پلاسکو در هیاهوی انتخابات گم نشود!

گروه جامعه- سه ماه پس از فاجعه پلاسکو و اعلام گزارش نهایی هیات ویژه بررسی ابهامات این فاجعه که از سوی دولت و متشکل از افراد مستقل بود، گزارشی از سوی شورای شهر ارائه شد و از هفته گذشته تاکنون بحث و انتقاد بر سر این دو گزارش بین اعضای شورای شهر و کارشناسان امر بالا گرفته است به طوری که چمران، رییس شورای شهر گزارش اعلامی از سوی هیات ویژه که مورد رضایت خانواده آتش‌نشانان کشته‌شده نیز قرار گرفته بود را به چالش کشید و زمانی که گزارش شورای شهر قرائت شد، شهرداری از اتهامات اصلی قصور، تخلف و کوتاهی در این فاجعه تبرئه شد؛ سازمانی که مقصر دوم حقوقی بعد از بنیاد مستضعفان(مالک ساختمان پلاسکو) در گزارش هیات ویژه شناخته شده بود. از سویی دیگر یکی از عوامل رضایت خانواده آتش‌نشانان از گزارش هیات ویژه منصوب‌شده دولت، حضور افراد مستقل و کارآمدتر علمی در این هیات بود.
لازم به ذکر است دوسوم اعضای بررسی‌کننده ابهامات پلاسکو در کمیته تحقیق شورای شهر، حامیان شهردار بودند و منتقدان در این بررسی‌ها جایگاه خاصی نداشتند و خود این اتفاق، شائبه حمایت از شهرداری و نادیده گرفتن قصور آنها در گزارش شورای شهر را از همان بهمن‌ماه تقویت می‌کرد و خانواده‌های آتش‌نشانان کشته‌شده و دیگر افراد حاضر در عملیات اطفای حریق پلاسکو، امید چندانی به نتیجه کمیته تحقیق شورای شهر نداشتند. چه آنکه همان زمان در گزارش‌های «جهان صنعت» نیز به این موضوع پرداخته شد و همان پیش‌بینی به وقوع پیوست و گزارش ارائه‌شده شورای شهر شائبه‌های متفاوتی را بی‌پاسخ گذاشت. در همین زمینه برخی اعضای شورای شهر و کارشناسان بررسی ابهامات پلاسکو همچنان انتقادات و توضیحاتی در زمینه نحوه ارائه گزارش به مردم و نوع عملکرد سازمان‌ها بیان می‌کنند.
سخنگوی شورای شهر تهران درخصوص جزییات گزارش کمیته فنی و حقوقی شورای شهر در پی حادثه پلاسکو توضیحاتی ارائه کرد.
به گزارش ایسنا، رضا تقی‌پور پس از اتمام جلسه غیرعلنی شورای شهر تهران که به بررسی حادثه پلاسکو و کمیته فنی شورا اختصاص داشت، در نشست خبری گفت: حالا بعد از گذشت چند ماه این کمیته گزارش ۳۵۲ صفحه‌ای خود را درخصوص بررسی ابعاد مختلف حادثه ارائه کرد.
وی با بیان اینکه براساس این مصوبه مقرر شد کمیته‌های درگیر، طرح‌ها و پیشنهادات خود را ظرف دو هفته آتی ارائه کنند تا بتوانیم تصمیمات موثری برای بهبود وضعیت شهر بگیریم، گفت: همچنین آتش‌نشانی باید ملزم شود تا ناایمن بودن ساختمان را پس از رویت حتما به دادستانی اطلاع دهد و مکاتبه رسمی کند که بر همین اساس آتش‌نشانی باید تقاضای پلمب یا رفع مشکل را داشته باشد و نباید تنها به یک ارائه گزارش ساده اکتفا کند. همچنین مقرر شد شورا و شهرداری با تعامل یکدیگر با دولت، درخصوص بحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان مکاتبه کنند تا از بروز حوادث مشابه جلوگیری شود.
سخنگوی شورای شهر تهران در پاسخ به برخی اقدامات مبنی بر نداشتن بیسیم توسط آتش‌نشانان گفت: بی‌سیم‌های آتش‌نشانان آنالوگ بوده و محدودیت داشتند و اینکه چرا سیستم پیشرفته جایگزین آن نشده است به عدم همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دادن فرکانس برمی‌گردد.
تقی‌پور در ادامه با بیان اینکه برابر گزارش مکتوب در ساعت ۱۰:۳۰ روز حادثه پلاسکو دستور تخلیه ۵۰ درصد آتش‌نشانان صادر شده است، اما به دلیل اینکه دو تا سه نفر از آتش‌نشانان به دلیل فروریزش قسمتی از دیواره شمال غرب ساختمان پلاسکو محبوس شده بودند، مابقی آتش‌نشانان نیز سعی در کمک به این افراد داشتند و این در حالی است که تعدادی از آتش‌نشانان در حال تخلیه ساکنان و کسبه بودند و برهمین اساس شاهد بروز این عمق فاجعه بوده‌ایم. وی در حالی این ادعا را مطرح می‌کند که در گزارش هیات ویژه اعلام شده دستور تخلیه باید پیش از ساعت ۱۱ و پیش از ریزش آوار نخست انجام می‌شده، اما این اتفاق رخ نداده و پس از ساعت ۱۱ و فروریختن آوار نخست و کشته شدن تعدادی از آتش‌نشانان تازه دستور تخلیه و منع ورود به پلاسکو برای ادامه اطفای حریق داده شده است. از سویی دیگر بسیاری از اعضای منتقد شورای شهر و فرماندهان عملیات مجرب آتش‌نشانی که در اطفای حریق و پیش از تخریب کامل پلاسکو در آنجا حضورداشتند، معتقدند از یک ساعت بیشتر نباید نیروها را جهت اطفای حریق در ساختمان نگه می‌داشتند و دستور تخلیه دیر صادر شده و مسوولان اصلی سازمان آتش‌نشانی در عملیات اطفای حریق پلاسکو اجازه خروج به موقع به آتش‌نشانان درگیر حریق را ندادند.
وی با بیان اینکه ما مسوول قضایی نیستیم و تنها به بررسی حادثه در ابعاد مختلف پرداختیم، گفت: مرجعی که قضاوت حادثه پلاسکو را برعهده دارد می‌تواند از این گزارش فنی و تخصصی بهره‌مند شود.
حافظی: باید شهردار تهران پاسخگوی حادثه پلاسکو به افکار عمومی باشد
از سویی دیگر روز گذشته بار دیگر رحمت‌الله حافظی، رییس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران، با طرح سوال‌های متعددی از منظر مدیریتی به حادثه پلاسکو عنوان کرده: شهردار تهران باید از منظر مدیریتی پاسخگوی حادثه پلاسکو به افکار عمومی باشد.
وی با بیان اینکه حادثه پلاسکو از منظر مدیریت قابل بررسی است، اظهار کرد: در کمیته ملی و کمیته فنی، حادثه پلاسکو از منظر تخصصی بررسی شد که خروجی آن برای شورا و افکار عمومی مهم نبود و قضاوت قوه قضاییه مبتنی بر این داده‌ها خواهد بود اما پلاسکو باید از منظر مدیریتی بررسی و نتایج آن به افکار عمومی اطلاع داده شود.
وی با اشاره به طرح یک‌فوریتی کمیته حقیقت‌یاب شورای شهر تهران گفت: انتظار داریم این طرح در کمیسیون‌ها بررسی شود و خروجی آن در دستور کار شورا قرار گیرد تا حادثه پلاسکو از منظر مدیریتی بررسی و به افکار عمومی پاسخ دهد که چرا با وجود دستور تخلیه ساختمان، ۳۱ دقیقه قبل از ریزش، این ساختمان دیر تخلیه شد؟ چرا نیروهای آتش‌نشانی در این مدت بیرون نیامدند؟ آیا از دستور تمرد کردند؟ چه دلیلی برای تمرد وجود داشت؟ آیا کسی دستور خلاف برای خروج از ساختمان داد؟ آیا به دلیل عدم وجود راه‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی به آتش‌نشانان، تخلیه دیر انجام شد؟ چرا باید با نیروهای عملیاتی ارتباط قطع باشد که ۱۶ نفر جان خود را از دست بدهند و جامعه آسیب روحی ببیند؟ اینها همان پرسش‌هایی است که مدیران سازمان آتش‌نشانی تاکنون حتی یک بار، حتی در جلسه پاسخگویی به شورای شهر هم پاسخ شفافی به آن ارائه نکرده‌اند. افرادی که در معرض اصلی این انتقادات و کوتاهی‌ها قرار دارند و مسوول اصلی جان آتش‌نشانانی بودند که آنها را دیرتر از موعد از ساختمان خارج کردند.
حافظی ادامه داد: چرا از محل دو درصد عوارض ایمنی ساختمان‌ها که ۳۹۵ میلیارد تومان طی سال‌های ۹۲ تا ۹۵ تامین و به صندوق شهرداری واریز شد و شهرداری موظف بود این پول را برای تجهیز آتش‌نشانی و آموزش پرسنل هزینه کند، ۱۹۸ میلیارد تومان آن تخصیص داده نشد و در جای دیگر هزینه شد، این سوالاتی است که باید شهردار تهران پاسخگو باشد. اما شاید نیاز باشد علیرضا دبیر نیز به عنوان رییس کمیسیون بودجه که در برهه‌ای به گفته برخی خانواده‌های آتش‌نشانان کشته شده و آتش‌نشانان حاضر در عملیات پلاسکو، افزایش بودجه برای سازمان آتش‌نشانی را تصویب نکرد و این خود عامل مهمی برای رقم خوردن چنین فاجعه‌ای در ۳۰ دی‌ماه ۹۵ بود، پاسخگوی این مساله باشد.
برخی تجهیزات به دلیل تحریم‌ها در اختیار آتش‌نشانی نبود
یکی دیگر از افرادی که روز گذشته در خصوص ابهامات باقیمانده و گزارش‌های ناقص بررسی فاجعه پلاسکو صحبت کرد، عضو کمیته هماهنگی و ویرایش متن نهایی گزارش حادثه ساختمان پلاسکو بود. وی تاکید کرد: به دلیل تحریم‌ها برخی از امکانات و تجهیزات در اختیار سازمان آتش‌نشانی قرار نگرفته بود.
حمزه شکیب با اشاره به تشکیل تیم کارشناسی برای ارائه راهکار در راستای کاهش خطر عنوان کرد: این کارگروه بر سه محور پیشگیری از وقوع حریق در ساختمان‌های موجود، کنترل و اطفای حریق و امداد و جست‌وجو و آواربرداری کار خود را آغاز کرد و تمرکز بر راهکار بوده و نمی‌خواستیم مقصر را شناسایی کنیم. وی در ادامه با تاکید بر اینکه در این کارگروه فقط کار پژوهشی انجام شده، در تشریح علت شروع آتش‌سوزی ادامه داد: منشا آتش‌سوزی پلاسکو مشکلات برقی بود. هر کس به سلیقه خود سیم‌کشی کرده بود که در نتیجه به خاطر اتصالی در همین سیم‌کشی‌های نامناسب آتش‌سوزی آغاز شد. شکیب با تاکید بر اینکه خبر حادثه دیر به آتش‌نشانی اطلاع داده شد، گفت: در ساعت ۷:۵۸ آتش‌سوزی به اطلاع آتش‌نشانان رسید اما بر اساس نظر متخصصان و فیلم‌های موجود حداقل هشت دقیقه قبل آتش آغاز شده بود.
وی در پاسخ به سوال خبرنگاران که آیا ریزش قابل پیش‌بینی بود یا نه، تصریح کرد: آتش یک بار در ساعت ۱۰ صبح اطفا شد و آتش‌نشانان مشغول لکه‌گیری بودند اما از وجود انبارهای موجود در سقف کاذب اطلاع نداشتند و سقف‌های کاذب پر از مواد قابل اشتعال بوده و دور از چشم آتش‌نشانان در حال سوختن بودند، از سوی دیگر به علت بالا بودن حرارت در داخل ساختمان کابل‌های نگهدارنده بر اثر حرارت ذوب شده و موجبات ریزش را فراهم کردند.
وی با تاکید بر اینکه ریزش ساختمان توسط هیچ کس قابل پیش‌بینی نبود، ادامه داد: اگر مبحث ۲۲ در ساختمان پیاده‌سازی و نقشه معماری و سازه‌ای تهیه می‌شد، حتی اگر آتش‌سوزی اتفاق می‌افتاد، حداقل می‌توانستیم از آن پیشگیری کنیم.
شکیب در پاسخ به این سوال که چرا آتش‌نشانان امکانات اولیه همچون جی‌پی‌اس و بی‌سیم نداشتند، پاسخ داد: قبول داریم که آتش‌نشانان باید تجهیز شوند اما مطمئنا همه مشکلات با تجهیز آتش‌نشانان حل نمی‌شد. اگر ۱۰ برابر این هم مجهز بودند، فرقی نمی‌کرد. پیشگیری بهتر از درمان است و باید به بحث خودایمنی بپردازیم.
شکیب پاسخ شفافی نداد که چرا تفاوت معناداری بین گزارش هیات ویژه و شورای شهر بود
در ادامه شکیب در پاسخ به این سوال که چرا تفاوت معنا‌داری میان گزارش کمیته فنی شورای شهر و گزارش ملی وجود دارد و اینکه چرا به نبود امکانات اولیه آتش‌نشانی و سطح پایین آموزش آتش‌نشانان اشاره نشده است، بیان کرد: در این گزارش ما در هفت سطح به مدیریت بحران پرداخته‌ایم و ورود کرده‌ایم، بعضی از امکانات به خاطر تحریم‌ها در اختیار ما نبود که در این گزارش به کمبود امکانات اولیه نیز اشاره کردیم.
با این اوصاف و اظهارات جدید در خصوص ابهامات فاجعه پلاسکو، همچنان چه از سوی برخی اعضای شورای شهر و چه از سوی برخی اعضای هیات ویژه بررسی‌کننده ابهامات، روی این موضوع تاکید می‌شود که ما در گزارش‌هایمان به دنیال شناسایی مقصر نبودیم و قوه‌قضاییه باید مقصران حقوقی را احضار کرده و قصور و کوتاهی‌های آنها را بررسی کند. این مهم‌ترین نکته‌ای است که برخی خانواده‌های آتش‌نشانان نیز در گفت‌وگو با «جهان صنعت» به آن تاکید و عنوان کردند حالا که گزارش هیات ویژه کوتاهی‌های سازمان‌های مختلف را اعلام کرده، تکلیف ما چیست، قرار است چه شود، قوه‌قضاییه نباید به عنوان مدعی‌العموم وارد مساله شود و حق و حقوق قانونی ما را پیگیری کند؟ ما نه به حقوق خود رسیده‌ایم و نه کسی از سازمان‌های مرتبط کوتاهی و قصور خود را پذیرفته است. اما به جای رسیدگی به این امر، شهرداری که جزو مقصران حقوقی اصلی این فاجعه است، به جای کناره‌گیری و پذیرفتن عملکرد اشتباه و کوتاهی‌های خود و برکناری که ناشی از کوتاهی و عدم توان و کارآیی لازم اعضای شورای شهر بوده است، کاندیدای ریاست‌جمهوری شده است! اینها مواردی است که هنوز رخ نداده و عاملی برای تعیین تکلیف وضعیت خانواده‌ها و بازماندگان آتش‌نشانان کشته شده در فاجعه پلاسکو نبوده است. باید دید آیا فروکش کردن تب انتخابات، باعث می‌شود یادمان بیاید پرونده پلاسکو هنوز باز و نیمه‌تمام مانده است، بدون رسیدگی به حقوق قانونی آتش‌نشانان کشته شده …