌ترین سهم‌ها
در معاملات دیروز نماد خودرو بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن ۵۷میلیارد تومان بود. پس از خودرو، فملی بیشترین ارزش معاملات را داشت و وبملت رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد ثفارس و خگستر در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند. سهام ذوب با تعداد ۷۵۲میلیون و ۳۲۴هزار و ۹۹۵سهم در صدر قرار گرفته است. شستا در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به وبملت تعلق داشت. دو نماد خودرو و خساپا نیز در رتبه‌های بعدی بیشترین حجم معاملات بازار قرار داشتند.
صف‌های خرید و فروش بورس
در معاملات یکشنبه، ۲۵ نماد صف خرید داشتند و ۱۹۲ نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با رشد ۸۶‌درصدی نسبت به روز کاری قبل به ۵۰۱‌میلیارد تومان افزایش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با افزایش ۴۰۰درصدی به ۹۲۶‌میلیارد تومان رسید.
تحلیل روز یکشنبه
معاملات بازار سهام دیروز تحت تاثیر صورت‌های مالی پرابهام پالایش نفت بندرعباس بود و این موضوع سبب شد معاملات گروه پالایشی باطل شود. اما آتش نقشه سرخ پالایشی‌ها دامن کلیت بازار را گرفت. در طرف دیگر، نرخ سود اخزا دیروز به ۳۸درصد رسید تا این موضوع نیز اهرم فشار دیگری برای بازار سهام باشد.
پالایش نفت بندرعباس (شبندر) دیروز در اطلاعیه کدال خود صورت‌‌های مالی ۱۴۰۲ را منتشر کرد. نکته ماجرا این بود که شبندر، بند «س» تبصره ۶ را در گزارش ۱۲ماهه خود لحاظ کرده بود. این اقدام به معنای آن است که شبندر برای عملکرد سال مالی ۱۴۰۲ براساس بند «س» تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۳ ذخیره مالیاتی گرفته است. این در حالی است که این تبصره در مجلس اصلاح شده و حتی اگر اجرایی هم می‌شد ارتباطی با عملکرد سال ۱۴۰۲ شرکت‌ها نداشت.
انتشار محاسبات اشتباه شبندر در صورت‌های مالی، سبب ریزشی شدن کلیت بازار سهام شد و پس از آن ناظر معاملات تصمیم به ابطال معاملات گروه پالایشی گرفت که این انحصار با اعتراض سهامداران دیگر شرکت‌های متضرر مواجه شد. به دنبال این حاشیه‌ها و تهدید ناظر بازار مبنی بر برخورد با متخلفان، شبندر در گزارش جدیدی معافیت‌های مالیاتی را در صورت‌های مالی خود اعمال و در کدال منتشر کرد.
حالا این سوال مطرح است که آیا سهم‌های پالایشی از بازار سهام جدا هستند که تنها معاملات این گروه ابطال شده است؟ موضوعی که همیشه مطرح بوده و فعالان بازار سهام بر آن تاکید دارند، نقش رهبری پالایشی‌ها برای جهت‌دهی به بازار سهام بوده است؛ به این معنا که با یکسری اخبار غلط، پالایشی‌ها را به آتش می‌کشند و پس از سوختن کلیت بازار، تنها سطل آبی روی پالایشی‌ها می‌ریزند.
این تمام ماجرا نبود؛ نگاهی به سیاست‌های پولی فعلی خبر از انتشار اوراق با بهره بدون ریسک می‌دهد. از رسیدن نرخ بهره اوراق خزانه اسلامی به ۳۸درصد گرفته تا انتشار اوراق گواهی خاص با سود ۳۰درصد همگی در جهت کوچ اجباری منابع مالی از بازار سهام به سمت بازار پول بوده است.
احسان خاندوزی وزیر اقتصاد نیز پیشتر به این نکته اذعان و اعلام کرده بود: «با موضوع انتقاد به اوراق گواهی خاص موافقیم و با بانک مرکزی در این خصوص مذاکره خواهیم کرد که کمک‌کننده خواهد بود تا گلایه‌های فعالان بازار سرمایه حل‌وفصل شود.»
علاوه بر این، بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که سود سپرده برخی بانک‌ها به‌رغم مصوبه شورای پول و اعتبار در سایه سکوت بانک مرکزی به ۳۳درصد رسیده است؛ به این معنا که دولت تمام سعی خود را در حفظ منابع مالی مردم نزد خود کرده که در نتیجه آن بازارهای سرمایه‌ای به ‌شدت سرکوب می‌شوند. در حال حاضر بورس مهم‌ترین این بازارهاست. بر همین اساس، این گمانه در میان بوده که ریزش دیروز بورس، بخشی از نقشه بزرگ‌تری‌ است که منویات دولت را به منظور جذب تمامی منابع مالی برای هزینه‌کرد خود تامین خواهد کرد.
معاملات دیروز بورس به نحوی رقم خورد که شاخص کل در خلاف جهت کندل روز معاملاتی گذشته خود رفتار کرد، به طوری که در پایان بورس دیروز، شاخص کل با کاهش شدید ۶۱‌هزار و ۸۲۴واحدی که معادل ۸۵/۲‌درصد این شاخص است، روبه‌رو شد. بر این اساس شاخص کل در پایان معاملات دیروز در سطح دو میلیون و ۱۰۶‌هزار واحدی ایستاد.
در طرف دیگر، قیمت معاملات سهم‌های کوچک بازار سهام نیز کاهش شدیدی پیدا کرده است، به طوری که شاخص هم‌وزن بازار در پایان بورس یکشنبه ۲۰هزار و ۴۴۹واحد که معادل ۸۶/۲‌درصد این شاخص است کاهش ارتفاع داد و به سطح ۶۹۴‌هزار واحد رسید.
گفتنی است تابلوی بورس اوراق بهادار تهران در روز گذشته، حجم معاملات را ۲/۸‌میلیارد برگه سهم و ارزش معاملات خرد (سهام، حق‌تقدم) را سه‌هزار و ۳۹۹‌میلیارد تومان نشان داد.
ورود و خروج پول حقیقی
تراز پول حقیقی در سهام، برخلاف روز شنبه، دیروز منفی بود، به طوری که در پایان بورس دیروز حدود ۳۷۶‌میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. موضوع دیگری که باید گفت این است که تا لحظه تنظیم این گزارش حدود ۱۸۹‌میلیارد تومان پول حقیقی از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شده است.