نفوذ استراتژیک هند در خاورمیانه

گروه بین‌الملل- واکنش هند به زلزله ویرانگر اخیر در ترکیه و سوریه نشان‌دهنده سیاست استراتژیک این کشور در قبال خاورمیانه است. هندی‌ها در طول سال‌های گذشته نیز مناسبات خود را به کشورهای عربی خلیج‌فارس، مصر و رژیم صهیونیستی تقویت کرده‌اند. در واقع هند علاوه بر روابط قدیمی با ایران و ترکیه، اکنون سعی دارد با بسط این روابط با سایر کشورها به یک بازیگر مهم در خاورمیانه تبدیل شود.
این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که برخی از کارشناسان معتقدند نفوذ و هژمونی آمریکا در منطقه در حال کاهش است. در واقع هر چند هندی‌ها از زمان استقلال خود همواره به صورت فعالانه با کشورهای خاورمیانه در ارتباط بود‌ه‌اند، اما در طول سال‌های اخیر کیفیت این تعامل تغییر کرده و به سمت روابطی عمیق‌تر سوق یافته است.
در همین راستا شاهد هستیم پس از وقوع زلزله ویرانگر در ترکیه و سوریه، این هندی‌ها بودند که به عنوان یکی از اولین کشورها، کمک‌های بشردوستانه زیادی را روانه ترکیه و سوریه کردند. این کمک‌ها شامل بیمارستان صحرایی، تیم پزشکی و ماشین‌آلات و ابزارهای بهداشتی و سخت‌افزاری و همچنین دارو بوده است. در این میان کارشناسان معتقدند که چنین اقدامی از سوی هند بیش از آنکه بشردوستانه تلقی شود، ناشی از یک رفتار و سیاست استراتژیک است.
پیش از زلزله نیز شاهد بودیم که هندی‌ها در حال تقویت مناسبات با مصر بوده و حدود یک ماه قبل عبدالفتاح السیسی را به عنوان یکی از مهمانان اصلی به جشن هفتاد و چهارمین سالگرد استقلال خودشان دعوت کرده بودند. هند علاوه بر این سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای را در غرب آسیا و به خصوص در امارات و اسراییل انجام داده است.
بنابر گزارشی که اخیرا سایت دیپلمات منتشر کرده است: هدف هند برای تقویت مناسبات خود در خاورمیانه این است که در خلاء قدرت ایجادشده در منطقه منافع خود را محفوظ نگه دارند. به همین دلیل اکنون خاورمیانه به منبع حیاتی سرمایه‌گذاری، انرژی و همکاری‌های مالی برای هند تبدیل شده است. در واقع به گفته ناظران هندی‌ها می‌خواهند خود را برای خروج آمریکا از منطقه آماده کنند.
آمارها نشان می‌دهد که در حال حاضر حدود ۹ میلیون هندی در خلیج‌فارس زندگی می‌کنند که از این تعداد ۴/۳ میلیون نفر در امارات و ۵/۲ میلیون نفر دیگر نیز در عربستان ساکن هستند.
علاوه بر این بیش از ۸۰ میلیارد دلار از حواله‌های هند نیز از منطقه خلیج‌فارس تامین می‌شود. در همین رابطه است که حجم تجارت و سرمایه‌گذاری هند در خاورمیانه طی سال‌های اخیر به صورت تصاعدی رشد کرده است. به عنوان مثال اکنون میزان مراودات اقتصادی هند با مصر به بیش از ۲۶/۷ میلیارد دلار رسیده و نزدیک ۵ شرکت هندی در این کشور حدود ۱۵/۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
امارات نیز امروز سومین شریک اقتصادی هند بوده و از زمان امضای توافقنامه مشارکت جامع اقتصادی در سال ۲۰۲۲، میزان تجارت میان دو کشور با افزایشی ۳۸ درصدی به ۸۸ میلیارد دلار رسیده است. همچنین عربستان نیز امروز چهارمین شریک اقتصادی هند است و ۱۸ درصد از حجم واردات نفت‌خام هند توسط سعودی‌ها تامین می‌شود. شواهد نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری‌های عربستان در زیرساخت‌های هند مانند راه‌آهن، جاده‌ها، بنادر و کشتیرانی و همچنین سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌های تولیدی و دیجیتال هند در حال رشد است.
در واقع هند به عنوان کشوری که ۸۰ درصد از نفت و گاز خود را وارد می‌کند، نزدیک به ۶۰ درصد از این واردات را از منطقه خلیج‌فارس تامین می‌کند.
در همین رابطه هندی‌ها امروز علاوه بر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با ایران، ترکیه و رژیم صهیونیستی نیز ارتباط خوبی دارند؛ به طوری که گفته می‌شود امروز اسراییل ۴۳ درصد از تسلیحات نظامی خود را به هند صادر می‌کند.
علاوه بر این هندی‌ها در طول سال‌های اخیر و با وجود چالش‌های ژئوپلیتیکی، همواره مراقب بوده‌اند که روابط نزدیکشان با ایران مختل نشود.
بنابراین به گفته کارشناسان، هند همان‌طور که در طول دهه ۱۹۹۰ سیاست نگاه به شرق را در دستور کار قرار داد که منجر به تقویت روابط اقتصادی و استراتژیک با کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا شد، اکنون در حال پیگیری سیاست مشابهی در خاورمیانه برمبنای ملاحظات اقتصادی و استراتژیک هستند.