میزان تولید کنسانتره و گندله کشور جوابگوی نیاز صنعت فولاد کشور نیست

گفت‌وگوی اختصاصی با مدیرعامل شرکت سنگ‌آهن ایران- بافق:
محمدجواد عسکری: در زمینه اکتشافات جدید امیدواریم سازمان ایمیدرو به عنوان متولی سیاستگذاری و توسعه معادن کشور با به‌کارگیری شیوه‌های نوین اکتشافی نسبت به کسب‌وکار جدید اقدام نماید.
شهرستان بافق در کنار آب‌وهوایی تفتان و خشک از چنان ذخایر معدنی برخوردار است که آن را به نگینی در دل کویر استان یزد بدل ساخته است و سنگ‌آهن بافق شهره‌ای جهانی داشته و به عنوان معدنی مهم و استراتژیک نیاز صنایع فولادی کشور را تامین می‌کند و نقش مهمی در توسعه استان، کشور و درآمدزایی ملی دارد‌.
طبق مطالعات انجام گرفته تاکنون نزدیک به ۳۵ آنومالی آهن‌دار با ذخیره بالغ بر ۷/۱میلیارد تن سنگ‌آهن در این منطقه شناسایی و اکتشاف گردیده است‌.
معدن «چغارت» از قدیم شناخته شده بود‌. برای اولین‌بار استال (STHAL) در سال ۱۸۹۷ میلادی نقشه زمین‌‌شناسی از این منطقه تهیه نمود‌. گزارش و اطلاعات بیشتری را، بنه (BOHNE) طی سال‌های ۱۹۲۹-۱۹۳۲ که به‌عنوان مشاور معدنی دولت ایران انجام وظیفه می‌نمود تهیه کرده و بایر BAIER در سال‌های ۱۹۳۸-۱۹۴۰ راجع به طبقات متامرف بین انارک تا بافق مطالعاتی انجام داده است‌.
معدن چغارت که به‌عنوان بهترین معدن از نظر کمیت و کیفیــت سنگ‌آهن و نزدیک به شهــر بافق تشخیص داده شد در دستور کار قرار گرفته و عملیات اکتشاف تکمیلی و تجهیز معدن چغارت همزمان با اکتشاف سایر معادن و کانسارها صورت گرفته و بهره‌برداری از معدن چغارت در شهریور سال ۱۳۵۰ شروع گردید‌.
با توجه به وجود معدن چغارت و ۳۸ آنومالی دیگر سنگ‌آهن با ذخیره حدود ۷/۱ میلیارد تن در منطقه بافق، شرکت سهامی خاص معادن سنگ‌آهن مرکزی ایران تاسیس و عملیات بهره‌برداری از معدن چغارت به‌عنوان یکی از معادن این شرکت با ذخیره‌ای معادل ۲/۱۷۷ میلیون تن شامل ۱۰۷ میلیون تن B. F و ۲/۷۰ میلیون تن سنگ‌آهن پر فسفر و کم‌عیار جهت تامین سنگ‌آهن مورد نیاز ذوب‌‌آهن اصفهان شروع گردید‌.
شرکت علاوه بر تولید سنگ‌آهن مورد نیاز ذوب‌آهن اصفهان طی ۳۰ سال گذشته مطالعات وسیعی در زمینه اکتشافات معادن سنگ‌آهن انجام داده است‌. در این راستا اکتشافات مقدماتی و تکمیلی معدن سنگ‌آهن چادرملو را که یکی از معادن آهن‌دار ناحیه بافق شناخته شده است از سال ۱۳۵۰ لغایت ۱۳۶۵ انجام داده است که پس از تصمیم‌گیری مبنی بر تجهیز معدن چادرملو، معدن مذکور از این شرکت منفک و با تشکیل شرکت صنعتی و معدنی چادرملو عملیات تجهیز و در ادامه بهره‌برداری از معدن چادرملو به شرکت فوق واگذار گردیده است‌.
در ادامه گفت‌وگویی با محمدجواد عسکری، مدیرعامل شرکت سنگ‌آهن بافق پیرامون آخرین وضعیت تولید سنگ‌آهن در کشور و افق‌های این صنعت داشته که در ادامه می‌خوانید:
تحلیل شما از روند قیمت‌های جهانی سنگ‌آهن چیست؟ جایگاه ایران را در حوزه سنگ‌آهن دنیا چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در واقع قیمت جهانی سنگ‌آهن از دوران طلایی سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ فاصله زیادی گرفته است‌. بهای محصول در پایان سال ۲۰۱۶ حدود ۸۰ دلار در هر تن ثبت شد و در سال ۲۰۱۷ نیز نوسانات شدیدی بین ۶۰ تا ۱۰۰ دلار داشته است‌. از ماه سپتامبر ۲۰۱۷ به بعد به دلیل افزایش تولید و عرضه از سوی شرکت‌های vale برزیل و bhp استرالیا و سایر شرکت‌های بزرگ معدنی دنیا که عمدتا در همین دو کشور مستقر هستند، قیمت سنگ‌آهن عکس‌العمل منفی نشان داده به‌طوری‌که برخی تحلیل‌ها کاهش قیمت تا ۵۰ دلار را پیش‌بینی می‌کنند‌.
