نبض ضعیف تولید

مرکز پژوهش‌های مجلس هر ماه گزارشی را تحت عنوان «پایش بخش حقیقی اقتصاد: صنعت و معدن» منتشر می‌کند که در آن به بررسی رشد «تولید» و «فروش» شرکت‌های منتخب بورسی در فعالیت‌های مختلف صنعتی و معدنی می‌پردازد.
بررسی جدیدترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در فروردین‌ماه سال‌۱۴۰۳ بخش صنعت و معدن نشان می‌دهد که در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل (فروردین‌ماه سال‌۱۴۰۲) شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی (بررسی وضعیت ۳۲۲شرکت صنعتی بورسی) کاهش ۳/۱‌درصدی و شاخص فروش افزایش ۵/۱درصدی را تجربه کرده است.
ضمن آنکه شاخص تولید و فروش در فروردین‌ماه ۱۴۰۳ نسبت به ماه قبل با کاهش ۶/۱۳ و ۹/۳۳درصدی مواجه شده است که مطابق انتظارات ناشی از کاهش فعالیت‌های بخش صنعت در تعطیلات فروردین‌ماه است. همچنین طبق روال دوره‌ای در فروردین‌ماه اکثر رشته فعالیت‌های بخش صنعت با کاهش شاخص روبه‌رو بوده‌اند.
در فروردین‌ماه سال ۱۴۰۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید رشته فعالیت خودرو و قطعات کاهش ۸/۲۳‌درصدی و شاخص فروش افزایش ۳/۹درصدی داشته است. همچنین شاخص تولید و فروش رشته فعالیت شیمیایی به جز دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۲/۴ و ۷/۵ درصدی داشته است.
در فروردین‌ماه سال ۱۴۰۳ نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی افزایش ۴/۱‌درصدی داشته و رشد نقطه‌به‌نقطه با افزایش ۳/۰واحد درصدی نسبت به ماه قبل، به ۴/۱۸‌درصد رسیده است. گفتنی است میانگین سالانه شاخص قیمت نیز در فروردین‌ماه سال ۱۴۰۳ نسبت به ماه قبل بدون تغییر بوده و میزان ۵/۲۰‌درصد افزایش را نشان می‌دهد.
طی فروردین‌ماه سال ۱۴۰۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل رشته فعالیت‌های سایر کانی‌های غیرفلزی، لاستیک و پلاستیک و تجهیزات برقی بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌ها خودرو و قطعات، محصولات فلزی به جز ماشین‌آلات و تجهیزات و دارو بیشترین سهم را در کاهش تولید داشته‌اند. رشته فعالیت‌های تجهیزات برقی، لاستیک و پلاستیک و شیمیایی (به جز دارو) نیز بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته فعالیت‌های محصولات فلزی به جز ماشین‌آلات و تجهیزات، سایر کانی‌های غیر‌فلزی و غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند.
جزئیات تولید و فروش صنایع
در این بین بررسی جزئیات آمار مذکور حکایت از نوسانی بودن رشد صنایع دارد؛ بر همین مبنا به عنوان اولین صنعت سراغ صنعت خودروسازی کشور رفته‌ایم.
آمار در این خصوص بیانگر آن است که در فروردین‌ماه سال‌۱۴۰۳ شاخص تولید رشته فعالیت خودرو و قطعات بر مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۸/۲۳درصدی و شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۳/۹درصدی داشته است. در این حوزه نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید تمام زیربخش‌ها کاهش یافته و تنها شاخص فروش زیربخش «خودرو سنگین» افزایش یافته است.
صنعت بعدی که مورد بررسی قرار گرفته بخش مربوط به تولید رشته فعالیت شیمیایی به جز دارو است؛ بر همین مبنا در فروردین‌ماه سال۱۴۰۳ شاخص تولید رشته فعالیت شیمیایی به جز دارو بر مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۲/۴‌درصدی و شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۷/۵‌درصدی داشته است. در این بخش نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش شاخص فروش تحت تاثیر افزایش فروش زیربخش «پلاستیک و لاستیک مصنوعی» و «سایر» رشد مثبتی داشته است.
