هند مشتری وفادار نفتی

گروه انرژی- بزرگ‌ترین ضربه‌ای که در دوره اولیه تحریم‌ها بر ایران واردشد، از دست رفتن سهم آن در بازار‌های جهانی نفت بود. صادرات نفت با اعمال تحریم‌های نفتی علیه ایران از سال ۲۰۱۲ بیش از ۵۰ درصد کاهش یافت و منجر به این شد که سایر کشورها از این وضعیت استفاده کرده و جای بشکه‌های نفت ایران را پر کردند. اگرچه ایران در مدت کوتاهی پس از لغو تحریم‌ها توانست سهم خود را در بازار‌های جهانی نفت احیا کند اما تحریم‌های مجدد آمریکا علیه ایران بار دیگر بشکه‌های نفت کشور را تهدید می‌کند .
در سال ۲۰۱۲ تحریم‌های نفتی سنگینی علیه ایران اجرا شد و دولت باراک اوباما توانست دولت‌های اروپایی را متقاعد کند که واردات نفت از ایران را تقریبا به صفر برسانند. کشورهای آسیایی نیز بر اثر تهدیدات کاخ سفید مبنی بر محدود کردن دسترسی آنها به شبکه بانکی آمریکا در صورت کاهش ندادن واردات نفت از ایران، مراودات نفتی خود را با ایران کاهش دادند. دولت آمریکا همچنین بانک‌های خارجی را از هرگونه تراکنش مالی با بانک مرکزی ایران و نیز بانک‌ها و موسسات مالی این کشور منع کرده و به آنها اعلام کرد در صورت تخلف از تحریم بانک‌های ایرانی، خود مشمول تحریم خواهند شد.
پس از توافق هسته‌ای بین ایران و کشورهای ۱+۵ و اجرایی شدن این توافق از اوایل سال ۲۰۱۶ (دی‌ماه ۱۳۹۴) هم تحریم‌های نفتی و هم تحریم‌های بانکی علیه ایران لغو شد و ایران توانست از اوایل سال ۲۰۱۶ تاکنون تولید و صادرات نفت خود را بیش از یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد.در دو سال اخیر صادرات نفت ایران به کشورهای اتحادیه اروپا- به‌ویژه ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و یونان- افزایش چشمگیری داشته است اما هنوز هم ۲۵ درصد کمتر از میزان آن سال ۲۰۱۱ است. از طرفی صادرات نفت ایران به کره‌جنوبی و ژاپن نیز با وجود رشد نسبی آن پس از اجرای برجام، هنوز هم فاصله زیادی با رقم آن در نیمه اول سال ۲۰۱۱ دارد. در مقابل، واردات نفت هند و چین از ایران اکنون حتی از میزان آن در سال ۲۰۱۱ نیز به میزان کاملا محسوسی بیشتر است.
در این میان با وجود نگرانی‌هایی که در خصوص تاثیر خروج آمریکا از برجام بر صادرات نفت ایران وجود دارد اما برخی از کارشناسان معتقدند بعید به نظر می‌رسد که کشورهای اروپایی تمایلی برای همراه شدن با دولت آمریکا در راستای برقراری مجدد این تحریم‌ها داشته باشند و فشارهای آمریکا بر مشتریان نفت ایران را بی تاثیر می‌دانند.آنها می‌گویند نفت حوزه‌ای است که دونالد ترامپ به راحتی نمی‌تواند متحدان نزدیک و دورش را تسلیم و آنها را وادار کند تحت فشار آمریکا نفت ایران را نخرند.به گفته برخی از کارشناسان شرایط امروز ایران با دوره گذشته که هدف تحریم دولت اوباما قرار گرفت، فرق دارد، بدون تردید برای آمریکا تکرار سناریوی آن روزها دیگر کار چندان ساده‌ای نیست و تا‌حدودی چالش‌برانگیز شده است زیرا خلاف ادوار گذشته، این بار خریداران نفت ایران بر ضد اهداف آمریکا قد علم کرده‎اند و قصد دارند از قبول خواست آمریکا خودداری کنند.حتی متحدان آمریکا در اتحادیه اروپا به عنوان خریداران مهم نفت ایران، امیدوارند که ایران را در توافق بدون آمریکا حفظ کنند. اما به نظر می‌رسد هند می‌تواند تا مدت‌ها مشتری پایداری برای نفت ایران باقی بماند؛ چرا که تا‌کنون شرایط سیاسی هیچ تاثیری بر روابط تجاری این کشور آسیایی جنوبی با ایران نداشته است و این بار هم آمار‌ها حاکی از آن است که هندی‌ها بی‌اعتنا به تلاش‌های واشنگتن برای محدود کردن فروش نفت ایران، مایل هستند به قرارداد خریدشان با تهران پایبند بمانند.
بر اساس آمارهای منابع کشتیرانی و صنعتی، باوجود تحریم‌های جدید آمریکا، خرید نفت هند از ایران در ماه می‌ حدود ۷۰۵ هزار بشکه در روز افزایش یافته که بیشترین رقم از اکتبر ۲۰۱۶ تاکنون بوده است.بر اساس آمار وزارت نفت‌، میزان خرید نفت هند از ایران در پنج ماهه نخست سال ۲۰۱۸ میلادی با حدود ۵/۶ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۵۸۳ هزار و ۵۰۰ بشکه در روز رسیده است. ایران در ماه گذشته میلادی پس از عراق و عربستان همچنان سومین تامین‌کننده بزرگ نفت هند بود‌ در حالی که امارات جای ونزوئلا را در رده چهارم گرفته است.این در حالی است که هفته گذشته پالایشگاه خصوصی نایارا انرژی، یکی از اصلی‌ترین خریداران نفت ایران در هند نسبت به جایگزین کردن نفت ایران در پی اعمال تحریم‌های آمریکا اعلام آمادگی کرده است .
شرکت نایارا انرژی که پیشتر به نام اسار اویل شناخته می‌شد اعلام کرده است در صورت لزوم از دیگر شرکت‌های نفتی نظیر روس‌نفت روسیه به جای ایران نفت وارد خواهد کرد.
در همین حال برخی از منابع اعلام کرده‌اند از ماه ژوئن ممکن است خرید نفت هند از ایران کاهش پیدا کند‌ زیرا حداقل دو پالایشگاه هندی که حدود ۳۵ درصد از ظرفیت حدودا پنج میلیون بشکه‌ای پالایشگاهی هند را تشکیل می‌دهند، اعلام کرده‌اند در حال آماده شدن برای کاهش خرید نفت از ایران هستند.
از سوی دیگر با وجود آنکه برخی کارشناسان اعلام کرده بودند بلافاصله با خروج واشنگتن از برجام شاهد کاهش تولید نفت ایران خواهیم بود اما سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) اعلام کرده است میانگین تولید نفت ایران در ماه می (اردیبهشت – خرداد) با ۵۶۰۰ بشکه افزایش نسبت به ماه پیش از آن به سه میلیون و ۸۲۹ هزار بشکه در روز رسیده است.
تحریم‌ها تاثیری بر تولید نفت ایران ندارد
در همین حال مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب معتقد است‌: خروج آمریکا از برجام و تحریم‌های بیگانگان، تاثیری بر تولید نفت ایران ندارد.به گزارش شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، بیژن عالی‌پور در نشست با مدیران فنی و تولید این شرکت اظهار کرده است: کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت خام کشور با عزم و اراده وصف‌ناشدنی، توانستند ضمن رکوردزنی، تولید نفت کشور را به دوران پیش از تحریم‌ها برگردانند که این امر مهم کارشناسان نفتی دنیا را شگفت‌زده کرد.وی یادآور شد: کارکنان شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در جنگ تحمیلی با ایثار و مقاومت خود اجازه ندادند تولید و صادرات نفت حتی یک روز قطع شود تا جریان حیاتی اقتصاد به عنوان رگ حیاتی مقاومت در مقابل دشمن برقرار بماند.مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب افزود: این پولادمردان که دیروز در عرصه حماسه و مقاومت و ایثار در مقابل دشمن تا بن دندان مسلح ایستادگی کردند، امروز و در عرصه جنگ اقتصادی که دشمنان این مرز و بوم به راه انداخته‎اند نیز با‌صلابت‎تر از گذشته در مسیر شکوفایی اقتصادی ایران اسلامی گام برمی‌دارند.وی گفت: امروز استکبار جهانی با خروج از برجام و فشار به اقتصاد ایران درصدد تضعیف اقتصاد کشور است‌ اما اراده پولادین کارکنان صنعت نفت، آمال و آرزوهای شوم آنان را نقش برآب خواهد کرد.از هر سو تاثیر تحریم‌های آمریکا پس از مهلت شش ماهه مشخص خواهد شد و فوری نخواهد بود و باید دید واکنش سایر کشور‌ها در برابر تحریم‌های یکجانبه واشنگتن علیه ایران در بلندمدت چه خواهد بود.