حجم تقاضای فولاد چین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد دنیا در سال ۲۰۱۷ کاهش یافته است و پیش‌بینی می‌شود این روند کاهش در سال ۲۰۱۸ هم ادامه یابد قطعا تاثیر مستقیمی بر مصرف سنگ‌آهن در بازار چین خواهد داشت‌.
براین مبنا به دو دلیل عمده افزایش عرضه شرکت‌های بزرگ معدنی و کاهش تولید فولاد چین احتمالا قیمت سنگ‌آهن صادراتی حداقل تا پایان سال ۲۰۱۸ روند کاهشی خواهد داشت‌.
ناگفته نماند که در سال ۲۰۱۶ دولت چین با اعمال سیاست‌های انبساطی و تزریق نقدینگی به رشد شاخص‌های کلان، رشد کانون‌های مصرفی فولاد چین و در نهایت تحرک بازار کمک کرد‌. لذا ارائه تحلیل‌های دقیق و بلندمدت برای وضعیت بازار آینده امکان‌پذیر نیست‌.
توسعه صنعت سنگ‌آهن و فولاد در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ در قالب برنامه راهبردی صنعت فولاد کشور مورد توجه قرار گرفته است‌. طبق برنامه سند چشم‌انداز تولید فولاد ایران باید به ۵۵ میلیون تن برسد‌. بر این اساس به ۱۵۹ میلیون تن سنگ‌آهن، ۹۰ میلیون تن کنسانتره و ۹۲ میلیون تومان گندله نیاز داریم‌.
در حال حاضر ظرفیت واحدهای فعال تولید کنسانتره و گندله در کشور به ترتیب ۶/۴۵ و ۵/۲۴ میلیون تن در سال می‌باشد‌.
هم‌اکنون ۳۷ واحد در حال ساخت در کشور وجود دارد که ظرفیت تولید کنسانتره و گندله را به ترتیب ۲/۳۰ و ۷/۵۹ میلیون تن افزایش می‌دهد و با تکمیل آنها کل ظرفیت تولیدکشور به ۸/۷۵ میلیون تن کنسانتره و ۱/۸۴ میلیون تن گندله خواهد رسید و این میزان جواب نیاز کشور برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد نخواهد بود‌.
تصمیماتی که در تکمیل زنجیره فولاد تاکنون در کشور پیاده‌سازی شده است را در چه سطحی ارزیابی می‌کنید؟
تکمیل زنجیره فولاد تا مرحله تولید محصولات نهایی برای رشد تولید ناخالص ملی و ارزش‌افزوده بسیار ضروری است‌.
محصولات فولادی که هم‌اکنون در کشور تولید می‌شود دارای مصارف ساختمانی، خودرو و حمل‌ونقل عمومی است، در حالی که تولیداتی نظیر stanlesssteel ورق‌های قلع‌اند و دو گالوانیزه دارای ارزش‌افزوده بسیار بالاتری هستند‌.
وضعیت ذخایر داخلی با توجه به تعطیلی عمده معدن کشور را برای رتبه ایران در صادرات سنگ‌آهن چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا زمینه‌های لازم درخصوص اکتشاف بیشتر در سطح کشوری وجود دارد؟
ذخایر کشف شده سنگ‌آهن ایران حدود ۶/۴ میلیارد تن که بالغ بر۵/۲ میلیارد تن ذخیره قطعی سنگ‌آهن در آن شناسایی شده است و از این حیث ایران در جایگاه دهم جهان قرار می‌گیرد‌. از حیث استخراج نیز فقط در معادن بزرگ کشورحدود ۳۳ میلیون تن سنگ‌آهن استخراج می‌شود و سهم ایران از تولید جهانی ۱ درصد اعلام شده است‌. بنابراین ذخیره معادن کشور بسیار فراتر از میزان تولید فولاد در یک چشم‌انداز بلندمدت است‌. در زمینه اکتشافات جدید نیز امیدواریم سازمان ایمیدرو به‌عنوان متولی سیاستگذاری و توسعه معادن کشور با به‌کارگیری شیوه‌های نوین اکتشافی نسبت به کسب‌وکار جدید اقدام نماید‌.
پیش‌بینی شما از چشم‌انداز وضعیت بازار صادراتی سنگ‌آهن چیست؟
بازار سنگ‌آهن صادراتی قطعا متاثر از سیاست‌ها و برنامه‌های تولید کشور چین و همچنین افزایش تولید و عرصه معادن مهم دنیا که عمدتا در استرالیا و برزیل واقع شده‌اند، خواهد بود‌. طبیعتا کشور چین به منظور کاهش قیمت تمام‌شده محصولات خود اجازه افزایش چشمگیر قیمت سنگ‌آهن را نخواهد داد‌. از طرف دیگر برخی سیاست‌های کوتاه‌مدت دولت چین به منظور تقویت بازار فولاد و جلوگیری از رکود صنعت فولاد در این کشور می‌تواند در تثبیت بازار موثر باشد‌. ولی در هر حال پیش‌بینی‌ها حکایت از وضعیت نامطلوب قیمت صادراتی سنگ‌آهن تا سال ۲۰۲۱ دارد‌.