بررسی وضعیت تولید رشته فعالیت فلزات پایه هم نشان می‌دهد که در فروردین‌ماه سال‌۱۴۰۳، شاخص تولید رشته فعالیت فلزات پایه بر مبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۹/۲‌درصدی و شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۷/۴‌درصدی داشته است. در این بخش نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید زیر بخش «پروفیل» و «سایر» کاهش یافته و در مقابل شاخص فروش زیر بخش «ورق» و سایر افزایش یافته است. در فروردین‌ماه سال‌۱۴۰۳ شاخص تولید رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر بر مبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۶/۴‌درصدی و شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۷/۵‌درصدی داشته است. در این بخش نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص تولید و فروش زیر بخش روغنی‌ها افزایش یافته است.
بررسی بخش دارو هم بیانگر آن است که در فروردین‌ماه سال ۱۴۰۳ شاخص تولید رشته فعالیت دارو بر مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۸/۱۰‌درصدی و شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۳/۳درصدی داشته است. در این حوزه هم نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش شاخص تولید و فروش زیربخش قرص و کپسول منجربه کاهش شاخص تولید و فروش شده است.
افزایش ۴/۱ درصدی قیمت‌ها
در فروردین‌ماه سال‌۱۴۰۳ نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی افزایش ۴/۱درصدی داشته، همچنین رشد نقطه‌به‌نقطه با افزایش ۳واحد درصدی نسبت به ماه قبل به ۴/۱۸درصد رسیده است. گفتنی است میانگین سالانه شاخص قیمت نیز در فروردین‌ماه سال‌۱۴۰۳ نسبت به ماه قبل بدون تغییر بوده و میزان ۵/۲۰درصد افزایش را نشان می‌دهد.
بررسی شاخص قیمت رشته فعالیت‌های بورسی نشان می‌دهد در فروردین‌ماه سال‌۱۴۰۳ «رشته فعالیت‌های فلزات پایه» و «غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر» بالاترین نرخ رشد ماهانه و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات» و «سایر کانی‌های غیرفلزی» بالاترین نرخ رشد نقطه به نقطه را تجربه کرده‌اند.
رشته فعالیت دارو در فروردین‌ماه نرخ رشد ماهانه مثبت ۲‌درصدی داشته است. گفتنی است رشد نقطه‌به‌نقطه رشته فعالیت دارو نسبت به ماه پیش افزایش یافته و به ۲۰‌درصد رسیده و میانگین سالانه قیمت نیز ۲۸‌درصد افزایش یافته است.
یکی از رشته فعالیت‌های دیگری که در ماه‌های ابتدایی سال‌۱۴۰۱ مشمول حذف ارز ترجیحی شد، رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر بود. بررسی روند قیمت‌ها در این رشته فعالیت هم بعد از گذشت چند ماه از اعمال این سیاست جالب توجه است؛ بر این اساس با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر، رشد ماهانه شاخص قیمت این رشته فعالیت در اردیبهشت و خردادماه سال‌۱۴۰۱ به حدود ۴۵ و ۵۰‌درصد رسید، اما در ماه‌های بعدی از تخلیه اثر این شوک به شدت کاهش یافت. همچنین پس از افزایش در ماه‌های اخیر در فروردین‌ماه رشد ماهانه ۴/۳درصدی داشته است.
از طرفی رشد نقطه‌به‌نقطه شاخص قیمت در این رشته فعالیت در فروردین‌ماه به ۸/۱۰درصد رسیده است. گفتنی است میانگین سالانه قیمت در این رشته فعالیت از فروردین‌ماه نزولی بوده و به ۲/۱۳درصد رسیده است.
افزایش ۸/۱۷ درصدی تولید معدنی‌ها
بررسی شاخص‌های تولید و فروش شرکت‌های معدنی بورسی نشان می‌دهد که در فروردین‌ماه سال‌۱۴۰۳ شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۸/۱۷‌درصدی و شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش ۵/۷‌درصدی مواجه شده است.
در این بخش نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش شاخص تولید «زیربخش‌های کنسانتره» و «گندله» منجربه افزایش شاخص تولید و کاهش شاخص فروش «زیربخش کنسانتره» و سایر باعث کاهش شاخص فروش شده است.
در مجموع برآورد این گزارش نشان می‌دهد طی فروردین‌ماه سال‌۱۴۰۳ شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش ۳/۱‌درصدی و شاخص فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۵/۱‌درصدی مواجه شده است. شاخص قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴/۱۸‌درصد افزایش داشته و نسبت به ماه قبل ۴/۱‌درصد افزایش یافته است.