30 - 11 - 2022
قاعده بازی عوض شده !
مهدخت قویدل- یکی از همان ژنرال‌هایی است که چند هفته پیش از انتخابات بیژن زنگنه گفته بود باید به وزارت نفت بازگردند. معاون بین‌الملل زنگنه در دوران اصلاحات و کسی که بسیاری از کارشناسان او را خالق نوع جدیدی از قرارداد بیع متقابل می‌دانند حالا در وزارت نفت مسوول کارگروه اصلاح قراردادهای نفتی است. او باید قراردادها را در وضعیت تحریم به‌گونه‌ای اصلاح کند که کشور بیشترین عایدی را داشته باشد. مهدی حسینی درباره مسوولیت جدیدش در وزارت نفت به جهان صنعت توضیحاتی ارایه کرد.
تغییر شرایط بازارهای جهانی نسبت به گذشته یکی از دلایلی بود که آقای زنگنه برای تغییر ساختار قراردادهای بیع متقابل مطرح کرده بودند. منظور ایشان دقیقا چه بود. چه چیزی در این بازار تغییر کرده که باید به خاطرش قراردادهای قبلی را تغییر بدهیم؟
طی سال‌های اخیر تحولات بزرگی در شرایط بازار جهانی رخ داده و عمده این تحولات هم در همسایگی ما اتفاق افتاده است.
این یک تحول بزرگ است که ما الان داریم در یک بازار رقابتی کار می‌کنیم. امروز شرکت‌های بزرگ برای جذب پروژه گزینه‌های زیادی دارند و در جاهای مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند و می‌توانند در ایران، عراق، قزاقستان، ترکمنستان و کشورهای دیگر کار کنند. آن موقع، شرکت‌ها با چارچوب قراردادهایی که داشتیم به سمت ما آمدند و تقریبا همه قراردادها در چارچوب مناقصه واگذار شد ولی این تحولات باعث شده که الان به ما می‌گویند قراردادهای قبلی‌تان مشکل دارد.
به بازار رقابتی اشاره کردید، جذابیت‌های بازارهای همسایه چه هستند که ایران باید با آنها در جذب سرمایه‌گذاران رقابت کند؟
الان بازار رقابت بازار بزرگی است. شما ببینید همین امروز در ترکمنستان، میدان‌های زیادی در حال اکتشاف و تولید است. در قزاقستان هم همین‌طور. خصوصا بزرگ‌ترین تحول در عراق اتفاق افتاده است که پیمانکاران برای ۱۲ میلیون بشکه قرارداد بسته‌اند. قطر هم توسعه گسترده‌ای در بخش نفت و گاز انجام داده و الان حدود ۱۷ میلیارد فوت مکعب در روز گاز تولید می‌کند، اینها را به GNL تبدیل می‌کند و بازارهای صادراتی بزرگی دارد. در دنیا هم که داستان‌های متفاوتی هست و جاهای مختلف کارهای زیادی انجام می‌شود.
در دولت نهم و دهم برای تامین مالی پروژه‌های نفت و گاز از منابع داخلی استفاده شد که چندان موفقیت‌آمیز نبود. این روش برای تامین منابع پروژه‌های بزرگی مثل پارس‌جنوبی مناسب بود؟
فراموش نکنید وقتی تحریم هستیم و نمی‌توانیم منابع جذب کنیم یا با شرکت‌های بزرگ نفتی کار کنیم مجبور می‌شویم چنین کاری را انجام بدهیم. این یک واقعیت است که تحریم‌ها یکی از مشکلات اصلی است که در این مقوله وجود داشته و دارد. اما قاعده بازی در شرایط معمول این است که هیچ کشوری منابع نفتی و گازی خودش را با منابع مالی داخلی توسعه نمی‌دهد. دلیلش هم این است که توسعه منابع نفتی دو ویژگی مهم دارد. یک ویژگی این است که اصولا کار اکتشاف و توسعه نفت یک کار ریسکی است و شرکت‌های نفتی کسب و کارشان براساس پذیرش ریسک است. متناسب با ریسکی که قبول می‌کنند، درآمدهای بهتری هم می‌سازند. ویژگی دوم بحث نحوه توسعه میادین است که این هم بسیار سرمایه‌بر است. بنابراین باز هم کشورها ترجیح می‌دهند که از سرمایه داخلی در سایر بخش‌های اقتصادی استفاده کنند و این بخش را هم برای شرکت‌های نفتی و کسانی که می‌توانند منابع لازم را تامین کنند، بگذارند. اصولا قاعده بازی در صنعت نفت این است که شما براساس منابع مالی خارجی میادین را توسعه بدهید. این قاعده در همه جای دنیا رعایت می‌شود.
کارگروهی برای تغییر شرایط قراردادهای بیع متقابل به ریاست شما تشکیل شده است. تغییرات این قراردادها شامل چه مواردی می‌شود؟
سود پیمانکاران باید متناسب باشد با ریسک و هزینه‌هایی که دارند. این یک قاعده پذیرفته‌شده در تجارت دنیاست. طراحی قراردادهای فعلی ما کار خود ما بود و این طراحی‌ها لزوما هماهنگی کاملی با همه ترمینولوژی‌ها و سیستم‌ها و روش‌هایی که در دنیا عمل می‌شود نداشت، این بود که ما روی پول‌های نقدی فکر کرده بودیم، درحالی که مباحث دیگری هم در زمینه نفت وجود دارد. ما می‌خواهیم رابطه‌ای پیدا کنیم بین ریسک‌هایی که آنها می‌پذیرند و سودی که باید به آنها پرداخت کنیم. این رابطه باید یک رابطه انگیزشی باشد همچنین به دنبال این هستیم تا سود پرداختی با حجم تولید پیمانکار متناسب باشد.
یکی از ایرادهایی که به قراردادهای بیع متقابل گرفته می‌شود مدت زمان کوتاه آنهاست. شرکت‌های خارجی معمولا به دنبال قراردادهای حدودا ۲۰ ساله هستند درحالی که مدت قراردادهای ما کوتاه بود. این ایراد در قراردادهای جدید رفع می‌شود؟
عده‌ای هستند که معتقدند این ایراد نیست بلکه حسن است اما اگر بتوانیم شرایط قرارداد بلندمدت را طوری تنظیم کنیم که در کنار آنها در مرحله بعد از تولید به کسب تجربه و دانش و تکنولوژی بپردازیم، طوری که بعد از پنج، شش سال به جایی برسیم که خودمان بتوانیم صادر‌کننده این تکنولوژی‌ها باشیم طبیعتا می‌تواند هدف خوبی باشد. البته شرکت‌های خارجی هم به قراردادهای بلندمدت‌تر علاقه‌مند هستند ضمن اینکه در بخش بعد از تولید هم نیاز به سرمایه‌گذاری مجدد وجود دارد.
فکر می‌کنید چقدر زمان نیاز دارید تا اولین قراردادهای اصلاح شده در کارگروه اصلاح قراردادهای نفتی آماده شود؟
اولین جلسه چند روز قبل در حضور آقای زنگنه برگزار شد. قرار است به‌طور منظم و هفتگی جلسه داشته باشیم ضمن اینکه قرار است کارگروه‌هایی هم کارهای کارشناسی را انجام بدهند و امیدوار هستیم که بتوانیم به نتایج خوبی برسیم. ما تمام تلاشمان را می‌کنیم تا ان‌شاء‌الله در اسرع وقت این کار آماده شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد