پس‌انداز ملی ناکافی است

الهه بیگی*
اقتصاد ایران به دلیل رشدهای اندک در تولید ناخالص داخلی و نیز به دلیل کاهش درآمدهای صادرات نفت، پتانسیل‌هایش برای پس‌انداز ملی کاهش چشمگیری داشته است.
این روند کاهشی از سال1391 به این سو ادامه دارد و پس‌انداز ملی به دلیل تورم نیز جان ندارد تا به سرمایه‌گذاری‌های ملی پاسخ دهد. روند کاهنده قدرت خرید شهروندان نرخ پس‌انداز ملی را کاهش داده است و دارندگان سرمایه‌های مالی نیز برای نگهداری ارزش پول خود به بازارهای خاص مراجعه کرده و از سرمایه‌گذاری بلندمدت امتناع می‌کنند.
اینگونه شده است که حال اقتصاد ایران نه‌تنها سرمایه لازم برای افزودن به زیرساخت‌ها مثل ساخت پالایشگاه، ساخت نیروگاه و ساخت راه و راه‌آهن و تولید برق را ندارد بلکه از سرمایه‌گذاری برای افزایش ظرفیت تولید کشاورزی و صنعتی نیز ناتوان شده است.
ادامه این وضعیت می‌تواند اقتصاد ایران و کسب‌وکار و معیشت ایرانیان را با خطر روبه‌رو کند. ایران بدون اقتصاد نیرومند در منطقه نیز حرفی برای گفتن ندارد.
در این روزها هر بخش زیرساختی برای نوسازی و بهسازی به میلیاردها دلار سرمایه نیاز دارد. معلوم است که افزایش و نوسازی با تکنولوژی روز دنیا برای افزایش ظرفیت نیاز به منابع مالی گسترده دارد.
و اما چه باید کرد؟ برخی باور دارند می‌توان از همه ظرفیت‌های داخلی استفاده و سرمایه مورد نیاز را از داخل فراهم کرد. منتقدان این گروه می‌گویند اگر چنین چیزی ممکن بود باید در دولت مرحوم رییسی که باورمند همین دیدگاه بود سرمایه‌گذاری برای زیرساخت‌ها انجام می‌شد اما نشده است. گروه دیگری که اکثریت کارشناسان و فعالان اقتصادی و نیز اقتصاددانان را در برمی‌گیرد می‌گویند با توجه به پیش‌بینی‌های رشدهای پایین تا چند سال دیگر باید به پس‌اندازهای بین‌المللی وصل شویم. این گروه می‌گویند حتی اگر در داخل بشود سرمایه فراهم کرد که کار سختی است بازهم به تکنولوژی روزدنیا نیاز داریم. تجربه 10سال تازه‌سپری‌شده نشان می‌دهد رهبری کشور چین به اندازه‌ای گرفتار ساماندهی مناسبات خود با آمریکاست که فرصت نمی‌کند به زیرمجموعه‌های دولت حتی توصیه کند نیازهای مالی و تکنولوژیک ایران را برطرف کنند. به این ترتیب جذب پس‌اندازهای مازاد کشورهای قدرتمند که نیاز به نفت و گاز ایران دارند و در شرق آسیا شامل ژاپن و کره‌جنوبی و نیز در اروپای غربی قرار دارند راه درستی است که باید فراخ‌تر از هر زمان دیگر شود. یادمان باشد دنیا همواره به این شکل باقی نمی‌ماند و سرمایه‌های مازاد بین‌المللی به جاهایی می‌روند که برایشان سرودست می‌شکنند. قبول کنیم پس‌انداز ملی ایرانیان به اندازه سرمایه مورد نیاز نیست.
*سردبیر