نسخه نجات اقتصادی در خلیج ‌فارس

گروه بین‌الملل- رجب‌طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه که در نخستین مقصد از سفر خود به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به عربستان سفر کرده، روز گذشته با محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی در جده دیدار کرد. یکی از مهم‌ترین توافقات میان این دو کشور در سفر اخیر، موافقت عربستان برای خرید پهپاد از ترکیه است؛ امری که یکی از چند توافق اقتصادی اردوغان با بن‌سلمان محسوب شده و رییس‌جمهوری ترکیه تلاش دارد از مزایای بهبود روابط اقتصادی با سه کشور عربستان، امارات و قطر به منظور عبور از شرایط سخت اقتصادی کشورش استفاده کند. طبق گزارشی که خبرگزاری رویترز منتشر کرده، قرارداد خرید پهپاد از سوی عربستان توسط شرکت بایکار ترکیه و وزارت دفاع سعودی به امضا رسیده است. در همین رابطه روز گذشته شاهزاده خالد بن‌سلمان وزیر دفاع عربستان در پیامی توئیتری اعلام کرده که کشورش این پهپادها را با هدف تقویت قابلیت‌های دفاعی خریداری کرده است، هر چند که جزئیات بیشتری از این توافق مهم هم ارائه نکرد.
اهمیت سفر اردوغان به عربستان از آنجا ناشی می‌شود که از سال ۲۰۲۱ و از زمانی که آنکارا تلاش‌های دیپلماتیک خود را به منظور ترمیم روابط با عربستان و امارات آغاز کرده، سرمایه‌های این دو کشور به کاهش فشارهای اقتصادی و افزایش ذخایر ارزی ترکیه کمک شایانی کرده است. این در حالی است که ترکیه در طول سال‌های گذشته بر سر حمایت از جنبش‌هایی که در بهار عربی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا جریان داشت با دو کشور امارات و عربستان اختلافاتی جدی پیدا کرد. از سوی دیگر بحث به قتل رساندن جمال قاشقچی روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول نیز یکی از نقاطی بود که آنکارا و ریاض را تا مرز واگرایی کامل سوق داد.
تور خلیج‌فارس
مطابق اخبار منتشرشده، رییس‌جمهوری ترکیه بلافاصله پس از عربستان به قطر و پس از آن در روز چهارشنبه نیز به امارات خواهد رفت.
مطابق با اعلام وزارت دفاع عربستان، اردوغان و بن‌سلمان نه‌تنها در امضای طرح همکاری دفاعی میان دو کشور حضور داشتند، بلکه
دو طرف چندین یادداشت تفاهم در بخش‌های مختلف از جمله انرژی، املاک و سرمایه‌گذاری مستقیم را امضا کردند. این مساله در حالی اتفاق افتاده که ماه گذشته جودت ییلماز معاون رییس‌جمهوری و محمد شیمشک وزیر اقتصاد ترکیه نیز به امارات سفر کردند و فرصت‌های همکاری اقتصادی میان دو کشور را مورد بحث و بررسی قرار دادند. این مساله از آنجا حائزاهمیت است که کسری بودجه ترکیه در ماه گذشته میلادی نسبت به سال گذشته
۷ برابر افزایش یافته و در حالی که تورم حدود ۴۰ درصد است، ارزش لیر ترکیه نیز ۲۹ درصد افول کرده است.
چالش‌های اقتصادی اردوغان
همزمان با سفر اردوغان به عربستان، روز گذشته لیر ترکیه به واسطه انتظاراتی که درخصوص تغییر نرخ بهره وجود دارد،
بیش از ۲ درصد سقوط کرده و به پایین‌ترین سطح ارزش خود نسبت به دلار آمریکا رسیده است. طبق گزارشی که خبرگزاری رویترز در این خصوص منتشر کرده، از ابتدای سال جاری تاکنون ارزش لیر ترکیه با افت دیروز خود
۳۰ درصد کاهش یافته است.
در همین رابطه انتظار می‌رود که بانک مرکزی ترکیه برای مهار تورم این هفته نرخ بهره را تا ۵۰۰ واحد افزایش دهد و به ۲۰ درصد برساند. در همین رابطه روزنامه حریت ترکیه گزارش داده که نرخ بهره ۵/۱۶ الی ۱۷ درصد خواهد بود؛ امری که با توجه به کمتر بودن آن نسبت به انتظار بازار، منجر به کاهش ارزش لیر ترکیه شده است.
مطابق با آمارهای منتشرشده در ماه گذشته میلادی، بانک مرکزی ترکیه نرخ بهره را با افزایشی ۶۵۰ واحدی تا ۱۵ درصد افزایش داده و همچنین اعلام کرد تا چشم‌انداز مناسبی برای مهار تورم وجود نداشته باشد، سیاست‌های انقباضی دولت در قبال اقتصاد ادامه خواهد داشت. این در شرایطی است که اردوغان در دور جدید ریاست‌جمهوری خود موضوع رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری را در اولویت قرار داده و ناظران معتقدند که باید منتظر ماند و دید که وی تا چه حد با استقلال بانک مرکزی که اخیرا ریاست آن را بر عهده حفیظه غایه ارکان قرار داده، کنار خواهد آمد؟
در این خصوص مطابق آمارهای منتشر شده، نرخ تورم ترکیه در مهر سال گذشته به بالاترین میزان خود در طول ۲۴ سال گذشته رسید و عدد ۵/۸۵ درصد را ثبت کرد. این موضوع عمدتا به واسطه کاهش ارزش لیر و سیاست‌های دولت اردوغان برای پایین نگه داشتن نرخ بهره به وقوع پیوست، هرچند که در خرداد ماه امسال شاهد بودیم نرخ تورم با کاهشی محسوس به
۲/۳۸ درصد رسیده است.
در چنین شرایطی است که اردوغان در سفری که به حاشیه خلیج‌فارس داشته به دنبال جذب سرمایه‌گذاری اعراب است؛ مبلغی که گفته می‌شود در حدود ۵۰ میلیارد دلار خواهد بود. به همین دلیل هرچند برخی از ناظران معتقدند که به احتمال زیاد نرخ تورم در ترکیه دوباره روندی صعودی خواهد داشت، اما کاهش ارزش لیر ترکیه می‌تواند مزیت‌های صادراتی ترکیه را نیز افزایش دهد. به خصوص اینکه در ماه گذشته میلادی اعلام شد ترکیه با ثبت یک رکود جدید به صادراتی روزانه ۲ میلیارد دلار دست یافته و از این منظر به دنبال نسخه نجات اقتصادی است.