15 - 12 - 2022
مافیایی هم وزن قوه مجریه
نادر کریمی‌جونی
بیش از یک هفته از زمانی که نگارنده احتمال داد اهداف غیراقتصادی در پشت نوسانات قیمت ارز باشد، می‌گذرد در آن هنگام با تحلیل مولفه‌های تاثیرگذار بر بازار و نیز سردی دولت در ساماندهی اوضاع این پرسش مطرح شد که آیا دولت واقعا در قبال وظیفه ساماندهی بازار و مهار رشد افسارگسیخته قیمت طلا و ارز متعهد است.
اکنون یکی از چهره‌های پرنفوذ و منتقد دولت احمدی‌نژاد به صراحت قوه مجریه و به ویژه ریاست آن را آماج حمله قرار داده و وی را به بی‌تفاوتی هدفمند در قبال گرانی نرخ ارز متهم کرده است.
البته دولت طی روزهای اخیر با راه‌اندازی اتاق تبادلات ارزی تلاش کرده تا ضمن پرهیز از تزریق مستقیم ارز به بازار، نیازهای عمومی به ارز را تامین کند و از حجم مراجعه به بازار بکاهد. با این حال، هم‌اکنون نیز و به ویژه طی روزهای گذشته نرخ ارز جهش کرده و به حدود ۳۰ هزار ریال برای هر دلار آمریکا بالغ شده است، این جهش شگفتی ناظران را برانگیخته که چرا در حالی که براساس اعلام مقامات رسمی، میزان مراجعه به اتاق تبادلات ارزی افزایش یافته به طور موازی نرخ ارز در بازار آزاد نیز افزایش می‌یابد؟ نکته مهم آن است که بازار آزاد ارز طی روزهای گذشته نه فقط قیمت را بالا برده که به مشتریان پاسخ داده است. این به آن معنی است که احتمالا افزایش قیمت حبابی نیست و بازار آزاد ارز اراده کرده تا در مقابل رفتار مقامات رسمی ایستادگی کند. نتیجه روشن این وضعیت آن است که بازار آزاد ارز از پشتوانه پولی خوبی برخوردار می‌باشد که نه فقط می‌تواند قیمت را افزایش دهد بلکه به تمامی مراجعه‌کنندگان و خریداران نیز پاسخ می‌دهد. در مقابل این نتیجه، پرسش اساسی آن است که این پشتوانه ارزی از کجا نصیب بازار آزاد شده است؟ آیا در طول هفته‌ها و ماه‌های گذشته این ذخیره حاصل شده یا هم‌اکنون دست‌های پنهان به طور مرتب و مطمئن ذخیره مورد نیاز بازار آزاد را تامین می‌کنند؟
هرکدام از این سناریوها صحت داشته باشد با توجه به اینکه تنها دولت می‌تواند به میزان معتنابه ارز وارد بازار کند، مسوولیت انباشت ارز و پدید آمدن ذخیره کلان ارزی برای بازار آزاد یا احتمالا وجود دست‌های پنهانی که به طور روزانه ارز مورد نیاز بازار آزاد را تامین می‌کنند متوجه قوه‌مجریه و البته بانک مرکزی است؛ نکته‌ای که نمی‌تواند به سادگی مورد غفلت قرار گیرد.
اما اگر آنچه الیاس نادران اظهار داشته صحیح باشد و قوه مجریه یا رییس آن در قبال ایجاد بی‌نظمی در بازار اهدافی را دنبال کند، آن وقت آیا چنین به نظر نمی‌آید که یک فرد یا یک قوه از تمامی نظام و کشور بزرگ‌تر شده و می‌تواند جامعه و نظام را تحت تاثیر قرار دهد؟
در این صورت اتفاقا باید پرسید که مجموعه حاکمیت تا کجا و چه نقطه‌ای می‌خواهد یا می‌تواند بزرگ‌تری یک گروه یا فرد را تحمل کند؟ بالاخص رهبران مذهبی جامعه که طی قرون متمادی همواره پناهگاه مردم بوده‌اند، آیا می‌توانند مانند گذشته با توصیه به نخوردن مرغ، راه‌حلی برای عبور از شرایط فعلی پیشنهاد کنند؟
روحانیون شیعه همواره به آزادگی و جای گرفتن در جبهه مردم و محرومان مشهور بوده‌اند. همین شهرت البته مسوولیت‌های متعارفی برای ایشان به دنبال داشته است. با این همه بسنده کردن به اعتراض‌های لفظی چندان برازنده این پناهگاه‌ها نبوده و نیست.نویسنده هرچند اقدام دولت در راه‌اندازی اتاق تبادلات ارزی را مثبت تلقی می‌کند و آن را راهکاری برای عبور از سختگیری‌های آمریکا و اروپا تلقی می‌کند اما در عین حال بر این باور است که نهاد یا نهادهای هم اندازه و هم قدرت بانک مرکزی با اتاق تبادلات ارزی رقابت می‌کند و به بازار آزاد یاری می‌رساند. گذشته از اینکه این رقابت ناعادلانه و خطرناک تا کی تحمل می‌شود پرسش راهبردی آن است که دست‌اندرکاران جمهوری اسلامی چگونه از خود در دادگاه تاریخ و محضر دادگاه الهی دفاع خواهند کرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد